Orlanka (Białoruś)
Orlanka (hist. Irlandka[1] biał. Арлянка, Arlanka; ros. Орлянка, Orlanka) – wieś na Białorusi, w obwodzie brzeskim, w rejonie małoryckim, w sielsowiecie Hwoźnica.
Państwo | |
---|---|
Obwód | |
Rejon | |
Sielsowiet | |
Populacja • liczba ludności |
|
Kod pocztowy |
225906 |
Położenie na mapie Białorusi ![]() | |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego ![]() | |
![]() |
Dawniej miejscowość występowała także pod nazwą Irlandka[1].
Warunki naturalne
edytujOrlanka położona jest przy dużym kompleksie leśnym, częściowo chronionym przez Rezerwat Krajobrazowy Polesie Nadbużańskie, którego granice przebiegają nieopodal wsi.
Historia
edytujW 1802 roku Jan O’Byrn kupił od Michała Orzeszki dwa sąsiadujące ze sobą folwarki Hwoździca i Brodiatyń w ówczesnym powiecie (ujeździe) brzeskim[2]. Posiadłość zwana Irlandką stałą się od tego czasu gniazdem rodziny d’Obyrnów, wywodzącej się z irlandzkiego klanu O’Byrne[3]. Sama nazwa Irlandki nawiązywała do Irlandii, z której pochodził ród[1].
Dnia 4 stycznia 1839 roku w Irlandce urodził się przyszły powstaniec styczniowy i inżynier – Tytus O’Byrn[1]. W rękach jego rodziny miejscowość przebywała jeszcze do około 1850 roku, ponieważ w okolicach tej daty zakupił ją Antoni Jaskłowski, również powstaniec styczniowy, za co został zesłany na Syberię[2].
W międzyczasie wieś musiała ponownie zmienić właścicieli, gdyż już w 1863 roku należała ona do kolejnego powstańca styczniowego, Edwarda Wysockiego. W 1864 r. został pozbawiony praw państwowych przez rosyjski sąd, a jego majątek skonfiskowano na rzecz rosyjskiego skarbu państwa. Sam Edward również został zesłany na Syberię[4] .
W Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego z 1900 roku, wieś figurowała pod nazwami Irlandka i Irlanka-Bodziatyn. Były to wówczas dobra ziemskie, należące do kilku właścicieli, których powierzchnia wynosiła 2127 dz. (ok. 2300 ha.), z czego 487 dz. stanowiły lasy, a 662 dz. – nieużytki[5][6] .
W dwudziestoleciu międzywojennym leżała w Polsce, w województwie poleskim, w powiecie brzeskim, w gminie Miedna[7]. Po II wojnie światowej w granicach Związku Sowieckiego. Od 1991 w niepodległej Białorusi.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Gmerek 2020 ↓, s. 68.
- ↑ a b Gmerek 2019 ↓, s. 151.
- ↑ Byrne of Fallowberg, [w:] Daniel Byrne-Rothwell , The Byrnes and the O’Byrnes. Vol. 2: A Social History of the Clan, 2010, s. 337–341, ISBN 978-1-904817-04-8, OCLC 667990581 [dostęp 2022-02-11] .
- ↑ rosgenea.ru ↓.
- ↑ Chlebowski 1900 ↓, s. 613.
- ↑ polesie.org ↓.
- ↑ Baza Miejscowości Kresowych. [dostęp 2022-01-07]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Orlanka na mapie WIG
- Дзяржаўнага цэнтра картографа-геадэзічных матэрыялаў і даных Рэспублікі Беларусь. [dostęp 2022-01-07]. (ros.).
- Bronisław Chlebowski (red.), Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Józef Krzywicki, t. XV, Warszawa: Druk "Wieku" Nowy-Świat, 1900, s. 613 [dostęp 2023-08-03] (pol.).
- Katarzyna Gmerek , Follow Me Up to Warsaw, [w:] Eastern European Perspectives on Celtic Studies, 2019, s. 151, ISBN 1-5275-0581-2, ISBN 978-1-5275-0581-0 (pol.).
- Katarzyna Gmerek , Tytus O’Byrn z Irlandki, powstaniec 1863 roku, w: The Irish Polish Society Yearbook, [w:] Rocznik Towarzystwa Irlandzko-Polskiego, t. VII, 2020, ISBN 978-83-8158-737-2, ISBN 978-838158-738-9 .
Linki zewnętrzne
edytuj- Powstaniec z Irlandki. polesie.org. [dostęp 2023-09-03]. (pol.).
- Nazwisko Wysocki. rosgenea.ru. [dostęp 2023-09-03]. (pol.).