Monety Kanady
Monety Kanady – monety obiegowe i kolekcjonerskie emitowane i będące w obiegu w Kanadzie. Na awersie każdej kanadyjskiej monety znajduje się portret obecnie panującego monarchy. Współczesne kanadyjskie monety bite są przez Kanadyjską Mennicę Królewską (The Royal Canadian Mint).
Nominały monet obiegowych edytuj
Obecnie wytwarza się sześć nominałów kanadyjskich monet obiegowych. Są to: 5, 10, 25 i 50 centów kanadyjskich oraz 1 i 2 dolary kanadyjskie[1][1]. Produkcji monety jednocentowej zaprzestano w 2012 z powodu kosztów wyższych od wartości nominalnej[2].
Powszechne kanadyjskie monety o wartości poniżej jednego dolara (1¢, 5¢, 10¢, 25¢) wzorowane są na ich amerykańskich odpowiednikach – zarówno masa, średnicam, jak i potoczna nazwa są co do zasady identyczne. Różnią się one natomiast użytym w biciu metalem oraz rysunkiem awersu i rewersu.
Metale i stopy używane do produkcji monet edytuj
W latach 1858/1870–1919 wszystkie monety 5-, 10-, 25- i 50-centowe bito ze srebra próby 925, następnie w latach 1920–1966 monety o nominałach 10, 25 i 50 centów wykonane były ze srebra próby 800[3]. Jednodolarówka, która pojawiła się w 1935 także była bita ze srebra tej próby[4]. W 1968 monety o nominale 10 i 25 centów wyemitowano w dwóch wariantach. „Stara” wersja tych monet została wybita ze srebra[5][6] (tym razem próby 500), a „nowa” z niklu[7][8]. Pozostałe dawne monety srebrne (50¢ i 1$) były bite wyłącznie w z niklu[9][10].
Jednocentówki od 1858 do 1996 były bite z brązu[11], później (do 2012) bito je stali lub cynku pokrytych cienką warstwą miedzi[12][13].
Moneta o nominale 5 centów w latach 1858–1920 była wytwarzana ze srebra[14], potem srebro zmieniono na nikiel[15]. W czasie II wojny światowej pięciocentówki bito ze stopu miedzi i cynku[16], a następnie ze stali pokrytej chromem[17]. Po wojnie powrócono do niklowych pięciocentówek[18]. W latach 1951–1954 ponownie monety te bito ze stali pokrytej chromem, jednak wkrótce od pomysłu tego odstąpiono. W latach 1982–1992 monety o nominale 5 centów wytwarzane były z miedzioniklu. W 1993 zrezygnowano z tego stopu na rzecz stali, którą tylko cienko pokrywa się niklem. Monety ze stali niklowanej są bite do dziś[19][3].
Obecne 10-, 25- i 50-centówki bije się ze stali, niklu i miedzi, a jedno- i dwudolarówki z niklu i brązu lub miedzi, niklu i aluminium[20][21]
Zwyczajowe nazwy monet edytuj
Oficjalnie każdy nominał jest nazwany zgodnie z jego wartością (np. „moneta 25-centowa”), jednak w praktyce używa się nazw zwyczajowych (tylko pięćdziesięciocentówka jest nazywana wyłącznie zgodnie z jej wartością). Tradycyjnie trzy najmniejsze nominały określa się „nickel” (5¢), „dime” (10¢) i „quarter” (25¢). Monety jedno- i dwu dolarowe nazywa się „loonie” i „toonie”. Nazwy te pochodzą od gatunku ptaka żyjącego w Kanadzie, nura lodowca (ang. Common loon), którego wizerunek widnieje na monecie jednodolarowej – 1 loon = loonie; 2 (two) loonie = toonie. Nieprodukowana już moneta o nominale jednego centa w Kandzie zwyczajowo nazywana jest „penny”.
