Monaster Narodzenia Matki Bożej w Kilifarewie
Monaster Narodzenia Matki Bożej – prawosławny żeński klasztor w odległości czterech kilometrów od Kilifarewa, w jurysdykcji metropolii wielkotyrnowskiej Bułgarskiego Kościoła Prawosławnego.
 Cerkiew św. Dymitra Sołuńskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
okolice Kilifarewa |
| Kościół | |
| Eparchia | |
| Typ monasteru |
żeński |
| Obiekty sakralne | |
| Cerkiew |
św. Dymitra Sołuńskiego |
| Założyciel klasztoru | |
| Fundator | |
| Styl |
bizantyjsko-bałkański |
| Materiał budowlany | |
| Data budowy |
XIV w., XVIII–XIX w. (odbudowa) |
Położenie na mapie Bułgarii  | |
| 42,86667°N 25,63333°E/42,866667 25,633333 | |
Historia
edytujMonaster został założony przez pustelnika Teodozjusza, krzewiciela hezychazmu w Bułgarii, ok. 1350[1] lub w 1348, przy wsparciu cara Iwana Aleksandra[2]. Za sprawą działalności Teodozjusza monaster stał się jednym z najważniejszych duchowych i kulturalnych centrów w Bułgarii u schyłku istnienia średniowiecznego państwa bułgarskiego. W 1360 w szkole klasztornej uczyło się 460 chłopców, wśród jej absolwentów byli późniejsi metropolita moskiewski Cyprian i patriarcha bułgarski Eutymiusz. Klasztor był ufortyfikowany, co nie uchroniło go przed całkowitym zniszczeniem przez Turków po tym, gdy w 1393 zdobyli oni stolicę państwa bułgarskiego – Wielkie Tyrnowo[2]. Kolejna wzmianka o klasztorze pochodzi z 1442, zaś w 1596 mnisi ukrywali ocalałych uczestników przegranego drugiego powstania tyrnowskiego przeciwko Turkom. W rezultacie monaster został przez Turków zniszczony[2].
W 1718 wspólnota monastyczna w pobliżu Kilifarewa została restytuowana. W wymienionym roku wzniesiono monasterską cerkiew Narodzenia Matki Bożej oraz kaplice Jana Rylskiego i Teodozjusza Tyrnowskiego. W końcu tegoż stulecia klasztor zniszczyli kyrdżałowie, jednak został on szybko odbudowany. W latach 1840–1842 Nikoła Ficzew wzniósł w kompleksie monasterskim krzyżowo-kopułową cerkiew św. Dymitra Sołuńskiego, która powstała poprzez przebudowę starszej świątyni i kaplic[2]. Wnętrze tej świątyni jest bogato dekorowane freskami przedstawiającymi sceny ewangeliczne. Po obydwu stronach ołtarza namalowano natomiast postacie Matki Bożej i archanioła Gabriela, zaś w absydzie ołtarzowej Matkę Bożą Obszerniejszą od Niebios. Na fresku tym Maria jest ciężarna, w jej łonie widoczne jest Dzieciątko Jezus[2]. Ikonostas w klasztornej cerkwi wykonali w 1843 Conio i Simeon Wasilewowie, ojciec i syn, artyści ze szkoły triawneńskiej[2]. Z tej samej szkoły wywodzili się autorzy przechowywanych w monasterskiej cerkwi ikon – Jonko Popwitanow, Dosju Kojuw i Krystio Zachariew. Wśród wizerunków wyróżnia się napisana przez tego ostatniego ikona św. Jana Rylskiego ze scenami z żywota[2]. Zabudowania mieszkalne dla mnichów powstały w 1849 i zostały wybudowane w stylu typowym dla okresu odrodzenia bułgarskiego[2].
Monaster był czynny jako męski do 1950, gdy przemianowano go na wspólnotę żeńską[2].
Monaster w Kilifarewie i działalność jego założyciela oraz jego ucznia Eutymiusza Tyrnowskiego została opisana na kartach powieści Emiliana Stanewa Antychryst[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Teresa Dąbek-Wirgowa, Historia literatury bułgarskiej. Wrocław: Ossolineum, 1980. ISBN 83-04-00283-3., ss.42–44.
- ↑ a b c d e f g h i Килифаревски манастир "Рождество Богородично"
- ↑ G. Szwat-Gyłybowa, Haeresis Bulgarica w bułgarskiej świadomości kulturowej XIX i XX wieku, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2005, ss.210–212.