Rada Języka Polskiego
Rada Języka Polskiego (RJP) – instytucja opiniodawczo-doradcza w sprawach używania języka polskiego. Rada została powołana przez Prezydium Polskiej Akademii Nauk na mocy uchwały nr 17/96 z dnia 9 września 1996 roku[1], formalnie stanowi komitet problemowy przy Prezydium PAN.
Pałac Staszica, siedziba Rady | |
Państwo | |
---|---|
Data założenia |
1996 |
Dziedzina |
instytucja opiniodawczo-doradcza |
Przewodniczący | |
Adres |
ul. Nowy Świat 72 |
Położenie na mapie Warszawy | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego | |
52°14′15,0″N 21°01′05,0″E/52,237500 21,018056 | |
Strona internetowa |
Siedziba Rady mieści się w Pałacu Staszica przy ul. Nowy Świat 72 w Warszawie.
Opis
edytujDziałalność Rady została znormalizowana przez ustawę o języku polskim z dnia 7 października 1999 roku, na mocy której RJP funkcjonuje od maja 2000 roku.
Pierwszym przewodniczącym RJP został Walery Pisarek, od 2000 roku zastąpił go Andrzej Markowski[2]. W VII kadencji przewodniczącą została Katarzyna Kłosińska, wiceprzewodniczącymi Jerzy Bralczyk, Anna Dąbrowska i Tadeusz Zgółka, a sekretarzem naukowym Danuta Krzyżyk[3]. W jej skład wchodzą znawcy następujących dziedzin: antropologii kultury, dziennikarstwa, historii, historii i kultury polskiej, informatyki, językoznawstwa, literatury, medycyny, oświaty, prawa, publicystyki, semiotyki, teatru, teologii, teorii literatury, translatoryki[4].
Do zadań RJP należy rozpowszechnianie wiedzy o języku polskim, zajęcie stanowiska wobec przepisów ortograficznych i interpunkcyjnych, opiniowanie w spornych sprawach, związanych z używaniem języka polskiego oraz o formie językowej tekstów z dziedziny komunikacji publicznej, a także w kwestiach proponowanych nazw nowych towarów lub usług, wskazywanie rozwiązań w zakresie stosowania języka polskiego w różnych dziedzinach naukowych i technicznych, opieka nad kulturą języka polskiego w edukacji[1].
Zgodnie z artykułem 12 ust. 2 ustawy o języku polskim Rada nie rzadziej niż co dwa lata przedstawia Sejmowi i Senatowi sprawozdanie o stanie ochrony języka polskiego. Sprawozdanie jest publikowane w postaci druku sejmowego (senackiego).
W latach 1997–2008 przyjęła 19 uchwał ortograficznych i wzięła udział w opracowaniu zasad pisowni słownictwa religijnego[5].
W latach 1997–2005 co pół roku wydawała Komunikaty Rady Języka Polskiego[6].
Członkowie
edytujLista członków RJP (data śmierci podana jest wtedy, gdy nastąpiła w trakcie członkostwa w Radzie)[2][4][3][7]:
- prof. dr hab. Irena Bajerowa (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–III (1996–2006)
- prof. dr hab. Jerzy Bartmiński (językoznawstwo polonistyczne), kadencja II–V (1999–2014)
- prof. dr hab. Andrzej Jacek Blikle (informatyka), kadencja II–VII (1999–2022)
- sen. Krystyna Bochenek (publicystyka, Senat), kadencja IV (2007–2010), zginęła 2010 r.