Kanadyjskie monety bulionowe i kolekcjonerskie edytuj
Oprócz monet obiegowych, w Kanadzie bite są również monety kolekcjonerskie, okolicznościowe i bulionowe. Od 1935 emitowane są kanadyjskie srebrne dolary[22]. Są to monety kolekcjonerskie lub okolicznościowe bite w srebrze z wizerunkiem który dotyczy jakiegoś miejsca lub wydarzenia. Obok kolekcjonerskich srebrnych jednodolarówek bite są też monety kolekcjonerskie o innych nominałach[23] i w wytwarzane z innych metali (np. złota)[24]. Produkowane monety kolekcjonerskie mają różne nominały (m.in. 5 lub 10 dolarów)[25], jak również emitowane są w ograniczonych nakładach. Oprócz kolekcjonerskich jednodolarówek bite są też powszechnie znane monety bulionowe. Kanadyjskie monety inwestycyjne noszą nazwę Maple Leaf („Liść klonu”) i bite są w złocie, srebrze, platynie lub palladzie[26][27]
Specyfikacja współczesnych monet obiegowych edytuj
Zdjęcie awersu | Zdjęcie rewersu | Awers | Rewers | Nominał | Materiał | Średnica | Grubość | Waga | Rant | Nazwa zwyczajowa | Bita od | Bita do | Wycofana z obiegu |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Portret aktualnie panującego monarchy
(2020: Elżbieta II) |
liście klonu | 1 cent (1¢) | 94% stal,
1,5% nikiel, 4,5% platerowane miedzią |
19,05 mm | 1,45 mm | 2,35 g | gładki | penny | 1858 | 2012 | 4 lutego 2013 | ||
bóbr | 5 centów (5¢) | 94,5% stal,
3,5% miedź, 2% platerowane niklem |
21,2 mm | 1,76 mm | 3,95 g | nickel | 1858 | nadal produkowane | nadal w obiegu | ||||
Bluenose (słynny kanadyjski szkuner) | 10 centów (10¢) | 92% stal,
5,5% miedź, 2,5% platerowane niklem |
18,03 mm | 1,22 mm | 1,75 g | ząbkowany | dime | 1858 | |||||
karibu | 25 centów (25¢) | 94% stal,
3,8% miedź, 2,2% platerowane niklem |
23,88 mm | 1,58 mm | 4,4 g | quarter | 1870 | ||||||
herb Kanady | 50 centów (50¢) | 93,1% stal,
4,75% miedź, 2,1% platerowane niklem |
27,13 mm | 27,13 mm | 6,9 g | fifty cents, 50¢ piece, half dollar | 1870 | ||||||
podróżnicy w canoe | 1 dolar
(1$) |
99% nikiel | 32,15 mm | 2,88 mm | 15,62 g | Voyageur dollar, „silver” dollar | (1935)
1968 |
1987 | zastąpiony przez 1$ „loonie” w 1987 roku. | ||||
nur lodowiec | 1 dolar
(1$) |
91,5% nikiel | 26,5 mm | 1,75 mm | 7 g | gładki, jedenastokąt | loonie | 1987 | 2011 | nadal w obiegu | |||
nur lodowiec z zabezpieczeniem przed fałszowaniem | stal platerowana mosiądzem | 6,27 g | 2012 | Nadal produkowana | |||||||||
niedźwiedź polarny | 2 dolary (2$) | pierścień: 99% nikiel
środek: |
28 mm | 1,8 mm | 7,3 g | naprzemiennie gładki i ząbkowany | toonie | 1996 | 2011 | ||||
niedźwiedź polarny z zabezpieczeniami przed fałszowaniem | pierścień: 99% nikiel
środek: |
6,92 g | gładki-ząbkowany, napis na rancie | 2012 | Nadal produkowana |
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Bank of Canada Museum [online], bankofcanadamuseum.ca [dostęp 2020-08-19] (ang.).
- ↑ Department of Finance Government of Canada , Budget 2012 – Phasing Out the Penny [online], budget.gc.ca, 29 marca 2012 [dostęp 2020-08-19] .
- ↑ a b Search the coin catalogue – Numista [online], en.numista.com [dostęp 2020-08-20] .
- ↑ 1 dolar 1936, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 25 centów 1968, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 10 centów 1968, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 25 centów 1968-1978, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 10 centów 1968, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 50 centów 1968-1976, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 1 dolar 1968-1972, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 1 cent 1990–1996, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 1 cent 1997–2003, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 1 cent 2003-2012, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 5 centów 1920, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 5 centów 1922-1936, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 5 centów 1942, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 5 centów 1944-1945, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 5 centów 1946-1947, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 5 centów 2003-2020, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 10 centów 2003-2020, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 25 centów 2003-2020, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 1 dolar 1981 – Kolej transkontynentalna, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 10 dolarów 2020 – Gęś Kanadyjska, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 5 dolarów 2013–2015 – Diabelska Brygada, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 50 centów 2004 – Łoś, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 5 dolarów 2014-2020 – Liść klonowy /mały liść pod dużym/, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
- ↑ 50 dolarów 2013-2016 – Liść klonu, Kanada – Cena monety – uCoin.net [online], pl.ucoin.net [dostęp 2020-08-20] (pol.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Search the coin catalog – Numista (ang.)
- Kanada – Katalog monet. uCoin.net