O Inkach uwagi prawdziwe
O Inkach uwagi prawdziwe (port. Commentarios reales que tratan del origen de los yncas) – traktat historyczny Inca Garcilaso de la Vegi wydany w 1609 roku w Lizbonie w oficynie Pedro Crasbeecka; na język polski przełożony przez Jana Szemińskiego.
 okładka pierwszego wydania | |
| Autor | |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Miejsce wydania |
Lizbona |
| Język | |
| Data wydania |
1609 |
Traktat stanowi próbę sumarycznego opisu wiedzy na temat historii, kultury, wierzeń, ustroju politycznego, geografii i języka królestwa Inków od jego historycznych początków aż do hiszpańskiej konkwisty.
Tło historyczne powstania
edytujInca Garcilasso de la Vega urodził się jako syn hiszpańskiego konkwistadora i przedstawicielki inkaskich elit. Wychowywany był w znajomości zarówno języka hiszpańskiego, jak i keczuańskiego. W wieku 21 lat przeniósł się do Hiszpanii. Dzięki znajomości rodzinnych stron, a także na skutek obietnicy złożonej matce, postanowił opisać historię Peru. Jak sam pisze w przedmowie do swojego traktatu, jego celem była chęć zgromadzenia całej dostępnej wiedzy na temat imperium Inków, a także skorygowania błędnego obrazu rodzimej kultury funkcjonującego w hiszpańskiej literaturze swoich czasów.
Struktura
edytujPierwszy tom rozprawy składa się z dziewięciu ksiąg, ułożonych tematycznie. Już po śmierci de la Vegi ukazał się tom drugi, zawierający nie w pełni opracowany i nieukończony materiał.
Recepcja i tłumaczenia
edytujDo początków XX wieku traktat traktowany był jako podstawowe źródło wiedzy o imperium Inków. Późniejsze badania historyczne pozwoliły wskazać na wiele błędów w tekście oraz jego idealizujący charakter, wciąż pozostaje on jednak dziełem pionierskim i bezcennym dla badaczy. W XVIII wieku przekład keczuański został zakazany na terenach Peru przez Karola III Hiszpańskiego jako tekst inspirujący powstańców przeciwko zwierzchnictwu hiszpańskiemu. W Polsce traktat doczekał się dwóch wydań, przełożony został przez Jana Szemińskiego.
Bibliografia
edytuj- Inca Garcilasso de la Vega: O Inkach uwagi prawdziwe. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2017. ISBN 978-83-06-03379-3.