Monaster św. Mikołaja w Mielcach

Monaster św. Mikołaja – męski klasztor prawosławny w Mielcach, w eparchii włodzimiersko-wołyńskiej Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego.

Monaster św. Mikołaja
Миколаївський монастир
Ilustracja
Państwo  Ukraina
Obwód  wołyński
Miejscowość Mielce
Kościół Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego
Rodzaj klasztoru monaster
Eparchia włodzimiersko-wołyńska
Archimandryta Leoncjusz (Burko)[1]
Klauzura nie
Typ monasteru męski
Obiekty sakralne
Cerkiew św. Mikołaja
Cerkiew Przemienienia Pańskiego
Założyciel klasztoru mnisi z monasteru Trójcy Świętej w Werbce (prawdopodobnie)
Data budowy 1542
Data zamknięcia 1945
Data reaktywacji 1994
Położenie na mapie obwodu wołyńskiego
Mapa konturowa obwodu wołyńskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Monaster św. Mikołaja”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Monaster św. Mikołaja”
Ziemia51°27′27″N 24°45′15″E/51,457500 24,754167
Multimedia w Wikimedia Commons

HistoriaEdytuj

Według legendy monaster został założony przez część mnichów z klasztoru Trójcy Świętej w Werbce. Pierwsza pisemna wzmianka o istnieniu wspólnoty pochodzi z 1532. Ok. 1530 protektorem monasteru został kniaź Fiodor Sanguszko, który ufundował dla wspólnoty murowaną cerkiew św. Mikołaja. Opiekę nad klasztorem kontynuowali jego potomkowie.

Mnisi z Mielc przyjęli postanowienia unii brzeskiej w 1656 lub 1707, dołączając tym samym do Zakonu Bazylianów Świętego Jozafata. Od 1833 przy klasztorze działała szkoła parafialna oraz kursy duchowne. Sześć lat później monaster ponownie znalazł się w jurysdykcji Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. W 1855 na jego terytorium powstała nowa, utrzymana w stylu bizantyjskim cerkiew św. Aleksandra Newskiego, przemianowana następnie na świątynię pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego[2]. Przed I wojną światową rozbudowano również dom przełożonego oraz wzniesiono wolno stojącą dzwonnicę. Monaster był zaklasyfikowany jako klasztor I klasy z rocznym wsparciem państwa w wysokości 4085 rubli. Posiadał również jezioro, użytek leśny oraz 400 dziesięcin ziemi[3].

W czasie I wojny światowej zabudowania monasterskie zostały poważnie uszkodzone. Od 1915 mnisi przebywali w mieście Izium; do Mielec wrócili w 1921[4]. Po 1918 klasztor znajdował się w granicach Polski, gdzie bez przeszkód prowadził dotychczasową działalność, początkowo w diecezji wołyńskiej PAKP, zaś od 1927 – w diecezji pińsko-poleskiej[2]. Jedynie jego majątek ziemski był przez cały okres międzywojenny przedmiotem sporów z władzami lokalnymi[5]. M.in. z powodu tychże konfliktów monaster mielecki był jednym z najuboższych klasztorów w PAKP. Ponadto przez pewien czas służył jako miejsce pobytu mnichów uznanych przez władze kościelne za niesubordynowanych (m.in. biskupi Pantelejmon (Rożnowski) i Antoni (Marcenko))[6].

Klasztor w Mielcach został zamknięty po II wojnie światowej przez władze radzieckie. Zabudowania monasterskie zaadaptowano na dom starców.

24 listopada 1993, z inicjatywy biskupa wołyńskiego Nifonta (Sołoduchy) w zabudowaniach zwróconych Cerkwi ponownie zamieszkała grupa mnichów. 8 marca roku następnego Święty Synod Ukraińskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchatu Moskiewskiego ogłosił ponownie otwarcie monasteru mieleckiego.

Od 2001 monaster posiada filialny skit Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Werbce[7].

ArchitekturaEdytuj

Główną cerkwią monasteru jest świątynia pod wezwaniem św. Mikołaja, wzniesiona w 1542 i rozbudowana w XVII–XVIII wieku. W latach 50.–60. XX wieku z obiektu, zaadaptowanego na cele świeckie, zdjęto główną kopułę, którą odrestaurowano po odnowieniu życia klasztornego w Mielcach. W 2005 odremontowana cerkiew została ponownie poświęcona. Od strony zachodniej do cerkwi przylega dzwonnica, przez którą prowadzi brama wjazdowa na teren monasteru.

W kompleksie budynków mieszkalnych znajduje się druga cerkiew pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego, wzniesiona ok. 1855. Budynki z celami mnichów są starsze i pochodzą z końca XVIII stulecia. Od północnego zachodu przylega do nich dom przełożonego, przebudowany na przełomie XIX i XX wieku.

PrzypisyEdytuj

  1. ↑ Wykaz klasztorów eparchii
  2. ↑ a b U. Pawluczuk: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 151. ISBN 978-83-7431-127-4.
  3. ↑ U. Pawluczuk: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 151–152. ISBN 978-83-7431-127-4.
  4. ↑ U. Pawluczuk: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 152. ISBN 978-83-7431-127-4.
  5. ↑ U. Pawluczuk: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 151–154. ISBN 978-83-7431-127-4.
  6. ↑ U. Pawluczuk: Życie monastyczne w II Rzeczypospolitej. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2007, s. 157–160. ISBN 978-83-7431-127-4.
  7. ↑ Скит Різдва святого пророка і Хрестителя Господнього Іоанна Предтечі

BibliografiaEdytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Monaster_św._Mikołaja_w_Mielcach&oldid=58063335”