Norbert Strassberg
Norbert Strassberg (ur. w 1912 we Lwowie, zm. w 1941 w Czardżou lub Lwowie) – polski grafik pochodzenia żydowskiego, malarz, członek grupy Szczep Rogate Serce.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki |
Życiorys edytuj
Kształcił się w Szkole Przemysłowej we Lwowie, gdzie spotkał się z opieką i wsparciem Kazimierza Sichulskiego, oraz w tamtejszej wolnej Akademii Sztuk Pięknych[1]. Nie ukończył żadnej z tych placówek, w 1928 bowiem rodzina Strassbergów przeniosła się ze Lwowa na krakowskie Podgórze[2]. Jego ojciec był krawcem i otworzył tam zakład.
Kiedy o jego plastycznym talencie dowiedział się rzeźbiarz i malarz Stanisław Szukalski i chciał zrobić go swoim uczniem, musiał osobiście udać się do zakładu na Podgórzu, żeby przekonać niechętnego ojca. Norbert po latach tak wspominał to zdarzenie: Ojciec nie od razu zrozumiał, dlaczego tak wielki puryc interesuje się jego głupim synem. „Co to za talent, jaki tam talent, czy z tego można żyć?! Norbert powinien zostać krawcem i objąć potem klientelę ojca, a jeśli nie ma powołania na krawca, to niech się uczy na fryzjera – też piękny zawód. Czy ma zostać malarzem tylko dlatego, że bazgrze na wszystkich parkanach i rysuje na każdym czystym kawałku papieru? (...) Najlepszy obraz nie umywa się do porządnie skrojonej pary spodni.”[2] W rezultacie jednak został członkiem grupy artystycznej Szczep Szuklaszczyków herbu Rogate Serce. Ze względu na swoje pochodzenie jako jedyny nie przyjął słowiańskiego przydomka. Choć artystycznie i warsztatowo pozostawał pod wielkim wpływem Szukalskiego, to tematem jego twórczości była kultura i tradycja żydowska.
Ok. 1932 wystąpił ze Szczepu i dołączył do Zrzeszenia Żydowskich Artystów Malarzy i Rzeźbiarzy, z którym wystawiał przez dwa kolejne lata[1]. Jego sytuacja materialna była bardzo niedobra. Koledzy-malarze starali się o pomoc i stypendium dla niego. W 1936, kiedy Szukalski ponownie przyjechał do Polski, młody artysta powrócił na łono Szczepu i wziął udział w ostatnich wystawach grupy w Warszawie, Katowicach i Krakowie. Później przeprowadził się do Lwowa. Po wybuchu II wojny światowej został powołany do Armii Czerwonej[1]. Po zwolnieniu z niej trafił na Ural. Stamtąd w poszukiwaniu delegatury organizującego się wojska polskiego dotarł schorowany i wyczerpany do Taszkientu w 1941[1]. Tu ślad się po nim urywa, prawdopodobnie niedługo później zginął[a], wywieziony przez Kagan do Czardżou[1].
Twórczość edytuj
Z jego licznej twórczości rysunkowej, graficznej i malarskiej – do 1935 stworzył ok. 1,5 tysiąca prac – zachowało się zaledwie kilkadziesiąt dzieł.
Wybrane prace edytuj
- Potop
- Król Saul
- Praojciec Abraham
- Józef namiestnik Egiptu
- Faraon w plagach
- Wiekuistość
- Bóg Ojciec
- Żyd, wieczny tułacz
- Ewa
- Tora
- Judasz
- Hilel
- Ekstaza
- Filozof i jego uczeń
- Para renesansowa
Uwaga edytuj
- ↑ Historyk Lechosław Lameński podaje, że Norbert Strassberg został zabity przez Niemców w czasie likwidacji getta we Lwowie w 1941[3].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Norbert Strassberg (1911–1941). Salon Dzieł Sztuki Connaisseur. [dostęp 2024-03-04]. (pol.).
- ↑ a b I. Szenfeld, Norbert ze Szczepu Rogate Serce, „Archipelag”, nr 3 (marzec) 1985, s. 412–442
- ↑ Lechosław Lameński, Norbert Strassberg (1911-1941) – zapomniany malarz żydowski, w: „Architektura znaczeń: studia ofiarowane prof. Zbigniewowi Bani w 65. rocznicę urodzin i w 40-lecie pracy dydaktycznej”, Warszawa 2011, s. 548–559
Bibliografia edytuj
- Norbert Strassberg (1911–1941), Salon Dzieł Sztuki Connaisseur