- Jacek Bocheński (literatura), kadencja II–V (1999–2014)
- red. Teresa Bogucka (publicystyka), kadencja II–III (1999–2006)
- prof. dr hab. Jerzy Bralczyk (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–VII (1996–2022)
- członek Prezydium w III kadencji (2003–2006)
- wiceprzewodniczący od IV kadencji (od 2007)
- prof. dr hab. Marian Bugajski (językoznawstwo polonistyczne), kadencja VI–VII (2015–2022)
- red. Bartłomiej Chaciński (dziennikarstwo), kadencja VI–VII (2015–2022)
- prof. dr hab. Wojciech Chlebda (językoznawstwo rosyjskie) kadencja VII (2019–2022)
- dr hab. Agnieszka Choduń (prawo), kadencja V–VII (2011–2022)
- członkini Prezydium w VII kadencji
- prof. dr hab. Stefan Chwin (historia i kultura polska XX w., literatura), kadencja IV–V (2007–2014)
- prof. dr hab. Aleksandra Cieślikowa (językoznawstwo polonistyczne), kadencja IV–VI (2007–2018)
- prof. dr hab. Anna Dąbrowska (językoznawstwo polonistyczne), kadencja III–VII (2003–2022)
- członkini Prezydium w V kadencji (2011–2014)
- wiceprzewodnicząca od VI kadencji (2015–2018)
- dr Antonina Doroszewska (socjologia), kadencja VI–VII (2015–2022)
- prof. dr hab. med. Jan Doroszewski (medycyna), kadencja I–V (1996–2014)
- członek Prezydium w IV i V kadencji (2007–2014)
- prof. dr hab. Tadeusz Drewnowski (historia literatury), kadencja I–III (1996–2006)
- prof. dr hab. Stanisław Dubisz (językoznawstwo polonistyczne), kadencja V–VII (2011–2022)
- prof. dr hab. Bogusław Dunaj (językoznawstwo polonistyczne), kadencja III–VI (2003–2018)
- prof. dr hab. Jacek Fisiak (językoznawstwo angielskie), kadencja IV–VII (2007–2022), zmarł w 2019 r.
- prof. dr hab. Antoni Furdal (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–III (1996–2006)
- prof. dr hab. Stanisław Gajda (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–VII (1996–2022)
- prof. dr hab. Michał Głowiński (teoria literatury), kadencja IV–VII (2007–2022)
- prof. dr hab. Maciej Grochowski (językoznawstwo polonistyczne), kadencja V–VI (2011–2018)
- prof. dr hab. Andrzej Gwiżdż (prawo), kadencja I (1996–1998)
- dr hab. Dorota Jedynak (językoznawstwo polonistyczne), kadencja VII (2019–2022)
- dr hab. Katarzyna Kłosińska (Mosiołek-Kłosińska) (językoznawstwo polonistyczne), kadencja II–VII (1999–2022)
- sekretarz Prezydium w III, IV, V i VI kadencji (2003–2018)
- przewodnicząca od marca 2019
- informacje dodatkowe:
- autorka kilkuset porad językowych udzielonych w imieniu Rady
- prof. dr hab. Ewa Kołodziejek (językoznawstwo polonistyczne), kadencja V–VII (2011–2022)
- członkini Prezydium od VI kadencji (2015–2018)
- Tadeusz Konwicki (literatura), kadencja II–III (1999–2006)
- Mirosława Konys (oświata), kadencja II (1999–2002)
- prof. dr hab. Julian Kornhauser (historia literatury), kadencja I–IV (1996–2010)
- wiceprzewodniczący w II, III i IV kadencji (1999–2010)
- prof. dr hab. Bogusław Kreja (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–II (1996–2002), zmarł w 2002 r.
