Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
instytut naukowo-badawczy Polskiej Akademii Nauk
Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk (skrót: IJP PAN) – jedyna w Polsce placówka naukowo-badawcza zajmująca się badaniem języka polskiego we wszystkich jego aspektach i odmianach, założona w 1973 roku.
| Data założenia |
1 października 1973 |
|---|---|
| Typ | |
| Państwo | |
| Adres |
al. Mickiewicza 31 |
| Dyrektor |
dr hab. Maciej Eder |
Położenie na mapie Krakowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
 50°03′58,7″N 19°55′31,0″E/50,066306 19,925278
| |
| Strona internetowa | |
Dyrektorem Instytutu jest dr hab. Maciej Eder[1], prof. UP, a przewodniczącą Rady Naukowej jest dr hab. Halszka Górny[2], prof. IJP PAN. Instytut posiada uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora oraz doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa. Instytut Języka Polskiego prowadzi też Językoznawcze Studia Doktoranckie[3] oraz kształci doktorantów w ramach Szkoły Doktorskiej Anthropos Instytutów Polskiej Akademii Nauk[4].
Siedziba i struktura organizacyjnaEdytuj
Pierwszą siedzibą Instytutu Języka Polskiego był w latach 1973–1999 budynek przy ul. Straszewskiego 27 w Krakowie. Instytut posiadał w przeszłości zamiejscowe pracownie w Poznaniu i Sosnowcu[5].
Od 1999 roku główną siedzibą Instytutu jest gmach przy al. Mickiewicza 31 w Krakowie. Tu mieści się dyrekcja i administracja oraz siedem pracowni (2021)[6]:
- Pracownia Dialektologii Polskiej (kierownik dr hab. Renata Kucharzyk, prof. IJP PAN),
- Pracownia Etymologii i Geolingwistyki (kierownik prof. dr hab. Jadwiga Waniakowa),
- Pracownia Języka Staropolskiego (kierownik dr hab. Ewa Deptuchowa, prof. IJP PAN),
- Pracownia Łaciny Średniowiecznej (kierownik dr hab. Michał Rzepiela, prof. IJP PAN),
- Pracownia Metodologiczna (kierownik dr hab. Rafał L. Górski, prof. IJP PAN),
- Pracownia Onomastyki (kierownik dr hab. Urszula Bijak, prof. IJP PAN),
- Pracownia Wielkiego Słownika Języka Polskiego (kierownik prof. dr hab. Piotr Żmigrodzki).
W Warszawie (ul. Ratuszowa 11) działają dwie pracownie (2021)[6]:
- Pracownia Historii Języka Polskiego XVII–XVIII wieku (kierownik prof. dr hab. Włodzimierz Gruszczyński),
- Pracownia Polszczyzny Kresowej (kierownik dr hab. Ewa Dzięgiel, prof. IJP PAN),
W krakowskiej siedzibie Instytutu mieści się biuro Polskiego Towarzystwa Językoznawczego[7].
Dyrektorzy[5]Edytuj
- prof. Stanisław Urbańczyk (1973–1979),
- prof. Władysław Lubaś (1979–1991),
- prof. Kazimierz Rymut (1992–2002),
- prof. Ireneusz Bobrowski (2002–2008),
- prof. Piotr Żmigrodzki (2008–2016),
- dr hab. Maciej Eder (od 2016).
Słowniki tworzone i współtworzone w IJP PAN[8]Edytuj
Słowniki opisujące historię języka polskiegoEdytuj
- Słownik staropolski
- Słownik pojęciowy języka staropolskiego
- Słownik polszczyzny Jana Kochanowskiego
- Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII wieku
- Słownik wileński
- Słownik Wyrazów Zapomnianych
Słowniki współczesnego języka polskiegoEdytuj
- Wielki Słownik Języka Polskiego
- Słownik onomazjologiczny Wiktoria
Słowniki odmian języka i prace geolingwistyczneEdytuj
- Słownik gwar polskich
- Słownik gwar małopolskich
- Słownik gwar Ostródzkiego, Warmii i Mazur
- Słownik gwary Zakopanego
- Atlas Linguarum Europae
- Ogólnosłowiański atlas językowy
- Słownik polskich leksemów potocznych
Słowniki łaciny średniowiecznejEdytuj
- Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce (Lexicon Mediae et Infimae Latinitatis Polonorum)
- Elektroniczny Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce
Słowniki onomastyczneEdytuj
- Antroponimia Polski od XVI w. do końca XVIII w.
