Nikłonie

Nikłonie
	Dixidae
	; Dixa nebulosa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Podgromada	uskrzydlone
Rząd	muchówki
Podrząd	muchówki długoczułkie
Infrarząd	Culicomorpha
Rodzina	Dixidae
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Nikłonie (Dixidae) – rodzina muchówek^[1] z podrzędu długoczułkich i infrarzędu Culicomorpha. Dawniej traktowana jako podrodzina Dixinae w rodzinie komarowatych^[2].

Opis

Owady dorosłe

Ciało drobne (długości według jednych źródeł do 4 mm^[3], według innych około 10 mm^[4]), zwykle ciemne, brunatne, rdzawe, rzadziej jasnożółte. Skrzydła stosunkowo szerokie, przezroczyste lub zadymione. Czułki długie, 16-członowe, o skapusie krótkim, pedicelu kulistym, a biczyku długim, opuszonym krótkimi włoskami. Kłujka sztywna i krótka. Głaszczki szczękowe szerokie, 4-członowe, dłuższe od kłujki. Tułów mocno wypukły. Golenie odnóży przednich i środkowych bez grzebienia, tylnych natomiast rozszerzone z tyłu i z dobrze wykształconym podwójnym grzebieniem. Empodium stóp zredukowane, dochodzące najdalej do nasady pazurka. Przylg brak. Na skrzydłach drobne włoski, grubsze na żyłkach. Przezmianki duże i szerokie. Odwłok długi. Gonokoksyt i gonostyl zazwyczaj dobrze wykształcone^[3].

Larwy

Larwy IV stadium różnią się od larw wodzieni i komarów: pierwszym, wolnym oraz częściowo zlanymi: drugim i trzecim, segmentami tułowia nie szerszymi od odwłoka, odwłokiem 10-segmentowym oraz płytką przetchlinkową na VIII i IX segmencie nie tworzącą jednej całości. Larwy nikłoni mają ponadto ciało walcowate, o spłaszczonej brzusznej powierzchni i obracającą się o 90° w obie strony głowę. Na grzbietowej stronie członów II-VII odwłoka występować mogą rozetki grzbietowe, na brzusznej stronie segmentów I i II przysadki ruchowe, a na brzusznej stronie segmentów V, VI i czasem VI, wałeczki do pełzania^[2].

Poczwarki

Listkowate wyrostki płetwowe na ostatnim segmencie odwłoka nieruchome, o rozszerzonej podstawie, a wierzchołku zaostrzonym. Syfony krótkie i woreczkowate^[2].

Biologia i występowanie

Larwy wodno-lądowe, wszystkożerne. Żyją w wodach stojących lub wolno płynących, silnie zarośniętych. Często wypełzają na wystające z wody rośliny. Spotykane na brzegach małych stawów, bagnach i silnie porośniętych rowach. Larwy zimujące, zimują poza zbiornikiem wodnym^[2]. Osobniki dorosłe nie odżywiają się krwią i prawdopodobnie w ogóle nie pobierają pokarmu^[3].

W Polsce stwierdzono 11 gatunków^[4].

Systematyka

Do rodziny tej zalicza się 8 rodzajów^[1]:

Asiodixa
Dixa Meigen, 1818
Dixella
Meringodixa
Mesodixa
Metadixa
Neodixa
Nothodixa

Wybór gatunków

Rodzaj Dixa^[2]^[3]:

Podrodzaj Dixa s. str. (sensu stricto)

Dixa (Dixa) caudatula Seguy, 1928
Dixa (Dixa) dilatata Strobl, 1900 – występuje w Polsce
Dixa (Dixa) maculata Meigen, 1818
Dixa (Dixa) mera Seguy, 1930
Dixa (Dixa) nebulosa Meigen, 1830 – występuje w Polsce
Dixa (Dixa) nubilipennis Curtis, 1832
Dixa (Dixa) obsoleta Peus, 1934
Dixa (Dixa) perexilis Seguy, 1928
Dixa (Dixa) pubeula Loew, 1949
Dixa (Dixa) serrifera Edwards, 1928
Dixa (Dixa) sobrina Peus, 1934 – występuje w Polsce
Dixa (Dixa) submaculata Edwards, 1920
Dixa (Dixa) tetrica Peus, 1834

Podrodzaj Paradixa Tonnoir, 1924

Dixa (Paradixa) aestivalis Meigen, 1818 – występuje w Polsce
Dixa (Paradixa) amphibia (Degeer, 1776)
Dixa (Paradixa) attica Pandazis, 1933
Dixa (Paradixa) autumnalis Meigen, 1838
Dixa (Paradixa) borealis Martini, 192
Dixa (Paradixa) filicornis Edwards, 1921
Dixa (Paradixa) goetghebueri Seguy, 1921
Dixa (Paradixa) hyperborea Bergroth, 1889 – występuje w Polsce
Dixa (Paradixa) laeta Loew, 1849 (syninimy : Dixa fuscicornis Ewdards, 1928, Dixa mediterranea Martini, 1929) – występuje w Polsce
Dixa (Paradixa) luctuosa Peus, 1934 (synonim: Dixa nigra Martini, 1929, nec Staeger, 1840)
Dixa (Paradixa) martini Peus, 1934 (synonim Dixa laeta Goetgheuer, 1920, nec Loew, 1849)
Dixa (Paradixa) nigra Staeger, 1840 – występuje w Polsce
Dixa (Paradixa) obscura Loew, 1849 – występuje w Polsce
Dixa (Paradixa) pyrenaica Seguy, 1921
Dixa (Paradixa) serotina Wiedemann in Meigen, 1818

Przypisy

↑ ^a ^b P. Myers, R. Espinosa, C. S. Parr, T. Jones, G. S. Hammond, T. A. Dewey: The Animal Diversity Web (online). 2014. [dostęp 2014-04-03].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Barbara Skierska: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVIII Muchówki – Diptera Zeszyt 9 a Komary – Culicidae Larwy i poczwarki. Warszawa: PWN, 1971.
↑ ^a ^b ^c ^d Barbara Skierska: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVIII Muchówki – Diptera Zeszyt 9 b Komary – Postacie dojrzałe.. Warszawa: PWN, 1977.
↑ ^a ^b Nikłonie (Dixidae). W: Jolanta Wiedeńska: Klucz do oznaczania makrobezkręgowców bentosowych dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych. Grzegorz Tończyk, Jacek Siciński (red.). Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2013, s. 80-82, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-61227-25-0.

[adw-1] P. Myers, R. Espinosa, C. S. Parr, T. Jones, G. S. Hammond, T. A. Dewey: The Animal Diversity Web (online). 2014. [dostęp 2014-04-03].

[Skierska71-2] Barbara Skierska: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVIII Muchówki – Diptera Zeszyt 9 a Komary – Culicidae Larwy i poczwarki. Warszawa: PWN, 1971.

[Skierska77-3] Barbara Skierska: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVIII Muchówki – Diptera Zeszyt 9 b Komary – Postacie dojrzałe.. Warszawa: PWN, 1977.

[ts-4] Nikłonie (Dixidae). W: Jolanta Wiedeńska: Klucz do oznaczania makrobezkręgowców bentosowych dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych. Grzegorz Tończyk, Jacek Siciński (red.). Warszawa: Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, 2013, s. 80-82, seria: Biblioteka Monitoringu Środowiska. ISBN 978-83-61227-25-0.

[1]

[2]

[3]

[4]