Nikodem Skotarczak

polski mafiozo,biznesmen i działacz sportowy

Nikodem Skotarczak, ps. „Nikoś” (ur. 29 czerwca 1954 w Gdańsku, zm. 24 kwietnia 1998 w Gdyni) – polski gangster, biznesmen i działacz sportowy.

Nikodem Skotarczak
Nikoś
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

29 czerwca 1954
Gdańsk

Data i miejsce śmierci

24 kwietnia 1998
Gdynia

Przyczyna śmierci

zabójstwo

Miejsce spoczynku

Cmentarz Srebrzysko w Gdańsku

Życiorys

edytuj

Urodził się i dorastał w Gdańsku. Pracował w Gdańsku jako ochroniarz w nocnym klubie „Lucynka”. Z wykształcenia był ogrodnikiem[1]. Był także na początku swojej kariery ochroniarzem „Mecenasa” – największego pasera z Trójmiasta. Michał Antoniszyn ps. Mecenas dostrzegł potencjał Nikosia i później przez wiele lat razem współpracowali. Nikoś wyjechał do Budapesztu, gdzie z kolegami handlował walutą i różnymi artykułami, które sprowadzali do Polski[2].

W połowie lat 70. stał się cinkciarzem oraz założył pierwszą zorganizowaną grupę przestępczą zajmującą się przemytem kradzionych samochodów z Niemiec i Austrii do Polski, ale oficjalnie próbowano udowodnić mu paserstwo zaledwie dwudziestu kilku samochodów.

Na początku lat 80. był sponsorem Lechii Gdańsk, a po zdobyciu przez nią Pucharu Polski w sezonie 1982/1983, otrzymał z rąk Kazimierza Rynkowskiego, ówczesnego prezydenta miasta, tytuł „Zasłużonego dla Gdańska”. W połowie lat 80. wyemigrował do Niemiec Zachodnich, skąd nadal kierował przemytem kradzionych samochodów. Mieszkał z trzecią żoną w Hamburgu, gdzie był współwłaścicielem firmy „Skotex” oraz sklepu z elektroniką. W listopadzie 1986 przeniósł się z Hamburga do Berlina, gdzie w 1989 został zatrzymany przez policjantów podczas jazdy kradzionym samochodem marki Audi Coupé. Został za to skazany na karę 1 roku i 9 miesięcy pozbawienia wolności i został osadzony w więzieniu Moabit w Berlinie. 4 grudnia 1989, po niecałych trzech miesiącach odbywania kary, uciekł: podczas widzenia w zakładzie karnym Berlin-Tegel zamienił się ubraniami ze swoim bratem i spokojnie wyszedł.

Na początku lat 90. powrócił do Polski nielegalnie przez Austrię. W drugiej połowie 1991 roku poznał w Krakowie swoją czwartą żonę – Edytę, z domu Mardyła. “Nikoś” był już wówczas bardzo znaczącym paserem samochodowym na dużą skalę. Nie jest tajemnicą, że samochody, które „sprowadzał” zza granicy na podstawione i chętne osoby, były sprzedawane między innymi przedstawicielom ówczesnych elit, w tym członkom lokalnych i centralnych struktur PZPR, a także milicjantom, przedstawicielom resortów, hierarchom kościoła i innym notablom, a jego działalność odbywała się poprzez jego liczne krajowe i międzynarodowe kontakty. Pomimo że podejrzewano go o kierowanie zorganizowaną grupa przestępczą w skład której wchodzili m.in. milicjanci, złodzieje, fałszerze dokumentów i właściciele warsztatów samochodowych, to na początku lat 90 na wniosek późniejszego szefa gdańskiego Centralnego Biura Śledczego Policji (CBŚ) majora Edmunda Muchy zakończono operację kryptonim „GRUDA” dotyczącą rozpracowywania jego grupy i sprawę oficjalnie umorzono – nie stawiając „Nikosiowi” żadnych zarzutów. Wtedy Nikodem Skotarczak zaczął inwestować także w legalne interesy. W tym czasie poszukiwany był listem gończym wydanym przez niemiecką policję za ucieczkę z więzienia i ukrywał się m.in. w Krakowie, gdzie poznał swoją ostatnią żonę Edytę. Nie przeszkadzało mu to przyjaźnić się i robić interesy z osobami z listy 100 najbogatszych Polaków (według tygodnika WPROST), ale także spotykać się towarzysko z wieloma innymi znanymi osobistościami, w tym sportowcami i aktorami[3].

