Monaster Zaśnięcia Matki Bożej w Pustyńce
Monaster Zaśnięcia Matki Bożej – prawosławny klasztor w Pustyńce (rejon mścisławski), w eparchii mohylewskiej i mścisławskiej Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego.
 nr rej. 512Г000516
| |
 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Miejscowość | |
| Kościół | |
| Rodzaj klasztoru | |
| Eparchia | |
| Biskup mohylewski | |
| Klauzura |
nie |
| Typ monasteru |
męski |
| Liczba mnichów (2013) |
5 |
| Obiekty sakralne | |
| Cerkiew |
Narodzenia Matki Bożej |
| Założyciel klasztoru | |
| Styl | |
| Data budowy |
XIX w. |
| Data zamknięcia |
1918 |
| Data zburzenia |
1943 |
| Data reaktywacji |
1992 |
Położenie na mapie obwodu mohylewskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
| 54,102°N 31,745°E/54,101667 31,745000 | |
Historia edytuj
Monaster został założony w 1380[1]. Założycielem monasteru był książę mścisławski Lingwen, według legendy – aby podziękować za cudowne uzdrowienie choroby oczu wodą z pobliskiego źródła. Na miejscu, gdzie powstał klasztor, miała także objawić się cudowna ikona[2]. Obok cudownego źródła powstała cerkiew Narodzenia Matki Bożej[2].
W XVI w. monaster należał na największych ośrodków prawosławnego życia zakonnego na ziemiach dzisiejszej wschodniej Białorusi. W czasie wojny litewsko-rosyjskiej w 1563 został zniszczony, część mnichów zginęła, inni byli zmuszeni uciekać. W 1605 klasztor został reaktywowany jako unicki, jednak jeszcze w tym samym stuleciu został ponownie opuszczony z powodu braku kandydatów do życia mniszego[2]. Przed XIX w. bazylianie otworzyli monaster powtórnie i w latach 1801–1808 wznieśli, na miejscu starszych drewnianych cerkwi, murowaną świątynię Zaśnięcia Matki Bożej[2].
W 1839, na skutek synodu połockiego, bazyliański klasztor został przekazany Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu. W latach 1860–1893 przeprowadzono gruntowną przebudowę monasteru. Wzniesiono cerkwie Narodzenia Matki Bożej (1864) i Opieki Matki Bożej (1865), przebudowano główną świątynię Zaśnięcia Matki Bożej, zmieniając ikonostas i wieńcząc całość pięcioma kopułami. Pod koniec XIX w. wzniesiono także nową dzwonnicę krytą dachem namiotowym[2].
Monaster został zamknięty w 1918, zaś w 1943, wysadzony w powietrze przez Niemców, uległ dalszym zniszczeniom[2]. Cudowna ikona Matki Bożej czczona w klasztorze została z niego wywieziona i jej dalsze losy nie są znane[2]. Po II wojnie światowej w budynkach monasterskich rozlokowano dom dziecka, następnie szkołę, wreszcie zaś sowchoz[1].
Egzarchat Białoruski Patriarchatu Moskiewskiego powtórnie otworzył monaster w Pustyńce w 2003. Jego przełożonym został biskup mohylewski i mścisławski Sofroniusz. Trwają prace nad odbudową zrujnowanego kompleksu, w którym na stałe żyje pięciu mnichów[2].
Architektura edytuj
Na zrujnowany kompleks monasterski składają się następujące obiekty:
- ruiny głównego soboru Zaśnięcia Matki Bożej z początku XIX w. Budowla była wzniesiona w stylu barokowym, w formie trójnawowej bazyliki z prostokątnym pomieszczeniem ołtarzowym. Elewacja świątyni była zdobiona pilastrami, zwieńczona frontonem. Wieże i kopuły świątyni zostały całkowicie zniszczone.
- budynek monasterski z przełomu XVIII i XIX w. – dwukondygnacyjny obiekt wzniesiony na planie litery L. Budynek łączy się z jednonawową cerkwią domową z półkolistym pomieszczeniem ołtarzowym. Kopuła zdobiąca pierwotnie świątynię nie przetrwała.
- dzwonnica z II połowy XIX w. – pięciokondygnacyjna budowla w stylu bizantyjsko-rosyjskim, pierwotnie zwieńczona iglicą, zniszczoną,
- budynki szkolny i mieszkalny oraz spichlerz i stajnia z II połowy XIX w.
- kaplica z II połowy XIX w.[1].