Minuskuł 3

Vindobonensis Suppl. Gr. 52
Data powstania	XII wiek
Rodzaj	Kodeks minuskułowy
Numer	3
Zawartość	Nowy Testament (bez Apokalipsy)
Język	grecki
Rozmiary	24,5 × 17,5 cm
Typ tekstu	bizantyński
Kategoria	V
Miejsce przechowywania	Austriacka Biblioteka Narodowa

Codex Vindobonensis, Suppl. Gr. 52, zazwyczaj określany jako minuskuł 3 (wedle numeracji Gregory—Aland), δ 253 (von Soden) – rękopis Nowego Testamentu z tekstem czterech Ewangelii, pisany minuskułą na pergaminie w języku greckim z XII wieku^[1].

Jest jednym z rękopisów wykorzystanych przez Erazma w drugim wydaniu drukowanego tekstu greckiego Nowego Testamentu (1519). Tym samym wpłynął na ostateczny kształt Textus receptus, który dominował w wiekach XVI-XIX. Kodeks przechowywany jest w Austriackiej Bibliotece Narodowej w Wiedniu, skatalogowany pod numerem Cod. Suppl. Gr. 52^[1].

Opis rękopisu

Kodeks zawiera tekst Nowego Testamentu bez Apokalipsy św. Jana. Kolejność ksiąg Nowego Testamentu jest taka jak w większości greckich rękopisów: Ewangelie, Dzieje, Listy powszechne i Listy Pawła^[2].

Kodeks stanowiony jest przez 451 pergaminowych kart (24,5 cm na 17,5 cm), pisanych jedną kolumną na stronę, 24 linijek w kolumnie^[1]. Stosuje szerokie marginesy, tekst zajmuje powierzchnię 16,3 cm na 10,2 cm^[2].

Zawiera Epistula ad Carpianum, tablice Euzebiusza, Prolegomena, ilustracje (przed Ewangelią Jana portret Ewangelisty Jana z Prochorem). Tekst Ewangelii dzielony jest według κεφαλαια (rozdziały) oraz według Sekcji Ammoniusza. Sekcje Ammoniusza opatrzone zostały odniesieniami do Kanonów Euzebiusza. Przed każdą z ewangelii umieszczone zostały listy κεφαλαια (spis treści). Tekst ewangelii zawiera ponadto τιτλοι (tytuły). Tekst Dziejów oraz Listów powszechnych dzielony jest według Aparatu Eutaliusza^[3]. Zawiera też noty marginalne, lecz te dodane zostały przez późniejszą rękę^[2].

Tekst Jan 7,53-8,11 został ominięty, nie ma też żadnej noty wskazującej, że inne rękopisy mają w tym miejscu jakiś tekst^[2].

Tekst

Grecki tekst Ewangelii reprezentuje tekst bizantyński. Aland zaklasyfikował go do Kategorii V^[4]. Należy do rodziny tekstualnej K^x.

Historia

Paleograficznie datowany jest na wiek XII^[1]. Historia kodeksu jest nieznana, aż do chwili gdy Radulph albo Roland de Rivo podarował rękopis dla klasztoru Marii Dziewicy we wsi Corsendonck, w pobliżu Turnhout. Później rękopis stał się własnością dominikanów w Bazylei^[3]. Erazm w roku 1519 pożyczył go dla drugiego wydania swego Novum Testamentum omne (wydanie 2-gie różniło się w około 400 miejscach)^[5]. W rezultacie jego warianty tekstowe w niewielkim stopniu wpłynęły na ostateczny kształt Textus receptus.

Tekst rękopisu był kilkakrotnie kolacjonowany, najpierw przez J. Walker dla R. Bentleya, następnie przez Wettsteina i Altera^[3].

Rękopis ponadto badali Treschow i Wordsworth^[2]. Andreas Birch^[6], pomimo iż zbadał znaczną część rękopisów cesarskiej biblioteki w Wiedniu, tego akurat rękopisu nie badał. Franz Karl Alter (1749-1804) – znany wydawca Iliady i Odysei – wykorzystał go w swoim wydaniu greckiego tekstu Nowego Testamentu^[7].

Znaczenie

Miał niewielki wpływ na kształt Textus receptus. Dzisiaj jest nisko oceniany, jako rękopis o niewielkiej wartości. Jednak w swoim czasie miał pewien wpływ na kształt tekstu Nowego Testamentu. Jest też drugorzędnym świadkiem tekstu bizantyjskiego. W naukowych wydaniach greckiego Novum Testamentum Nestle-Alanda nigdy nie jest cytowany.

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d K. Aland, M. Welte, B. Köster, K. Junack: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neues Testaments. Berlin, New York: Walter de Gruyter, 1994, s. 47.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C. R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J. C. Hinrichs, 1900, s. 127-128.
↑ ^a ^b ^c F. H. A. Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. T. 1. London: 1894, s. 191.
↑ K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 138. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).
↑ W. W. Combs, Erasmus and the textus receptus, DBSJ 1 (Spring 1996), 45.
↑ A. Birch: Quatuor Evangelia graece, cum variantibus a textu lectionibus codd. MSS. bibliothecae Vaticanae, Barberinae, Laurentianae, Vindobonensis, Escurialensis, Havniensis Regia, quibus accedunt, lectiones versionum syrarum, veteris, Philoxenianae, et Hierosolymitanae. Copenhagen: 1788.
↑ F. C. Alter, Novum Testamentum Graecum, ad Codicem Vindobonensem Graece expressum: Varietam Lectionis addidit Franciscus Carolus Alter, 2 vols. 8vo, Vienna, 1786-1787.

Bibliografia

Herman Gerhard Treschow, Tentament Descriptionis codicum veterum aliquot Graecorum Novi Foederis manuscriptorum (Copenhagen, 1773), pp. 85 ff.
John Wordsworth, Old Latin biblical Texts, Nr. 1, Oxford 1883, pp. XXIII-XXVI and 55-67.

[Aland-1] K. Aland, M. Welte, B. Köster, K. Junack: Kurzgefasste Liste der griechischen Handschriften des Neues Testaments. Berlin, New York: Walter de Gruyter, 1994, s. 47.

[Gregory-2] C. R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J. C. Hinrichs, 1900, s. 127-128.

[Scrivener-3] F. H. A. Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. T. 1. London: 1894, s. 191.

[4] K. Aland, B. Aland: The Text of the New Testament: An Introduction to the Critical Editions and to the Theory and Practice of Modern Textual Criticism. przeł. Erroll F. Rhodes. Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1995, s. 138. ISBN 978-0-8028-4098-1. (ang.).

[5] W. W. Combs, Erasmus and the textus receptus, DBSJ 1 (Spring 1996), 45.

[6] A. Birch: Quatuor Evangelia graece, cum variantibus a textu lectionibus codd. MSS. bibliothecae Vaticanae, Barberinae, Laurentianae, Vindobonensis, Escurialensis, Havniensis Regia, quibus accedunt, lectiones versionum syrarum, veteris, Philoxenianae, et Hierosolymitanae. Copenhagen: 1788.

[Alter-7] F. C. Alter, Novum Testamentum Graecum, ad Codicem Vindobonensem Graece expressum: Varietam Lectionis addidit Franciscus Carolus Alter, 2 vols. 8vo, Vienna, 1786-1787.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]