W 1992 w Krakowie wymknął się z policyjnej obławy. W lipcu tego samego roku uciekł z policyjnego konwoju w Warszawie. Poszukiwany na podstawie listu gończego, przez kilka miesięcy ukrywał się. Został zatrzymany w lutym 1993 na Żoliborzu w Warszawie, pod zarzutem posługiwania się fałszywym paszportem i ucieczki z policyjnego konwoju. W 1993 roku został skazany na karę dwóch lat pozbawienia wolności. Zakład karny opuścił w lutym 1994 – oficjalnie za dobre sprawowanie, a w rzeczywistości dzięki łapówkom wręczanym funkcjonariuszom Służby Więziennej[1].

Po odzyskaniu wolności dalej inwestował w legalne interesy. Był też znany z tego, iż należące do znanych osób ukradzione samochody odzyskiwał za darmo. W październiku 1996 w ówczesnym Sądzie Wojewódzkim w Gdańsku rozpoczął się proces w sprawie Skotarczaka, oskarżanego przez śledczych z prokuratury m.in. o kierowanie grupą przestępczą zajmującą się kradzieżami samochodów. W 1994 roku w pałacu ślubów w Gdańsku Nikodem zalegalizował związek ze swoją czwartą żoną, Edytą Skotarczak. Świadkami byli Henryk Konopka (biznesmen i jeden z najlepszych polskich golfistów – przyjaciel Nikodema) oraz Renata Kurowska (żona Wojciecha Kurowskiego – znanego biznesmena i współzałożyciela firmy ubezpieczeniowej Hestia – przyjaciela Nikodema)[4].

Miał łącznie 5 dzieci z kilku związków z różnymi kobietami: z pierwszą żoną - syn Piotr, z drugiego małżeństwa - córka Natalia, ponoć córkę z przelotnej nieformalnej relacji z pewną tancerką - baletnicą oraz 2 dzieci - syna i córkę z ostatnią żoną Edytą[5][6].

W 1997 wystąpił w filmie pt. Sztos, debiucie reżyserskim Olafa Lubaszenki; zagrał w tym filmie rolę epizodyczną jako mężczyzna witający się z Erykiem (granym przez Jana Nowickiego)[7].

Żona Nikosia, w pierwszym wywiadzie udzielonym po 24 latach od zabójstwa męża stwierdziła wprost, że niektóre osoby były zainteresowane w kreowaniu jego nieprawdziwego, a krzywdzącego wizerunku, podczas gdy prawda jest nieco bardziej skomplikowana[8].

Strzelanina w agencji towarzyskiej w Gdyni

edytuj
 
Grób Nikodema Skotarczaka

Został zastrzelony 24 kwietnia 1998, gdy około południa do agencji towarzyskiej „Las Vegas” mieszczącej się przy ul. Chwarznieńskiej 170a w Gdyni weszło dwóch zamaskowanych mężczyzn. Jeden z nich strzałami z małej odległości zabił Nikodema Skotarczaka i rykoszetem zranił jego przyjaciela i wspólnika Wojciecha K., ps. „Kura”, jednego z oficjalnych założycieli i współwłaściciela firmy ubezpieczeniowej Hestia[9]. "Nikoś" i "Kura" wraz ze swoimi żonami świętowali imieniny Wojciecha K., ps. Kura[10]. W klubie Las Vegas przebywały także żony „Nikosia” i „Kury”[11]. Śledztwo prowadzone przez prokuratorów z Prokuratury Okręgowej w Gdańsku – Janusza Kaczmarka i Konrada Kornatowskiego nie przyniosło rezultatów. Zabójcy, ani ewentualnych zleceniodawców, nie schwytano. Postępowanie umorzono. Śmierć Nikodema Skotarczaka mogła być też efektem jego konfliktu z członkami grupy pruszkowskiej, co potwierdzał w swoich zeznaniach świadek koronny Jarosław Sokołowski, pseudonim „Masa”[1]. Według innej teorii zleceniodawcą był gdańszczanin Daniel Zacharzewski, ps. „Zachar”[12].