- dr hab. Danuta Krzyżyk (językoznawstwo polonistyczne), kadencja VI–VII (2015–2022)
- sekretarz Prezydium od 2019
- prof. dr hab. Marian Kucała (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–III (1996–2006)
- prof. dr hab. med. Marek Kulus (medycyna), kadencja VI (2015–2018)
- prof. dr hab. Zenon Leszczyński (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–VII (1996–2022)
- prof. dr hab. Władysław Lubaś (językoznawstwo polonistyczne), kadencja III (2003–2006)
- dr hab. Marek Łaziński (językoznawstwo polonistyczne), kadencja VII (2019–2022)
- prof. dr hab. Jolanta Maćkiewicz (językoznawstwo polonistyczne), kadencja III (2003–2006)
- prof. dr hab. Andrzej Markowski (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–VI (1996–2018)
- zastępca przewodniczącego w I kadencji (1996–1998)
- przewodniczący w II, III, IV, V i VI kadencji (2000–2018)
- honorowy przewodniczący od marca 2019 do listopada 2021 roku
- prof. dr hab. Mirosława Marody (socjologia), kadencja III (2003–2006), VI–VII (2015–2022)
- prof. dr hab. Antoni Mazurkiewicz (informatyka) kadencja I (1996–1998)
- zastępca przewodniczącego w I kadencji (1996–1998)
- prof. Danuta Michałowska (teatr), kadencja I–II (1996–2002)
- prof. dr hab. Jan Miodek (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–VII (1996–2022)
- prof. dr hab. Władysław Miodunka (językoznawstwo polonistyczne), kadencja V–VII (2011–2022)
- prof. dr hab. Bogusław Nowowiejski (językoznawstwo), kadencja VI (2015–2018)
- prof. dr hab. Kazimierz Ożóg (językoznawstwo polonistyczne), kadencja V (2011–2014)
- dr hab. Jolanta Panasiuk (językoznawstwo, logopedia), kadencja VII (2019–2022)
- Marek Pasieczny (teatr), kadencja V (2011–2014)
- prof. dr hab. Jerzy Pelc (semiotyka), kadencja I–V (1996–1998)
- Jerzy Pilch (literatura), kadencja I (1996–1998)
- prof. dr hab. Walery Pisarek (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–VI (1996–2018), zmarł w 2017
- przewodniczący w I kadencji oraz na początku II kadencji (1996–2000)
- honorowy przewodniczący od maja 2000
- informacje dodatkowe:
- autor kilkuset porad językowych udzielonych w imieniu Rady,
- główny autor tezy, że istnienie języka polskiego jest zagrożone,
- projektodawca ustawy o języku polskim i pomysłodawca Rady Języka Polskiego
- prof. dr hab. Krystyna Pisarkowa (językoznawstwo polonistyczne), kadencja III–IV (2003–2010), zmarła w 2010 r.
- prof. dr hab. Jerzy Podracki (językoznawstwo polonistyczne), kadencja III–VII (2003–2022)
- prof. dr hab. Edward Polański (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–V (1996–2014)
- prof. dr hab. Kazimierz Polański (językoznawstwo slawistyczne), kadencja I–IV (1996–2010), zmarł w 2009 r.
- prof. Anna Polony (teatr), kadencja III (2003–2006)
- prof. dr hab. Renata Przybylska (językoznawstwo polonistyczne), kadencja VII (2019–2022)
- ks. prof. dr hab. Wiesław Przyczyna (teologia), kadencja II–VII (1999–2022)
- członek Prezydium od III kadencji (od 2003)
- prof. dr hab. Jadwiga Puzynina (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–VII (1996–2022)
- Jerzy Radziwiłowicz (teatr), kadencja IV–VII (2007–2022)
- dr hab. Michał Rusinek (teoria literatury), kadencja VI–VII (2015–2022)
- prof. dr hab. Mariusz Rutkowski (językoznawstwo polonistyczne), kadencja VII (2019–2022)
- prof. dr hab. Halina Satkiewicz (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I–IV (1996–2010)
- prof. dr hab. Krystyna Skarżyńska (psychologia), kadencja IV (2007–2010)
- dr hab. Barbara Sobczak (językoznawstwo polonistyczne), kadencja VII (2019–2022)
- red. Jerzy Sosnowski (publicystyka, literatura), kadencja V–VI (2011–2018)
- prof. dr hab. Roch Sulima (antropologia kultury), kadencja IV–VII (2007–2022)
- prof. dr hab. Helena Synowiec (językoznawstwo, oświata), kadencja III–VII (2003–2022)
- red. Adam Szostkiewicz (publicystyka), kadencja III (2003–2006)
- płk Tomasz Szulejko (wojskowość), kadencja VI–VII (2015–2022)
- prof. dr hab. Janusz Tazbir (historia), kadencja I–VI (1996–2018), zmarł w 2016 r.
