Okowita
Okowita (od łac. aqua vitae – woda życia) lub gorzałka – staropolskie określenie wysokoprocentowego napoju alkoholowego, mocnej wódki produkowanej ze zbóż i ziemniaków.
Aqua vitae wytwarzano w Europie już w XIII wieku jako spirytus będący produktem destylacji wina. Początkowo produkowana wyłącznie w celach leczniczych, z czasem stała się zwykłym napojem alkoholowym[1]. Spolszczonym mianem okowity określano u nas tę wódkę, która dotarła do Polski w XVI wieku z Niemiec lub Włoch, pierwotnie zresztą będąc trunkiem dostępnym głównie dla zamożnych mieszczan[2].
Była destylowana zazwyczaj trzy razy. Po pierwszej destylacji nazywana była brantówką, po drugiej – szumówką, a po trzeciej stawała się okowitą o mocy do 80%. Po rozcieńczeniu okowity wodą produkowano wódkę prostą o mocy około 30–35%, zwaną szynkową lub ordynaryjną[3]. W Wielkopolsce XIX wieku podstawowym surowcem do produkcji tego alkoholu były ziemniaki[4].
Nazwą okowita określa się również surowy nieoczyszczany spirytus[1].
Okowita w kulturze edytuj
O okowicie traktuje jeden z odcinków popularnego serialu telewizyjnego Janosik w reżyserii Jerzego Passendorfera. Jest odcinek nr 7, a jego tytuł to Beczka okowity.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Maciej Halbański: Leksykon sztuki kulinarnej. Warszawa: Wyd. Watra, 1987, s. 124.
- ↑ Maja i Jan Łozińscy: Historia polskiego smaku. PWN, s. 282.
- ↑ Jan Rogala: Gorzałka, czyli historia i zasady wypalania mocnych trunków. Kraków: 2004, s. 40.
- ↑ Irena Kostrowicka: Historia gospodarcza Polski XIX–XX wieku. Książka i Wiedza, 1984, s. 80–81. ISBN 83-05-11411-2.