W sprawie zabójstwa Skotarczaka, jako zleceniodawca, sądzony był także Krzysztof Jędrzejczak z łódzkiej „ośmiornicy”. Postępowanie umorzono jednak z powodu „rażących uchybień”, a proces ruszył ponownie w 2010[potrzebny przypis]. „Nikoś” został pochowany na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku[13] (rejon I, polana I)[14].

W 1996 powstał dokumentalny film telewizyjny Kraina złudzeń w reżyserii Wojciecha Szumowskiego, opowiadający o „Nikosiu”[15]. Dokument Wojciecha Szumowskiego Kraina Złudzeń otrzymał główną nagrodę na łódzkim Festiwalu Mediów ,,Człowiek w zagrożeniu" w 1996 roku[16].

W 2021 powstał film fabularny w reżyserii Macieja Kawulskiego pt. Jak pokochałam gangstera będący według reżysera inspirowany życiorysem „Nikosia”[17], który miał premierę 5 stycznia 2022 roku na serwisie streamingowym Netflix[18].

Film Macieja Kawulskiego wzbudził wiele kontrowersji - jak podaje tygodnik Angora w artykule z 13 lutego 2022 r.; Piotr najstarszy syn jest zawiedziony filmem, bowiem pomagał twórcom w jego realizacji, a potem poczuł się oszukany - nigdy nie zgodziłby się na to gdyby wiedział w jakim świetle pokażą ojca[19]. Ostatnia żona ,,Nikosia” Edyta - wdowa po Nikodemie Skotarczaku, po premierze filmu Macieja Kawulskiego wydała oświadczenie krytykujące film i stwierdziła, że stanowi on ordynarną wizję reżysera, która w kłamliwy sposób pokazuje Polsce i światu postać jej męża[20]. Jak pokochałam gangstera krytycznie ocenił również znajomy Nikodema Skotarczaka Dariusz Michalczewski który powiedział; w filmie to nie jest prawdziwa jego postać, a ,,Nikoś" nie był takim obszczymurem jak go pokazali[21]. Z kolei wśród krytyków filmowych w serwisie poświęconym filmom i ludziom kina - Filmweb - Jak pokochałam gangstera uzyskał słabe oceny (średnio 3.5/10), natomiast widzowie ocenili go jako film jedynie średni (5.9/10 w skali od 1 do 10)[22].

