Maciej Czyszczan[a] (ur. 1832, zm. 7 marca 1914 w Zakopanem) – polski prawnik, prokurator, sędzia.

Maciej Czyszczan
Data urodzenia

1832

Data i miejsce śmierci

7 marca 1914
Zakopane

Zawód, zajęcie

prokurator, sędzia

Odznaczenia
Kawaler Orderu Leopolda (Austria) Kawaler Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry) Medal Honorowy za Czterdziestoletnią Wierną Służbę (cywilny) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Sił Zbrojnych i Żandarmerii 1898 (Austro-Węgry) Medal Jubileuszowy Pamiątkowy dla Cywilnych Funkcjonariuszów Państwowych

Życiorys

edytuj

Urodził się w 1832[1][2]. Ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego[1]. Od około 1860 był adiunktem sądowym w C. K. Sądzie Okręgowym w Nowym Sączu[3][4][5]. Brał udział w powstaniu styczniowym 1863[6]. Z nowosądeckiego sądu około 1863 został przydzielony do C. K. Sądu Krajowego w Krakowie[7], Następnie, od około 1864 do około 1868 pracował w randze sekretarza rządowego na posadzie substytuta prokuratora w C. K. Prokuratorii Państwa w Krakowie[8][9][10]. Od około 1868 do około 1875 w randzie radcy sądu krajowego sprawował stanowisko prokuratora w C. K. Prokuratorii Rządowej w Rzeszowie[11][12] (od około 1870 C. K. Prokuratorii Państwa w Rzeszowie)[13][14][15][16][17]. Od około 1875 do około 1879 był prokuratorem C. K. Prokuratorii Państwa w Tarnowie[18][19][20][21]. Od około 1879 do około 1885 w charakterze radcy sądu krajowego wyższego pracował w C. K. Wyższym Sądzie Krajowym w Krakowie[22][23][24][25][26][27]. Od około 1885 do około 1887 w tym samym charakterze był zatrudniony w C. K. Sądzie Krajowym w Krakowie[28][29].

3 marca 1887 został mianowany adwokatem generalnym przy C. K. Trybunale Kasacyjnym[30]. W listopadzie tego roku został mianowany radcą dworu[31]. W tym charakterze do około 1898 pracował w C. K. Sądzie Najwyższym i Trybunale Kasacyjnym w Wiedniu[32][33][b]. Od 1897 do 1903 piastował posadę prezydenta C. K. Wyższego Sądu Krajowego dla Galicji Zachodniej w Krakowie[1][34][35][36][37][38][39][40][41][42]. Równolegle od około 1902 pełnił funkcję przewodniczącego komisji egzaminacyjnej sędziowskiej[39]. Ze stanowiska prezydenta apelacji w Krakowie zrezygnował z uwagi na zły stan zdrowia[43]. 11 grudnia 1903 ogłoszono jego przejście na emeryturę i z okazji przeniesienia w stan spoczynku cesarz nadał mu szlachectwo[44].

Był uważany za „jednego z najwybitniejszych przedstawicieli sądownictwa galicyjskiego”[1]. Będąc referentem działów cywilnych z „votum decisivum” w 1886 ocalił dla weteranów z 1831 fundację Pelagii Russanowskiej[1]. Pracując jako prokurator państwa w Tarnowie i w Rzeszowie wykazał się w ściganiu lichwy i oszustw[1]. Pracując jako prezydent sądu karnego w Krakowie przeprowadził kilka istotnych reform administracyjnych[1].

Otrzymał tytuły honorowego obywatelstwa Tarnowa (około 1885)[28][40], Przeworska (około 1902)[39]. W 1899 otrzymał godność c. k. tajnego radcy[45][40].

Tuż po przejściu na emeryturę osiadł w swoim majątku w Skołyszynie, gdzie pozostał do końca życia[46][1]. Zmarł po długiej chorobie 7 marca w Zakopanem[47][2]. Dwa dni później w tym mieście odbył się jego pogrzeb[1]. Miał czterech synów, którzy podjęli karierę urzędniczą[1].

