Jadwiga Puzynina
Jadwiga Puzynina, właśc. Jadwiga Puzyna[1] z domu Zapolska (ur. 29 stycznia 1928 w Rożyszczach na Wołyniu[2]) – polska językoznawczyni i badaczka literatury, profesor nauk humanistycznych.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
29 stycznia 1928 |
|---|---|
| Profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: językoznawstwo polonistyczne | |
| Alma Mater | |
| Profesura |
1987 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
W latach 1943–1944 należała do Szarych Szeregów[3]. W 1946 ukończyła VI Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Reytana w Warszawie[3], a w 1951 studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Uzyskiwała następnie stopnie naukowe doktora i doktora habilitowanego. W 1987 otrzymała tytuł profesorski w zakresie nauk humanistycznych[4]. Specjalizuje się w językoznawstwie polonistycznym[4]. Zawodowo do czasu przejścia na emeryturę przez kilkadziesiąt lat była związana z Uniwersytetem Warszawskim, pracowała także na UKSW. W 1983 na Wydziale Polonistyki UW zorganizowała i objęła kierownictwo Pracowni Słownika Języka Cypriana Kamila Norwida[5]. W latach 80. pełniła funkcję dziekana macierzystego wydziału. W pracy badawczej zajmowała się w szczególności problematyką języka wartości[6].
W 1976 podpisała Memoriał 101, list protestacyjny do Sejmu PRL przeciwko zmianom w konstytucji[7]. Współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, zaś po wprowadzeniu stanu wojennego pomagała represjonowanym studentom[8]. 13 maja 1982 za swoją działalność została na kilka dni internowana[9].
Członek krajowy czynny Polskiej Akademii Umiejętności, członkini Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Zasiadała w zarządzie Polskiego Towarzystwa Językoznawczego[4]. Jest autorką i współautorką podręczników do nauki języka polskiego w szkołach średnich[5] (w tym wielokrotnie wznawianego Język i my: podręcznik do języka polskiego dla klasy I szkół średnich, napisanego wspólnie ze Stanisławem Dubiszem i Marią Nagajową).
Członkini Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk[4] od początku jej istnienia, tj. od 1996; współtworzyła kolejne uchwały ortograficzne RJP. Była przewodniczącą Komisji Dydaktycznej, później została przewodniczącą zainicjowanego przez siebie Zespołu Etyki Słowa RJP PAN[10].
Odznaczenia i wyróżnienia edytuj
Odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2011)[1][11].
Wyróżniona m.in. Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2007)[12] i Medalem Uniwersytetu Warszawskiego (2008)[13]. W 2009 została laureatką Nagrody im. Księdza Idziego Radziszewskiego przyznawanej przez Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. W 2013 otrzymała ustanowioną przez Prezydenta RP nagrodę – medal „Zasłużony dla Polszczyzny”[14].
Życie prywatne edytuj
Była żoną Czesława Puzyny, z którym ma troje dzieci[2] – Wojciecha Puzynę, Stanisława Puzynę i Joannę Krupską[2]. Jej babka Anna była siostrzenicą kompozytora Piotra Czajkowskiego.
Wybrane publikacje edytuj
- „Thesaurus” Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków 1961.
- Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki sufiksalne rodzime (współautor z Renatą Grzegorczykową), PWN, Warszawa 1979.
- Studia nad językiem Cypriana Norwida: praca zbiorowa (współredaktor), Wyd. UW, Warszawa 1990.
- Słowo Norwida, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990.
- Język wartości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
- Słowo-wartość-kultura, Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin 1997.
- Słowo poety, Wyd. UW, Warszawa 2006.
- Kultura słowa. Ważny element kultury narodowej, Oficyna Wydawnicza LEKSEM, Łask 2011.
- Cyprian Norwid – na XXI wiek, [w:] Patriotyzm wczoraj i dziś, Seminarium Polskiej Akademii Umiejętności, t. IX/2010, Kraków 2011, s. 79–99.
- Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa, Wyd. PAU, Kraków 2013.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 grudnia 2011 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2012 r. poz. 413).
- ↑ a b c Sylwetka na stronie sejm-wielki.pl. [dostęp 2012-04-25].
- ↑ a b Barbara Subko, Krystyna Waszakowa. Życiorys naukowy profesor Jadwigi Puzyniny. „Prace Filologiczne”. T. 43, s. 9, 1998. [dostęp 2021-01-05].
- ↑ a b c d Prof. dr hab. Jadwiga Puzynina (Puzyna), [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2023-07-23].[martwy link]
- ↑ a b Konferencja z okazji jubileuszu 80-lecia prof. Jadwigi Puzyniny. wp.pl, 3 marca 2008. [dostęp 2012-04-25].
- ↑ Jadwiga Puzynina. Kłopoty z nazwami wartości (i wartościami). „Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury”. R. 26, 2014. [dostęp 2021-02-01].
- ↑ Dalsze protesty w kraju. „Kultura”. Nr 3/342, s. 30, 1976. Paryż.
- ↑ 80-lecie prof. Jadwigi Puzyniny. wyborcza.pl, 3 marca 2008. [dostęp 2012-04-25].
- ↑ Ostatnie 10 lat PRL na UW (kalendarium oporu). uw.edu.pl. [dostęp 2012-04-25].
- ↑ Powołanie Zespołu. etykaslowa.edu.pl, 13 stycznia 2016. [dostęp 2018-02-13].
- ↑ Odznaczenia dla kobiet nauki polskiej. prezydent.pl, 14 grudnia 2011. [dostęp 2012-04-25].
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2022-04-04].
- ↑ Sprawozdanie roczne rektora Uniwersytetu Warszawskiego za rok 2008. uw.edu.pl, 17 czerwca 2009. [dostęp 2012-04-25].
- ↑ Medal „Zasłużony dla Polszczyzny” dla prof. Puzyniny. prezydent.pl, 20 lutego 2013. [dostęp 2013-02-21].
Linki zewnętrzne edytuj
- Jadwiga Puzynina: „Thesaurus” Grzegorza Knapiusza. Siedemnastowieczny warsztat pracy nad językiem polskim. Wrocław-Warszawa-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1961. [dostęp 2018-02-13].