Książki

edytuj

O Nikodemie Skotarczaku napisano kilka książek, m.in. autorstwa Rixdorfa Wernera pt. ,,Das steinere Gesicht: der Pate von Danzig, Nikodem Skotarczak" (Kamienna Twarz, Ojciec Chrzestny z Gdańska, Nikodem Skotarczak)[23] i Edyty Skotarczak pt. Nikodem Skotarczak ,,Nikoś" Ruletka życia[24] oraz Nikodem Skotarczak ,,Nikoś" Ostatnia ruletka[25].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Mafia to nie tylko Pruszków. Historia Nikodema S. ps. „Nikoś” [online], wiadomosci24.pl [dostęp 2015-12-06].
  2. Edyta Skotarczak, Nikodem Skotarczak "Nikoś" : ruletka życia, Wydanie I, Sopot: Stinger Investments, 2022, ISBN 978-83-964546-0-7, OCLC 1342482824 [dostęp 2022-09-15].
  3. Agnieszka Kostuch, Żona Nikodema Skotarczaka, Edyta Skotarczak, wydaje książkę. Znamy pierwsze szczegóły [online], Dziennik Bałtycki, 22 lutego 2022 [dostęp 2022-07-16] (pol.).
  4. Agnieszka Kostuch, Nikodem Skotarczak, „Nikoś”: żona komentuje film Kawulskiego. Edyta Skotarczak wydała mocne oświadczenie [online], Polska Times, 19 stycznia 2022 [dostęp 2022-07-16] (pol.).
  5. Tomasz Gawiński, PressReader.com - Tygodnik Angora [online], www.pressreader.com, 13 lutego 2022 [dostęp 2024-01-02].
  6. Edyta Skotarczak – Oficjalna strona żony „Nikosia” [online], www.edytaskotarczak.com [dostęp 2022-07-16].
  7. Sztos w bazie filmpolski.pl
  8. Agnieszka Kostuch, Żona Nikosia w pierwszym wywiadzie po 24 latach od zabójstwa męża: „Niektóre osoby chciały wykreować jego nieprawdziwy wizerunek”. [online], Dziennik Bałtycki, 12 lutego 2022 [dostęp 2022-07-16] (pol.).
  9. Redakcja, Kim był Nikoś, czyli Nikodem Skotarczak – jeden z najbardziej wpływowych mafiosów z Trójmiasta i ojciec chrzestny mafii? [zdjęcia Nikosia] [online], Dziennik Bałtycki, 24 kwietnia 2022 [dostęp 2022-07-16] (pol.).
  10. Agnieszka Kostuch, 24. Rocznica śmierci Nikodema Skotarczaka. Jak zginął Nikoś? Edyta Skotarczak przerwała milczenie [online], Dziennik Bałtycki, 23 kwietnia 2022 [dostęp 2022-07-16] (pol.).
  11. Kulisy zabójstwa ojca chrzestnego polskiej mafii.
  12. Egzekucja Nikodema Skotarczaka ps. Nikoś. karasmierci.info.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-08)]..
  13. Antyballada o Nikosiu.
  14. Nikodem Skotarczak. cmentarze-gdanskie.pl. [dostęp 2019-05-30].
  15. Kraina złudzeń w bazie filmpolski.pl
  16. Kraina złudzeń - filmy dokumentalne, Oglądaj na TVP VOD [online], TVP VOD [dostęp 2024-01-02] (pol.).
  17. Jak pokochałam gangstera w bazie filmpolski.pl
  18. "Jak pokochałam gangstera" w światowym rankingu Netfliksa. Film budzi duże kontrowersje [online], Onet Kultura, 13 stycznia 2022 [dostęp 2024-01-02] (pol.).
  19. Tomasz Gawiński, PressReader.com - Tygodnik Angora [online], www.pressreader.com, 13 lutego 2022 [dostęp 2024-01-02].
  20. Magdalena Drozdek, "Ordynarna wizja". Żona Nikosia miesza hit Netfliksa z błotem [online], film.wp.pl, 18 stycznia 2022 [dostęp 2024-01-02] (pol.).
  21. Michalczewski wspomina znajomość z gangsterami: „Razem z Nikosiem balowaliśmy. Miał łeb na karku” [online], FanSportu.pl - MMA , Boks, najnowsze wiadomości z świata sportu., 22 sierpnia 2023 [dostęp 2024-01-02] (pol.).
  22. Jak pokochałam gangstera | Film | 2022. 2022-02-03. [dostęp 2024-01-02].
  23. Das steinerne Gesicht : der Pate von Danzig, Nikodem Skotarczak - Deutsche Digitale Bibliothek [online], www.deutsche-digitale-bibliothek.de [dostęp 2024-01-02] (niem.).
  24. Nikodem Skotarczak "Nikoś" : ruletka życia | WorldCat.org [online], search.worldcat.org [dostęp 2024-01-02] (ang.).
  25. Nikodem Skotarczak "Nikoś" : ostatnia ruletka | WorldCat.org [online], search.worldcat.org [dostęp 2024-01-02] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Rixdorf, Werner: Das steinerne Gesicht: Der Pate von Danzig Nikodem Skotarczak (Kamienna twarz: ojciec chrzestny z Gdańska Nikodem Skotarczak), Karin Kramer Verlag Berlin 1993, 167 s., ISBN 3-87956-117-6.
  • Zadworny, Adam: Antyballada o Nikosiu, [w:] Gazeta Wyborcza 11.07.2005 [1]
  • Skotarczak, Edyta: Nikodem Skotarczak "Nikoś" Ruletka życia, Stinger Investments Sopot 2022, 289 s., ISBN 978-83-964546-0-7.

Linki zewnętrzne

edytuj