Mutnowskij
Mutnowskij (ros. Мутновский), także Mutnowskaja Sopka (ros. Мутно́вская сопка) – wulkan złożony na półwyspie Kamczatka w Rosji.
 Widok na krater wulkanu ze szczytu wulkanu Goriełyj (2020) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
2322 m n.p.m. |
| Dane wulkanu | |
| Rok erupcji |
2000 |
| Typ wulkanu | |
| Aktywność | |
Położenie na mapie Kraju Kamczackiego  | |
Położenie na mapie Rosji  | |
 52°27′11″N 158°11′42″E/52,453056 158,195000
| |
Geografia edytuj
Masyw wulkaniczny w południowej części półwyspu Kamczatka w Rosji[1], ok. 75–80 km na południe od Pietropawłowska Kamczackiego[2].
Złożony z czterech stratowulkanów o budowie bazaltowej[3]. Najstarsze partie pochodzą z pliocenu[1], a najmłodszy wulkan Mutnowskij IV zaczął formować się we wczesnym holocenie[3]. Osiąga maksymalną wysokość 2322 m n.p.m.[4]
Na szczycie liczne kratery[3]. Po stronie zachodniej dwa częściowo zachodzące na siebie kratery o średnicy 1,5–2 km i głębokości od 300 do 600 m, wypełnione lodem i firnem[2]. Karter północny przecina rzeka Wulkannaja, która tworzy 80-metrowy wodospad spadając do wąskiego wąwozu o stromych ścianach[2]. Niewielkie jezioro z ciepłą wodą (o średnicy 200–300 m) wypełniające południowo-zachodni krater ostygło na początku lat 60. XX w., a krater wypełnił lodowiec[1]. Po erupcji w roku 2000 lód uległ stopieniu, tworząc jezioro o średnicy 200 m, które zanikło w okresie dwóch lat od wybuchu[1]. W 2009 roku do jednego z aktywnych kraterów po raz pierwszy w historii wskoczył ubrany w specjalny kombinezon sportowiec – Walerij Rozow (1964–2017)[5].
Masyw leży w obrębie rezerwatu przyrody „Jużno-Kamczatskij”[6] i parku przyrody „Wulkany Kamczatki” (do 2010 roku na terenie parku przyrody „Jużno-Kamczatskij”)[7] – a od 1996 roku znajduje się na obszarze wpisanym na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO pod nazwą „Wulkany Kamczatki”[3].
Aktywność edytuj
Jeden z najbardziej aktywnych wulkanów południowej Kamczatki[3]. Charakteryzuje się erupcjami eksplozywnymi, lawa płynęła jedynie podczas wybuchu w 1904 roku[3]. Wulkan wybuchał przynajmniej 16 razy, a najpotężniejsza erupcja z miała miejsce w 1848 roku[1]. Kolejne wybuchy odnotowano w latach 1852–1854, 1916–1917, 1927–1928 i 1938–1939[1]. Współczesna aktywność wulkaniczna koncentruje się w północnej części wulkanu[1]. W okresach spoczynku notowana jest tam potężna aktywność fumarolowa, przy czym temperatury fumaroli sięgają 300°C[1].
Na przełomie 1960 i 1961 roku doszło do słabej erupcji freatycznej[1]. Ostatnia odnotowana erupcja miała miejsce w 2000 roku[3]. W wyniku wybuchu powstała chmura na wysokość 2,5 km oraz strumień gorącego błota, które osadziło się w kraterze północno-wschodnim[1].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h i j Институт вулканологии и сейсмологии ↓.
- ↑ a b c Семенов 2008 ↓.
- ↑ a b c d e f g Global Volcanism Program 2021 ↓.
- ↑ Siebert 2011 ↓, s. 135.
- ↑ Valery Rozov [online], www.redbull.com [dostęp 2022-01-09] (ros.).
- ↑ Уникальные природные объекты. Южно-Камчатский заказник [online], ФГБУ «Кроноцкий государственный природный биосферный заповедник» [dostęp 2022-01-09] (ros.).
- ↑ Природный парк «Вулканы Камчатки» ↓.
Bibliografia edytuj
- Global Volcanism Program. Department of Mineral Sciences. National Museum of Natural History. Smithsonian Institution: Mutnovsky. 2017. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).
- Институт вулканологии и сейсмологии: Вулкан Мутно́вский. [w:] Институт вулканологии и сейсмологии [on-line]. [dostęp 2022-01-09]. (ros.).
- Природный парк «Вулканы Камчатки»: История создания парка. [w:] vulcanikamchatki.ru [on-line]. [dostęp 2022-01-09]. (ros.).
- Семенов, В. А.: Вулкан Мутновская Сопка (вулкан Мутновский, Мутная сопка, Поворотная сопка, Mutnovsky Volcano, Mutnovskaya Sopka, Mutnaya Sopka, Povorotnaya Sopka). [w:] www.kamchatsky-krai.ru [on-line]. 2008. [dostęp 2022-01-09]. (ros.).
- Siebert, Lee; Simkin, Tom; Kimberly, Paul: Volcanoes of the World. University of California Press, 2011, s. 134–144. ISBN 978-0-520-94793-1. [dostęp 2022-01-09]. (ang.).