Metro w Nowym Jorku

New York City Subway
	metro
	; Logo MTA New York City Subway
Państwo	Stany Zjednoczone
Lokalizacja	Nowy Jork
Organizator	miasto Nowy Jork
Operator	New York City Transit Authority
Liczba linii	27
Lata funkcjonowania	od 1904
Dzienna; liczba pasażerów	5 655 755 (2016)
Roczna; liczba pasażerów	1 756 814 800 (2016)
	Infrastruktura
Długość sieci	tras: 394 km; torów: 1112 km
Rozstaw szyn	1435 mm
Liczba stacji	472
	Tabor
Liczba pojazdów	6418 (grudzień 2017)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Metro w Nowym Jorku (ang. New York City Subway) – system podziemnej kolei miejskiej w Nowym Jorku. Ma najwięcej na świecie stacji – 472^[3], a także najwięcej na świecie linii metra – 27^[4]. Ich łączna długość to 394 km^[5] i 1112 km długości toru. Dziennie przewozi ok. 5,65 mln osób (2016)^[6]. Jest czwartą siecią metra na świecie pod względem rocznej liczby przewożonych pasażerów (ok. 1,8 miliarda pasażerów w 2016)^[7] oraz drugą najstarszą w USA (starsze jest tylko metro w Bostonie).

Metro nowojorskie jest jednym z trzech na świecie, które całodobowo są dostępne dla pasażerów. Opłaty za przejazd dokonuje się za pomocą karty MetroCard lub systemu OMNY. Współpracująca z metrem nowojorskim sieć Port Authority Trans-Hudson łączy Manhattan z Jersey City, Hoboken, Harrison oraz Newark, składa się ona z 22,2 km torów.

Historia edytuj

Pierwszą linię metra w Nowym Jorku otwarto 27 października 1904 roku. Nazywała się Ninth Avenue Line i została zamknięta w 1958 r. Jej właścicielem była spółka Interborough Rapid Transit Company (IRT). Po pewnym czasie pojawił się na rynku konkurent Brooklyn Rapid Transit Company (BRT), który zmienił później nazwę na Brooklyn-Manhattan Transit Corporation (BMT), który budował głównie metro na Brooklynie. W 1932 roku powstała pierwsza linia budowana przez miasto, a tym samym powstało jeszcze jedno przedsiębiorstwo zajmujące się metrem w Nowym Jorku: Independent Subway System (IND). W 1953 roku powstał The New York City Transit Authority, który przejął zarząd nad całą komunikacją w mieście, w tym nad metrem. Od tej pory był tylko jeden właściciel metra, dzięki czemu łatwiej jest nim podróżować (np. wcześniej nie można było przechodzić pomiędzy stacjami różnych właścicieli nie wychodząc na powierzchnię). W 1968 r. nad The New York City Transit Authority przejął zarząd Metropolitan Transportation Authority (MTA) i zarządza metrem do dzisiaj.

Rekordy edytuj

23 września 2014 pobity został rekord – od kiedy prowadzone są dobowe statystyki (1985) – dziennego przewozu pasażerów, który wyniósł ponad 6 mln pasażerów. We wrześniu 2014 z szybkiej kolei miejskiej w Nowym Jorku skorzystało blisko 150 mln ludzi, był to najwyższy wynik od ponad 60 lat^[8].

Linie metra w Nowym Jorku edytuj

Schemat nowojorskiego metra w dzień

Schemat nowojorskiego metra w nocy

Schody prowadzące do stacji Broad Street, koło Wall Street

Pociąg na linii 6. Stacja Grand Central

Pociąg roboczy na trasie linii F. Stacja Church Avenue (IND Culver Line)

	Nazwa	Trasa
	Broadway–Seventh Avenue Local	Van Cortlandt Park–242nd Street ↔ South Ferry
	Seventh Avenue Express	Wakefield–241st Street ↔ Flatbush Avenue–Brooklyn College/New Lots Avenue
	Seventh Avenue Express	Harlem–148 Street ↔ New Lots Avenue
	Lexington Avenue Express	Woodlawn ↔ Crown Heights–Utica Avenue/New Lots Avenue
	Lexington Avenue Express	Eastchester–Dyre Avenue/Nereid Avenue ↔ Flatbush Avenue–Brooklyn College/New Lots Avenue
	Lexington Avenue Local Pelham Bay Park Express	Pelham Bay Park/Parkchester ↔ Brooklyn Bridge–City Hall
	Flushing Local Flushing Express	Flushing–Main Street ↔ 34th Street–Hudson Yards
	Eighth Avenue Express	Inwood–207 Street ↔ Ozone Park–Lefferts Boulevard/Far Rockaway–Mott Avenue/Rockaway Park–Beach 116th Street
	Sixth Avenue Express	Bedford Park Boulevard/145th Street ↔ Brighton Beach
	Eighth Avenue Local	168th Street ↔ Euclid Avenue
	Sixth Avenue Express	Norwood–205th Street ↔ Coney Island–Stillwell Avenue
	Eighth Avenue Local	Jamaica Center–Parsons/Archer ↔ World Trade Center
	Queens Boulevard Express/Sixth Avenue Local	Jamaica–179th Street ↔ Coney Island–Stillwell Avenue
	Brooklyn-Queens Crosstown	Court Square ↔ Church Avenue
	Nassau Street Local	Jamaica Center–Parsons/Archer ↔ Broad Street
	14th Street–Canarsie Local	Eighth Avenue ↔ Canarsie–Rockaway Parkway
	Queens Boulevard/Sixth Avenue Local	Forest Hills–71st Avenue ↔ Middle Village–Metropolitan Avenue
	Broadway Express	Astoria–Ditmars Boulevard/96th Street ↔ Coney Island–Stillwell Avenue
	Second Avenue/Broadway Express/Brighton Local	96th Street ↔ Coney Island–Stillwell Avenue
	Broadway Local	Forest Hills–71st Avenue ↔ Bay Ridge–95th Street
	42nd Street Shuttle	Times Square ↔ Grand Central
	Franklin Avenue Shuttle	Franklin Avenue ↔ Prospect Park
	Rockaway Park Shuttle	Broad Channel ↔ Rockaway Park–Beach 116th Street
	Second Avenue Local	125th Street ↔ Hanover Square (W 2011 roku w trakcie budowy)^[9]
	Broadway Local	Astoria–Ditmars Boulevard ↔ Whitehall Street–South Ferry
	Nassau Street Express	Jamaica Center–Parsons/Archer ↔ Broad Street

