Mosze Szklar
Mosze Szklar, także Mojsze Szklar, właśc. Szklarek (ur. 1920 w Warszawie, zm. 2014 w Los Angeles) – polsko-żydowski poeta i dziennikarz piszący w jidysz.
| Data i miejsce urodzenia |
1920 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
2014 |
| Język |
jidysz |
| Dziedzina sztuki |
poezja |
Życiorys edytuj
Urodził się w 1920 roku w Warszawie. Uczył się w chederze, następnie uczęszczał na kursy literatury i psychologii, jednocześnie utrzymując się jako włókniarz. Podczas II wojny światowej pracował w ciężkim przemyśle w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Po wojnie powrócił do Polski, gdzie zaczął pracować w redakcjach periodyków żydowskich. Został sekretarzem „Fołks Sztyme”, należał do redakcji „Jidisze Szriftn”, pisał także dla czasopism wydawanych w ZSRR, Izraelu i Stanach Zjednoczonych[1].
Po raz pierwszy wiersze Szklara ukazały się w 1947 roku na łamach „Ojfgang”[1]. Podobnie jak Kalman Segal, początkowo pisał w duchu socrealizmu, tworząc m.in. panegiryki na cześć Stalina[2], choć w utworach obu pisarzy pojawiały się wątki żydowskie, co wyróżniało je na tle innych prac tego okresu[3]. W 1951 roku ukazał się pierwszy tomik Szklara, Ruinen un rusztowanies[1]. Z czasem coraz więcej jego utworów zaczęło skupiać się na tematyce w żydowskiej, pojawiły się także znaczące treści na temat Zagłady, którym poświęcał kolejne cykle w tomikach wydawanych po 1956 roku[4]. W tomie Bleterfal z 1959 widać próbę zmierzenia się z prawdziwym obliczem Związku Radzieckiego[5]. W utworach z tego okresu pojawia się częsty motyw poczucia straty i niepewności[6]. W wierszach Szklara znalazł się także wątek poczucia przynależności do dwóch kultur: polskiej i jidysz[7].
W 1968 roku Szklar wyjechał do Stanów Zjednoczonych[1]. Wraz z takimi postaciami, jak Dawid Sfard, Kalman Segal czy Lili Berger, należał do ostatniej fali emigracyjnej pisarzy w Polsce tworzących w jidysz[8]. Działał w diasporze żydowskiej w Los Angeles, przez dwie dekady należał do redakcji czasopisma „Heszbn” poświęconego literaturze w jidysz[9]. Kolejne zbiory poezji publikował w Tel Awiwie. Jego twórczość została wyróżniona licznymi nagrodami w Stanach Zjednoczonych i Izraelu[1].
Zmarł w 2014 roku[10] w Los Angeles[11].
W polskim tłumaczeniu ukazał się wybór poezji Szklara pt. Słowa moje, pieśni moje w tłumaczeniu Arnolda Słuckiego i Romana Pytla (2008)[12] oraz proza Gdy ziemia płonęła w przekładzie Magdaleny Ruty (2020)[13].
Wybrana twórczość edytuj
- Ruinen un rusztowanies, 1951
- Tegleche mi, 1954
- Bleterfal, 1959
- Poszete werter, 1962
- Farszpetikter friling, 1966
- In dimjen farziglt, 1975
- In cwiszn grin, 1981
- Lid un lebn, 1988
- Moln di amoln, 1997[1]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Mojsze Szklar, [w:] Magdalena Ruta, Nie nad rzekami Babilonu: antologia poezji jidysz w powojennej Polsce, Kraków 2012, s. 407–408, ISBN 978-83-7638-192-3 [dostęp 2023-04-16].
- ↑ Ruta 2005 ↓, s. 38.
- ↑ Ruta 2005 ↓, s. 41.
- ↑ Ruta 2005 ↓, s. 45.
- ↑ Ruta 2005 ↓, s. 54.
- ↑ Ruta 2005 ↓, s. 56.
- ↑ Ruta 2005 ↓, s. 52.
- ↑ The Unlikely Revival & Sudden End of Yiddish Literature in Poland [online], Culture.pl [dostęp 2023-04-16] (ang.).
- ↑ Miri Koral, Drops of Joy - The Poetry of Moshe Shklar [online], Recovering Yiddish Culture in Los Angeles [dostęp 2023-04-17].
- ↑ “I Knew No One Was Left Alive”: Moshe Shklar Returning to Poland After World War II [online], Yiddish Book Center [dostęp 2023-04-17] (ang.).
- ↑ Gdy ziemia płonęła [online], Austeria [dostęp 2023-04-17] (pol.).
- ↑ Słowa moje, pieśni moje : wiersze / Mosze Szklar [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2023-04-17].
- ↑ Gdy ziemia płonęła / Mojsze Szklar [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2023-04-17].
Bibliografia edytuj
Linki zewnętrzne edytuj
- nagranie wywiadu przeprowadzonego ze Szklarem w 2013 roku, Yiddish Book Center