- Słownik staropolskich nazw osobowych
- Elektroniczny słownik hydronimów Polski
- Nazwy miejscowe Polski. Historia. Pochodzenie. Zmiany
- Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych
- Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych
- Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny
- Internetowy słownik nazwisk w Polsce
- Słownik imion współcześnie w Polsce używanych
- Lexikon der Familienamen polnischer Herkunft im Ruhrgebiet
Słowniki opisujące gramatykę języka polskiegoEdytuj
- Słownik syntaktyczno-generatywny czasowników polskich
Wydawnictwa Instytutu (ważniejsze)Edytuj
Czasopisma[9]Edytuj
- „Onomastica” (ISSN 0078-4648, e-ISSN 2658-2783), założone 1955, redaktor naczelny Urszula Bijak[10],
- „Polonica” (ISSN 0137-9712, e-ISSN 2545-045X), założone 1975, redaktor naczelny Rafał L. Górski[11],
- „Socjolingwistyka” (ISSN 0208-6808, e-ISSN 2545-0468), założone 1977, redaktor naczelny Katarzyna Skowronek[12].
Serie i podserie wydawnicze[13]Edytuj
- Prace Instytutu Języka Polskiego PAN (ISSN 0208-4074)
- Studia dialektologiczne
- Studia gramatyczne
- Studia historyczno-językowe
- Nowe Studia Leksykograficzne
- Polskie Słownictwo Kresowe
Materiały źródłoweEdytuj
- Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego[14]
Podręczniki akademickieEdytuj
- Gramatyka współczesnego języka polskiego (tzw. „żółta gramatyka”, „jajecznica”)[5]
- tom 1: Składnia (1984),
- tom 2: Morfologia (1984, wyd. 2 zm. 1998 [cz. 1–2], wyd. 3 popr. 1999 [cz. 1–2]),
- tom 3: Fonetyka i fonologia (1995).
PrzypisyEdytuj
- ↑ Dyrekcja – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Rada Naukowa – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Studia doktoranckie – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ O nas. Szkoła Doktorska Anthropos IPAN, anthropos.edu.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ a b c Historia – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ a b Pracownie – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Polskie Towarzystwo Językoznawcze, ptj.civ.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Słowniki – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Czasopisma – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Onomastica. O czasopiśmie, onomastica.ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Polonica. O czasopiśmie, polonica.ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Socjolingwistyka. Informacje o czasopiśmie, socjolingwistyka.ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17] (pol.).
- ↑ Publikacje – Instytut Języka Polskiego PAN, ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Biblioteka zabytków polskiego piśmiennictwa średniowiecznego, sklep.ijp.pan.pl [dostęp 2021-01-17] [zarchiwizowane z adresu 2021-01-21].
BibliografiaEdytuj
- Barbara Czopek-Kopciuch, Instytut Języka Polskiego PAN i jego dyrektorzy, [w:] Barbara Czopek-Kopciuch, Piotr Żmigrodzki (red.), Język polski wczoraj – dziś – jutro, Kraków: Lexis, 2010, s. 61–66, ISBN 978-83-89425-61-4.
- Władysław Lubaś, Instytut Języka Polskiego PAN w Krakowie w latach 1973–1991, „Polonica”, 16, 1994, s. 252–267, ISSN 0137-9712.
Linki zewnętrzneEdytuj
- Instytut Języka Polskiego PAN – oficjalna strona internetowa Instytutu
- Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI).
- Polska Akademia Nauk
- Katalog księgozbioru Instytutu Języka Polskiego PAN. biblioteka.ijp-pan.krakow.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-10)].
- Narodowy Korpus Języka Polskiego
- Polskie Towarzystwo Językoznawcze