Mirjam Karoli
Mirjam Karoli, również jako Miriam Karoly (hebr. מרים קרולי, ur. 3 maja 1925 w Wiedniu, zm. 17 lutego 1994 w Hajfie) – izraelska artystka, graficzka, projektantka plakatów, herbów miast, okładek książek, monet i medali. Pierwsza kobieta, która zaprojektowała znaczki dla Poczty Izraela.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Rodzaj działalności |
artystka, graficzka, projektantka plakatów, znaczków, medali i monet |
Życiorys edytuj
Urodziła się 3 maja 1925 roku w Wiedniu w rodzinie Klugerów[1]. Jako mała dziewczynka chciała zostać tancerką baletową. W tym celu rodzice zapisali ją na naukę baletu do Opery Wiedeńskiej. W 1939 roku wraz z rodzicami i bratem dokonała aliji do Palestyny. Tam rodzice uznali, że powinna zostać inżynierem, jak jej ojciec i brat. Sama wolała zająć się jednak sztuką[2]. Przez cztery lata uczyła się grafiki i rysunku w Hajfie u Aharona Meiselmana. Przez trzy lata koncentrowała się na malarstwie pejzażowym, później na grafice. W 1944 roku poślubiła Eryka Waltera Karoliego. W 1950 roku zakończyła studia. W tym samym roku wygrała pierwszy konkurs na projekt godła Akki[3], proponując herb w kształcie czterodzielnego krzyża z przedstawieniami palm i panoramy miasta w prawym górnym polu[a], statku (miasta portowego) po lewej u góry, koła zębatego i fabryki (symboli rozwoju przemysłu w mieście) w prawym dolnym polu oraz Starego Miasta lewym dolnym[4]. Później zaprojektowała również symbol portu w Hajfie[3].
Szczególne zainteresowanie przejawiała w zakresie liter oraz motywów biblijnych[2], co przełożyło się na jej projekty znaczków dla Poczty Izraela, które były wydawane w latach 1955–1963 w ramach sześciu serii. Uważała, że swoją interpretacją tradycji żydowskiej wpłynie na tożsamość nowego państwa. W 1955 roku zaprojektowała serię znaczków Alijat ha-No’ar (alija młodych). Na jednym ze znaczków, dotyczącym rolnictwa, przedstawiła chłopca z królikiem. Jest to jednak zwierzę niekoszerne i projekt nie zyskał aprobaty ówczesnego Ministra Poczty Josefa Burga. Doradzono jej także, aby przedstawiła chłopca w charakterystycznym dla izraelskich pionierów kapeluszu (tzw. kowa tembel). Na nowym projekcie chłopiec miał już zakrytą głowę i trzymał baranka[3].
W latach 1955–1957 wydano trzy serie znaczków Mo’edim le-simcha z życzeniami na święta żydowskie. Pierwsze dwie serie przedstawiały instrumenty muzyczne, a trzecia pieczęcie z czasów Królestwa Judy i Królestwa Izraela[3].
W 1958 roku wygrała konkurs na plakat z okazji 10. rocznicy niepodległości Izraela. Konkursy rocznicowe były wówczas bardzo cenione wśród krajowych artystów, a zwycięzcy zyskiwali ogólnonarodowe uznanie. Na plakacie przedstawiła 10 osób układających mozaikę w kształcie litery jod (od niej rozpoczyna się hebrajska nazwa Izraela - ישראל), na której znajduje się liczba 10 oraz hebrajskie słowo asor, czyli dekada. Motyw mozaiki miał nawiązywać do starożytnych podłóg w synagogach żydowskich. Karoli wygrała także konkurs na plakat z okazji dnia niepodległości w następnym roku. Odeszła w nim od motywu mozaiki na rzecz różnokolorowych plam, które miały symbolizować fajerwerki, a obok barwnych plam znalazła się rodzina imigrantów na tle statków[3].
W latach 1958–1959 zaprojektowała dwie monety kolekcjonerskie z serii Dzień Niepodległości[5][6]. W 1960 zaprojektowała awers monety upamiętniającej 50. rocznicę powstania kibucu Deganja z serii Chanuka[7]. W 1960 roku została poproszona o zaprojektowanie awersu monety z okazji 100. rocznicy urodzin Theodora Herzla (ukazała się w serii Dzień Niepodległości)[8]. W 1962 roku zaprojektowała awersy złotych monet o nominale 50 i 100 lir z okazji 10. rocznicy śmierci pierwszego prezydenta Izraela Chaima Weizmana[9], a także medal z okazji pomyślnego wystrzelenia rakiety nośnej Shavit-2 w 1961 roku[10].
Zaprojektowała także medale z okazji wybudowania szpitala Hadassa (1960) i organizacji Festiwali Izraela (1961–1962) oraz medal pielgrzymów (1963), który otrzymał papież Paweł VI podczas wizyty w Izraelu[3].
Stworzyła wzory na porcelanę firmy Naaman czy płaskorzeźby w Hajfie. Zorganizowała 13 indywidualnych i 40 zbiorowych wystaw na całym świecie[3]. Ponadto zajmowała się projektowaniem okładek książek, tworzeniem murali, a także znaczków pocztowych dla Ghany[1].
Ze względu na ciężki stan zdrowia jej męża postanowili wspólnie popełnić samobójstwo 17 lutego 1994 roku w Hajfie[1].
Galeria edytuj
-
-
Jeden ze znaczków z serii Mo’edim le-simcha, 1955 rok -
Znaczek z serii Alijat ha-No’ar z chłopcem trzymającym baranka, 1955 rok
Uwagi edytuj
- ↑ Dla oglądającego herb po lewej stronie.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Doug Briscoe, The Arts on the Stamps of the World — May 3, „The Arts Fuse”, 3 maja 2017 [dostęp 2021-11-15].
- ↑ a b Bondi 1957 ↓, s. 17.
- ↑ a b c d e f g Radzeli 2012 ↓.
- ↑ Akka, סמל העיר ההסטורי [online] [dostęp 2021-11-06].
- ↑ Israel Coins and Medals Corporation, המנורה, עשור למדינה, תשי″ח [online] [dostęp 2021-11-07].
- ↑ Israel Coins and Medals Corporation, ושבו בנים לגבולם [online] [dostęp 2021-11-07].
- ↑ Israel Coins and Medals Corporation, קיבוץ דגניה [online] [dostęp 2021-11-07].
- ↑ Israel Coins and Medals Corporation, מאה שנה להולדת הרצל [online] [dostęp 2021-11-07].
- ↑ Israel Coins and Medals Corporation, חיים ויצמן [online] [dostęp 2021-11-08].
- ↑ Israel Coins and Medals Corporation, שביט [online] [dostęp 2021-11-08].
Bibliografia edytuj
- Rut Bondi, האשה שמאחורי הבול, „Dawar”, 15 listopada 1957, s. 17 [dostęp 2021-11-06].
- Rani Radzeli, מרים קרולי בארץ התנ״ך, „פורטפוליו”, 6 listopada 2012 [dostęp 2021-11-06].
