Obojczyk (zbroja)
Obojczyk – element zbroi płytowej chroniący szyję i barki oraz niekiedy górną część piersi i kark[1][2].
Historia edytuj
Obojczyk pojawił się ok. XV w. i stosowany był pierwotnie w pełnej zbroi płytowej, a następnie w półzbroi, jako osłona szczeliny powstającej między napierśnikiem a hełmem. Od XVII w. zaczęto nosić go jako samodzielną osłonę na skórzanym kolecie, co wiązało się z powiększeniem jego rozmiarów. Ostatecznie uległ degradacji przekształcając się w ryngraf (rodzaj ozdobnego naszyjnika)[3][2].
Obojczyk był popularnie stosowany również w średniowiecznej Polsce. Od XVII w. stał się elementem zbroi husarskiej oraz używano go jako samodzielną osłonę w formacjach lekkiej jazdy[2].
Budowa edytuj
Obojczyk przybierał zróżnicowane formy, najczęściej występując w postaci dwóch metalowych płyt spinanych na ramionach. Niekiedy część chroniąca szyję przybierała formę folgowanego elastycznego kołnierza. W rozbudowanej wersji wyposażony w wysoki podbródek stanowił uzupełnienie niektórych typów hełmów otwartych osłaniając dolną część twarzy (np. w przypadku salady czy kapalinu). Natomiast w niektórych typach hełmów zamkniętych (np. turniejowych), funkcję obojczyka pełniła przedłużona w dół część dzwonu hełmu[4][2][5].
-
Obojczyk z folgowanym kołnierzem -
Obojczyk z wydatnym podbródkiem -
Obojczyk z podbródkiem jako uzupełnienie hełmu typu salada -
Hełm turniejowy ze zintegrowanym obojczykiem
.jpg)
Przypisy edytuj
- ↑ Andrzej Swaryczewski: Płatnerze krakowscy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 61-62. ISBN 83-01-07271-7.
- ↑ a b c d Włodzimierz Kwaśniewicz, Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 86, ISBN 83-11-10063-2.
- ↑ Eduard Wagner, Zoroslava Drobná, Jan Durdík, Medieval Costume, Armour and Weapons, Courier Corporation, 5 maja 2014, s. 41, ISBN 978-0-486-32025-0 [dostęp 2022-05-10] (ang.).
- ↑ Włodzimierz Kwaśniewicz, Leksykon dawnego uzbrojenia ochronnego, Warszawa: Bellona, 2005, s. 67, ISBN 83-11-10063-2.
- ↑ Ewart Oakeshott, European Weapons and Armour: From the Renaissance to the Industrial Revolution, Boydell Press, 2012, s. 111-113, 121-122, 214-217, ISBN 978-1-84383-720-6 [dostęp 2022-05-10] (ang.).