Maktrowate (Mactridae) – rodzina małży z rzędu Veneroida obejmująca około 150 gatunków szeroko rozprzestrzenionych we wszystkich morzach świata. Wiele gatunków poławia się w celach konsumpcyjnych, zwłaszcza małże z rodzaju Mactra[3] oraz Spisula solidissima – podstawowy gatunek użytkowy[2]. W zapisie kopalnym znane są z warstw wczesnej kredy Ameryki Północnej[4].

Maktrowate
Mactridae[1]
Lamarck, 1809
Ilustracja
Połówki muszli Mactra stultorum
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

mięczaki

Gromada

małże

Podgromada

Heterodonta

Rząd

Veneroida

Rodzina

maktrowate[2]

Występowanie

edytuj

W wielu regionach świata maktrowate są pospolitymi małżami. Żyją w morzach pełnosłonych, płytko zagrzebane w piasku lub mule, czasami przy samym brzegu[3], często w strefie przyboju[5]. W okresie jesienno-zimowym silne fale morskie powstające w czasie sztormu wyrzucają na brzeg duże ilości tych zwierząt[2].

Budowa

edytuj

Muszle cienkościenne, trójkątno-owalne, gładkie, o równych połówkach[2] i różnorodnym ubarwieniu[5].

 
Listwa zamka muszli Mactra stultorum

Zamek muszli jest dobrze rozwinięty, z 3 ząbkami na lewej i 4 na prawej połówce muszli (skorupie). Charakterystyczną cechą maktrowatych jest układ zębów listwy zamka – dwa zęby główne lewej skorupy połączone są w kształcie odwróconego V. Zęby główne prawej skorupy nie są ze sobą połączone[4]. Długość muszli mieści się zazwyczaj w przedziale od 50 do 150 mm[5]. Szczyty muszli są położone niemal pośrodku grzbietowej krawędzi. Dwa mięśnie zwieracze o podobnej wielkości. W linii brzeżnej płaszcza widoczna jest wyraźna zatoka o różnej głębokości[2].

Noga maktrowatych, podobnie jak urąbkowatych i skójkowatych, jest mocna i długa – umożliwia wykonywanie skoków[5].

Systematyka

edytuj
 
Lutraria lutraria

Gatunki zaliczane do tej rodziny sklasyfikowano w kilkudziesięciu rodzajach zgrupowanych w 5 podrodzinach[4][6]:

Rodzajem typowym rodziny jest Mactra.

Przypisy

edytuj
  1. Mactridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e Ludwik Żmudziński: Żywe skarby mórz. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1980. ISBN 83-02-01238-6.
  3. a b Bezkręgowce. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1984, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0428-6.
  4. a b c J.H. Signorelli, G. Pastorino. Revision of the Magellanic Mactridae Lamarck, 1809 (Bivalvia: Heterodonta). „Zootaxa”. 2757, s. 47–67, 2011. (ang.). 
  5. a b c d Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 550. ISBN 978-83-01-16108-8.
  6. Mactridae. World Register of Marine Species, 2011. [dostęp 2011-11-12]. (ang.).