Metro w Belgradzie (serb. Београдски метро, Beogradski metro) – budowany system kolei podziemnej w stolicy Serbii. Budowa pierwszej linii rozpoczęła się w listopadzie 2021 roku od prac na terenie przyszłej zajezdni (stacji techniczno-postojowej) Makiško polje[1].

Metro w Belgradzie
Београдски метро
metro
Państwo

 Serbia

Lokalizacja

Belgrad

Lata funkcjonowania

od sierpnia 2028

Infrastruktura
Schemat sieci
Propozycja linii metra (2018)
Długość sieci

40,5 km

Liczba stacji

43

Historia

edytuj

Na początku XX wieku podstawą transportu publicznego w Belgradzie był tramwaj elektryczny, którego sieć rozbudowywała się stale wraz z rozwojem miasta[2].

W latach 20. i 30. pojawiły się pierwsze pomysły stworzenia zupełnie nowego systemu transportu publicznego w stolicy ówczesnego Królestwa SHS-metra, ponieważ tramwaje osiągnęły na najbardziej obciążonych odcinkach granice przepustowości.

W 1938 roku architekt i urbanista[3] Ratimir D. Nikolić, analizując sytuację miejskiego transportu publicznego, stwierdził, że jedynie metro może zapewnić trwałe rozwiązanie problemów komunikacyjnych ciągle rozwijającego się miasta[4]. W związku z tym proponuje budowę sieci składającej się z trzech linii rozchodzących się od centrum na najbardziej ruchliwych trasach. Wybuch II wojny światowej pogrzebał jednak te plany.

Po wojnie, w 1958 roku, architekt miejski Nikola Dobrović, zaproponował, w związku z rosnącą liczbą mieszkańców i samochodów w centrum, przebieg pierwszej linii metra na następującej trasie: Kalemegdan-Terazije-Slavija-Čubura[5].

Kolejne studium metra, pochodzące z 1968 roku, oparte na ogólnym planie urbanistycznym m. Belgradu z 1950, proponuje sieć metra na wzór radziecki, z charakterystycznym trójkątem w centrum miasta; w przypadku stolicy Jugosławii stacjami tworzącymi ten trójkąt miały być: Terazije, Tašmajdan oraz Slavija. Trasa wszystkich trzech linii miała biec głównie pod ziemią. Cała sieć miała liczyć 33 kilometry i 35 stacji. Za tę koncepcję belgradzkiego metra odpowiadał inżynier Savo Janjić[6].

W 1972 roku proponowano już tylko dwie linie metra, zamiast trzech.

Według kolejnego planu rozbudowy Belgradu, z 1976 roku, zakładano budowę pięciu linii, częściowo podziemnych. Na potrzeby metra planowano wybudować dwa dodatkowe mosty na rzece Sawie, a także połączenie z magistralą kolejową w rejonie stacji w Prokopie[7].

W 1982 roku władze miasta rezygnują z planów budowy metra ze względu na złą sytuację ekonomiczną. Postanawiają kontynuować zamiast tego rozbudowę sieci tramwajowej[8].

Dwie dekady później, w 2002 roku, plan urbanistyczny przewidywał budowę systemu kolei lekkiej jak i metra.

W 2011 roku opracowanie sieci belgradzkiego metra powierzono francuskiej firmie Egis. W rok później przedsiębiorstwo wykonało studium wykonalności projektu. W opracowaniu przewidziano trzy linie:

  • Linia 1 na osi wschód-zachód;
  • Linia 2 na osi północ-południe;
  • Linia 3 korzystająca w głównej mierze z infrastruktury dwóch pierwszych nitek, zaczynającą się na południu[9].

W ramach tego studium opracowano projekt pierwszej linii, oraz rozwiązania koncepcyjne dla linii 2 i 3.

Linia 1 ma mieć długość 12,25 km i 22 stacje, z odgałęzieniem do zajezdni (stacji techniczno-postojowej), liczącym 6,25 km i 9 stacji-18,50 km i 31 stacji.

W kwietniu 2019 roku raport ze wstępnego studium wykonalności przygotowany przez Egis został zatwierdzony przez Komisję ds. Realizacji Metra w Belgradzie.

Zgodnie z wcześniejszym studium wykonalności, w pierwszej fazie przewiduje się budowę dwóch linii: pierwszej o długości 21,4 km, na której znajdą się 23 stacje, oraz drugiej długości 19,2 km z 20 stacjami.

Do listopada 2021 roku, kiedy rozpoczęła się budowa dwóch pierwszych linii, powyższe dane się zdezaktualizowały, ponieważ na linii 2 dodano 4 nowe stacje i wydłużono ją o 4,8 km, zaś z projektów linii pierwszej wykreślono 2 stacje.

Długość linii[10]

edytuj

1 linia

edytuj
  • Długość całkowita 21,4 km, z czego: 17,3 km w głębokim wykopie, 2 km w płytkim wykopie, 2,1 km na poziomie ziemi.
  • 21 stacji, z czego: 17 w głębokim wykopie, 2 w płytkim wykopie, 2 na poziomie ziemi.

2 linia

edytuj
  • Długość całkowita 24 km, z czego: 22,5 km w głębokim wykopie, 1,5 km w płytkim wykopie.
  • 24 stacje, z czego: 22 w głębokim wykopie, 2 w płytkim wykopie.

3 linia

edytuj
  • Długość całkowita 23 km, z czego: 21 km w głębokim wykopie, 2 km w płytkim wykopie.
  • 22 stacje, z czego: 20 w głębokim wykopie, 2 w płytkim wykopie.

Przypisy

edytuj
  1. UrbanRail.Net > Europe > Serbia > Beograd (Belgrade) Tram [online], www.urbanrail.net [dostęp 2024-04-08].
  2. Super User, JKP Beogradski metro i voz - Istorijat [online], www.bgmetro.rs [dostęp 2024-04-08] (serb.).
  3. Beograd i metro: Jedna tužna ljubavna priča [online], Gradnja, 12 lutego 2020 [dostęp 2024-04-08] (serb.).
  4. Super User, JKP Beogradski metro i voz - Istorijat [online], www.bgmetro.rs [dostęp 2024-04-08] (serb.).
  5. Super User, JKP Beogradski metro i voz - Istorijat [online], www.bgmetro.rs [dostęp 2024-04-08] (serb.).
  6. Beograd i metro: Jedna tužna ljubavna priča [online], Gradnja, 12 lutego 2020 [dostęp 2024-04-08] (serb.).
  7. Super User, JKP Beogradski metro i voz - Istorijat [online], www.bgmetro.rs [dostęp 2024-04-08] (serb.).
  8. Super User, JKP Beogradski metro i voz - Istorijat [online], www.bgmetro.rs [dostęp 2024-04-08] (serb.).
  9. Super User, JKP Beogradski metro i voz - Istorijat [online], www.bgmetro.rs [dostęp 2024-04-08] (serb.).
  10. Super User, ЈКП Београдски метро и воз - Историјат [online], www.bgmetro.rs [dostęp 2024-04-08] (serb.).