Odznaczenia

edytuj
  1. W ewidencji urzędników Austro-Węgier był określany w języku niemieckim jako „Mathias Czyszczan”, potem jako „Mathias Ritter von Czyszczan”.
  2. W Szematyzmach lat 1888-1887 nie figurował, zob. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1888. Lwów: 1888, s. 745. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 863.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k Z kraju. † Maciej Czyszczan. „Nowa Reforma”. Nr 72, s. 2, 9 marca 1914. 
  2. a b Kronika. Z żałobnej karty. „Głos Rzeszowski”. Nr 7, s. 6, 15 marca 1914. 
  3. Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1861. Lwów: 1861, s. 151.
  4. Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1862. Lwów: 1862, s. 166.
  5. Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1863. Lwów: 1863, s. 168.
  6. Powstanie styczniowe – lista uczestników. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2016-03-18].
  7. Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1864. Lwów: 1864, s. 170.
  8. Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1865. Lwów: 1865, s. 176.
  9. Handbuch des Statthalterei-Gebietes in Galizien für das Jahr 1866. Lwów: 1866, s. 174.
  10. Galizisches Provinzial-Handbuch für das Jahr 1868. Lwów: 1868, s. 283.
  11. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1869. Lwów: 1869, s. 172.
  12. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1870. Lwów: 1870, s. 183.
  13. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1871. Lwów: 1871, s. 159.
  14. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1872. Lwów: 1872, s. 165.
  15. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1873. Lwów: 1873, s. 162.
  16. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1874. Lwów: 1874, s. 189.
  17. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1875. Lwów: 1875, s. 186.
  18. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1876. Lwów: 1876, s. 188.
  19. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1877. Lwów: 1877, s. 146.
  20. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1878. Lwów: 1878, s. 136.
  21. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1879. Lwów: 1879, s. 133.
  22. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1880. Lwów: 1880, s. 101.
  23. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1881. Lwów: 1881, s. 101.
  24. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1882. Lwów: 1882, s. 103.
  25. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1883. Lwów: 1883, s. 104.
  26. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1884. Lwów: 1884, s. 106.
  27. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1885. Lwów: 1885, s. 106.
  28. a b Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1886. Lwów: 1886, s. 109.
  29. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1887. Lwów: 1887, s. 109.
  30. Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 67, s. 3, 8 marca 1887. 
  31. Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 318, s. 3, 16 listopada 1887. 
  32. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1888. Wiedeń: 1888, s. 354.
  33. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1897. Wiedeń: 1897, s. 303.
  34. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1898. Wiedeń: 1898, s. 745.
  35. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 128.
  36. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1900. Lwów: 1900, s. 142.
  37. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1901. Lwów: 1901, s. 142.
  38. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1902. Lwów: 1902, s. 150.
  39. a b c Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1903. Lwów: 1903, s. 150.
  40. a b c d e f g h Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 806.
  41. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 150.
  42. Grzegorz M. Kowalski: Po reformie połowy XIX w.. krakow.sa.gov.pl. [dostęp 2019-04-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-25)].
  43. Kronika. „Kurjer Lwowski”. Nr 292, s. 3, 21 października 1903. 
  44. Nowy prezydent apelacji w Krakowie. „Kurjer Lwowski”. Nr 344, s. 5, 12 grudnia 1903. 
  45. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1914. Wiedeń: 1914, s. 253.
  46. Telegramy „Kurjera Lwowskiego”. „Kurjer Lwowski”. Nr 342, s. 4, 10 grudnia 1903. 
  47. Z żałobnej karty. „Kurjer Lwowski”. Nr 90, s. 8, 10 marca 1914. 
  48. Telegramy „Kurjera Lwowskiego”. „Kurjer Lwowski”. Nr 188, s. 4, 9 lipca 1893. 
  49. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1914. Wiedeń: 1914, s. 54.
  50. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1914. Wiedeń: 1914, s. 130.