- red. Małgorzata Tułowiecka (dziennikarstwo), kadencja V–VII (2011–2022)
- prof. dr hab. Stanisław Urbańczyk (językoznawstwo polonistyczne), kadencja I (1996–1998)
- prof. dr hab. Bogdan Walczak (językoznawstwo polonistyczne), kadencja VI (2015–2018)
- Piotr Wojciechowski (literatura), kadencja I–II (1996–2002)
- sekretarz Prezydium w I kadencji (1996–1998)
- prof. dr hab. Jacek Woźniakowski (historia sztuki), kadencja I–II (1996–2002)
- red. Andrzej „Ibis” Wróblewski (publicystyka), kadencja I–II (1996–2002), zmarł 2002 r.
- Jarosław Zaczykiewicz (językoznawstwo, translatoryka), kadencja V (2011–2014)
- prof. dr hab. Janusz Zakrzewski, czł. rzecz. PAN (fizyka), kadencja I–IV (1996–2010), zmarł 2008 r.
- członek Prezydium w IV kadencji (2007–2010)
- prof. Zbigniew Zapasiewicz (teatr), kadencja III (2003–2006)
- prof. dr hab. Tadeusz Zgółka (językoznawstwo), kadencja III–VII (2003–2022)
- członek Prezydium w V i VI kadencji (2011–2018)
- wiceprzewodniczący od VII kadencji (od 2019)
- prof. dr hab. Maciej Zieliński (prawo), kadencja II–VII (1999–2022)
- wiceprzewodniczący w V i VI kadencji (2011–2018)
- członek Prezydium od VII kadencji (od 2019)
- prof. dr hab. Piotr Żmigrodzki (językoznawstwo polonistyczne), kadencja V–VII (2011–2022)
Struktura
edytujW strukturach RJP działa 9 zespołów problemowych[6][8]:
- Zespół Dydaktyczny (przewodniczący Tadeusz Zgółka)
- Zespół Języka Medycznego (przewodniczący Marek Kulus)
- Zespół Języka Polskiego poza Granicami Kraju (przewodniczący Władysław Miodunka)
- Zespół Języka Prawnego (przewodnicząca Agnieszka Choduń)
- Zespół Języka Religijnego (przewodniczący Wiesław Przyczyna)
- Zespół Ortograficzno-Onomastyczny (przewodnicząca Danuta Krzyżyk)
- Zespół Retoryki i Komunikacji Publicznej (przewodnicząca Ewa Kołodziejek — obejmuje dawniej działające: Zespół Etyki Słowa. Zespół Języka w Mediach oraz Zespół Kultury Żywego Słowa)
- Zespół Rozwoju i Zaburzeń Mowy (przewodnicząca Jolanta Panasiuk)
- Zespół Terminologii Informatycznej (przewodniczący Andrzej Blikle)
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Podstawowe informacje o Radzie. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-13].
- ↑ a b Historia Rady. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-13].
- ↑ a b Skład Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN w VII kadencji (2019–2022) [online], Rada Języka Polskiego [zarchiwizowane z adresu 2019-07-02] .
- ↑ a b Skład Rady Języka Polskiego w VI kadencji (2015–2018) [online], Rada Języka Polskiego [zarchiwizowane z adresu 2016-07-20] .
- ↑ Uchwały ortograficzne. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-13].
- ↑ a b Rada Języka Polskiego w bazie instytucji naukowych portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2019-07-02].
- ↑ Zmarli członkowie Rady. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-13].
- ↑ Zespoły Rady. Rada Języka Polskiego. [dostęp 2016-12-13].
Linki zewnętrzne
edytuj- Strona internetowa Rady Języka Polskiego
- Sprawozdanie Rady Języka Polskiego o stanie ochrony języka polskiego za lata 2015–2016 (druk sejmowy 1570)
- Przykład opinii Rady (żeńskie formy nazw i tytułów)