Wpływ zamachów z 11 września na metro nowojorskie edytuj

Stacja Cortlandt Street na Manhattanie została czasowo zamknięta z powodu gruzów które po zawaleniu się wież zniszczyły część stacji.

Połączenia edytuj

60th Street Tunnel Connection (Queens)
Chrystie Street Connection (Manhattan)

Tabor edytuj

Według stanu na grudzień 2017 metro nowojorskie dysponuje flotą 6418 wagonów metra^[2]

Oznaczenie	Lata budowy wykonawca	Numeracja	Obsługiwane linie	Stacja techniczno-postojowa
R32/R32A	1964-1965 Budd Company	R32A: 3350-3649 R32: 3650-3949 wszystkich 600 używanych 222 (152 w godzinach szczytu)		207th Street
R42	1969-1970 St Louis Car Company	4550-4949 wszystkich 400		East New York
R44	1971-1972 St Louis Car Company	388-466 wszystkich 352 56 obsługuje Staten Island Railway	Staten Island Railway	Clifton
R46	1975-1978 Pullman Company	5482-6258 wszystkich 754 używanych 752		Jamaica Pitkin
R62	1983-1985 Kawasaki Heavy Industries	1301-1625 wszystkich 325 używanych 315		Livonia
R62A	1984-1987 Bombardier Transportation	1651-2475 wszystkich 825 używanych 824		240th Street Corona Mosholu
R68	1986-1988 Westinghouse Electric Corporation, AMRail	2500-2924 wszystkich 425		Concourse Coney Island
R68A	1988-1989 Kawasaki Heavy Industries	5001-5200 wszystkich 200		Coney Island
R142	1999-2003 Bombardier Transportation	1101-1250, 6301-7180 wszystkich 1030		East 180th Street 239th Street Mosholu
R142A	1999-2004 Bombardier Transportation	7211-7810 wszystkich 600		Mosholu Westchester
R143	2001-2003 Kawasaki Heavy Industries	8101-8312 wszystkich 212 używanych 208		East New York
R160A	2005-2010 Alstom	8313-8652, 8313-8652 8653-8712, 9233-9802 wszystkich 1002		East New York Coney Island Jamaica
R160B	2005-2010 Kawasaki Heavy Industries	8713-9232, 9803-9942 wszystkich 660		Coney Island Jamaica

Galeria metra w Nowym Jorku edytuj

Stacja Wall Street na linii 7th Avenue (2010)
Pociąg metra w Nowym Jorku od wewnątrz
Pociąg metra od zewnątrz
Stacja Broad Channel
Stacja South Ferry – Whitehall Street
Wejście do stacji Times Square – 42nd Street
Wejście do stacji Roosevelt Avenue / 74th Street
Wejście do stacji 125th Street
Nieczynna stacja 91st Street

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b Introduction to Subway Ridership. MTA info. [dostęp 2018-03-04]. (ang.).
↑ ^a ^b MTA New York City Transit at a Glance. MTA info. [dostęp 2018-03-04]. (ang.).
↑ World Metro Database. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ New York. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ World Metro Database. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ World Metro Database. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ Subway and Bus Ridership. web.mta.info. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ Subway Ridership Breaks Records. mta.info, 2014-10-22. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).
↑ Podziemna kolej. „Świat Nauki”. nr. 8 (240), s. 50-51, sierpień 2011. Prószyński Media. ISSN 0867-6380.

Linki zewnętrzne edytuj

[tfl-lu-1] Introduction to Subway Ridership. MTA info. [dostęp 2018-03-04]. (ang.).

[autonazwa1-2] MTA New York City Transit at a Glance. MTA info. [dostęp 2018-03-04]. (ang.).

[number-of-stations-3] World Metro Database. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[metro-lines-4] New York. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[ny-metro-length-5] World Metro Database. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[daily-ridership-6] World Metro Database. mic-ro.com. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[annual-ridership-7] Subway and Bus Ridership. web.mta.info. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[daily-record-2014-8] Subway Ridership Breaks Records. mta.info, 2014-10-22. [dostęp 2014-10-25]. (ang.).

[9] Podziemna kolej. „Świat Nauki”. nr. 8 (240), s. 50-51, sierpień 2011. Prószyński Media. ISSN 0867-6380.

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[1]

[2]

[8]

[9]