Napój alkoholowy
Napój alkoholowy – napój zawierający etanol, jedna z najpopularniejszych używek. Napoje alkoholowe dzielone są na piwa, wina oraz alkohole spirytusowe. Spożywanie napojów alkoholowych jest legalne w większości krajów, a ponad 100 państw posiada przepisy regulujące ich produkcję, sprzedaż i spożywanie. W Polsce, według definicji ustawowej, napój alkoholowy to każdy produkt przeznaczony do spożycia zawierający więcej niż 0,5% alkoholu etylowego pochodzenia rolniczego[1].
PodziałEdytuj
Wysokoprocentowe napoje alkoholoweEdytuj
Są to spirytus, wódki, nalewki, likiery i inne trunki zawierające destylowany alkohol. Mogą zawierać dodatki: cukier, owoce, zioła, przyprawy, a nawet kwiatostany. Klasyfikacja jest trudna, ponieważ czasami pod jedną nazwą może kryć się alkohol sporządzony – w zależności od receptury – na przykład jako nalewka lub likier lub też do sporządzenia danego trunku mógł być użyty koniak.
Zgodnie z definicją przyjętą na potrzeby Ustawy o wyrobie napojów spirytusowych oraz o rejestracji i ochronie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, napojem spirytusowym jest m.in. napój o zawartości alkoholu wynoszącej minimum 15% obj.[2]
Rodzaje wysokoprocentowych napojów alkoholowych:
- absynt
- anyżówka
- arak
- archi
- armagnac
- bimber
- burbon
- calvados
- gin
- genever
- grappa
- koniak
- rakija
- likiery
- ajerkoniak – likier jajeczny
- alasz – likier kminkowy
- amaretto – likier migdałowy
- echt stonsdorfer – likier ziołowy na bazie borówek i górskich ziół
- goldwasser – likier ziołowy z płatkami złota
- malibu – likier kokosowy na bazie rumu
- sambuca
- nalewki
- ratafia – likier lub wódka wieloowocowa
- rum
- rumtopf
- śliwowica
- tequila
- whisky
- winiak
- wódka
Średnio- i niskoprocentowe napoje alkoholoweEdytuj
Są to wina, miody pitne i piwa. Wina można podzielić ze względu na kolor, z uwagi na to, z czego są przyrządzane, lub ze względu na zawartość cukru (wytrawne, półwytrawne, półsłodkie i słodkie). Znawcy twierdzą, że na miano prawdziwego wina zasługują tylko wina gronowe.
- wino
- gronowe (z winogron)
- owocowe (z innych owoców, np. z jabłek)
- inne
Piwa też mogą być silniejsze, słabsze lub bezalkoholowe, jednakże zasadniczą różnicę między różnymi gatunkami piw stanowi ich proces produkcji. Poza tym wyróżnić można piwa jasne i ciemne.
KoktajleEdytuj
Do napojów alkoholowych zalicza się również aperitify i koktajle, czyli napoje uzyskiwane po połączeniu różnych rodzajów alkoholi i soków, z dodatkiem specyficznych przypraw i substancji barwnikowych.
HistoriaEdytuj
Do napojów alkoholowych znanych najdłużej należy wino oraz piwo, natomiast w Polsce miód pitny (otrzymywany przez sfermentowanie roztworu miodu w wodzie). Robienie miodu pitnego było rytualnym aktem większości antycznych kultur i niektórzy archeolodzy twierdzą, że nabycie umiejętności produkcji alkoholu zapoczątkowało proces przeistoczenia się ludzkości z „dzikiej” w cywilizowaną. Destylacja wina do produkcji wysokoprocentowych napojów alkoholowych została odkryta przez arabskiego alchemika Gebera, a jego metody zostały zaadaptowane przez Europejczyków. Uważano, że alkohol posiada właściwości magiczne i lecznicze, a proces jego destylacji był licencjonowany przez rządy w większości krajów. W Indiach napoje alkoholowe uważa się za święte i poświęcone są one bogu Warunie. Tradycja serwowania aromatyzowanych wódek (likierów) dla gości po spożytym obiedzie uważana jest tam za gwarancję zdrowia i bezpieczeństwa. Tradycja chińska twierdzi, że zatrucie alkoholowe u ludzi spowodowane jest nieumiejętnością kooperacji z bardzo mocnymi duchowymi siłami zawartymi w napojach alkoholowych[3].
SpożycieEdytuj
CenaEdytuj
Cena prostych napojów alkoholowych (wódek czystych i spirytusu spożywczego) w wielu krajach wynika z podatków (akcyzy) nakładanych na te produkty, a nie z kosztów ich produkcji. Rzeczywisty koszt wytworzenia 1 litra spirytusu to około 0,50 euro, gdy jest on otrzymywany przez fermentację, i jeszcze taniej, jeśli pochodzi z syntezy bezpośredniej[5][6].
Ograniczenia prawne w obrocie napojami alkoholowymiEdytuj
W Polsce obrót napojami alkoholowymi wymaga posiadania stosownego zezwolenia.
Art. 15 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2019 r. poz. 2277) zakazuje sprzedaży napojów alkoholowych osobom nietrzeźwym, do lat 18 oraz na kredyt i pod zastaw.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 18 października 2019 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Art. 46 ust. 1 (Dz.U. z 2019 r. poz. 2277).
- ↑ Parlament UE i Rada, Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 110/2008 z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych oraz uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 1576/89, 15 stycznia 2008 [dostęp 2018-03-01].
- ↑ Alchemical Properties of Foods – AlchemyLab.com.
- ↑ Minister Zdrowia: Sprawozdanie z wykonania ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi w okresie od dnia 1 stycznia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2013 r.. 2014. [dostęp 2015-07-10].
- ↑ Sławomir Podlaski. Paliwo z buraków. „Farmer”. 05/2007, 2007-03-15. [dostęp 2010-02-20].
- ↑ Sławomir Podlaski, Burak cukrowy jako surowiec do produkcji etanolu.