Płaska Ziemia
Model płaskiej Ziemi – archaiczna koncepcja płaskiego, często jednocześnie kolistego (w znaczeniu dwuwymiarowego koła) kształtu Ziemi. Wiele starożytnych kultur (m.in. Starożytna Grecja przed Okresem klasycznym, cywilizacje Bliskiego Wschodu przed epoką hellenistyczną, Indie w czasach przed-guptyjskich oraz Chiny przed XVII w.) uznawało płaskość Ziemi. Ten paradygmat był także uznawany wśród rdzennych mieszkańców obu Ameryk, natomiast wyobrażenie płaskiej Ziemi pod kopułą w kształcie odwróconej miski było powszechne w społeczeństwach przed-naukowych[1].
Idea sferycznej Ziemi pojawiła się w filozofii greckiej za pośrednictwem Pitagorasa (VI w. p.n.e), chociaż większość przedsokratyków w dalszym ciągu uznawało model płaskiej Ziemi. Około roku 330 p.n.e. Arystoteles w empiryczny sposób udowodnił kulisty kształt Ziemi. Od tamtej pory wiedza o kulistej Ziemi stopniowo zaczęła się rozprzestrzeniać poza świat hellenistyczny[2][3][4][5].
Większość współczesnych teorii o płaskiej Ziemi, takie ja te głoszone przez współczesne Towarzystwa Płaskiej Ziemi są uznawane za pseudonaukę.
Starożytny Bliski Wschód
edytuj
We wczesnych wierzeniach Egipcjan[6] oraz w religii Mezopotamczyków wyobrażano sobie świat jako płaski dysk pływający w oceanie. Podobny model pojawia się w relacjach Homera z VIII w.p.n.e, w których padają następujące słowa: "Okeanos, uosobienie wodnego ciała otaczającego kolistą powierzchnię Ziemi, jest Ojcem wszelkiego życia na Ziemi i zapewne wszystkich Bogów."[7] W kosmologii Izraelitów Ziemia była w niej unoszącym się na wodzie dyskiem pod sklepieniem oddzielającym ją od niebios[8].
Egipcjanie
edytujTeksty Piramid oraz Teksty Sarkofagów wskazują na to, że starożytni Egipcjanie wierzyli iż Nun było okrągłym ciałem otaczającym suchy ląd oraz wyspy (określane w tekstach terminem nbwt), i tym samym uznawali oni podobną postać świata, jaka występowała w wierzeniach reszty starożytnego Bliskiego Wschodu[9][10][11].
Przypisy
edytuj- ↑ "Their cosmography as far as we know anything about it was practically of one type up til the time of the white man's arrival upon the scene. That of the Borneo Dayaks may furnish us with some idea of it. 'They consider the Earth to be a flat surface, whilst the heavens are a dome, a kind of glass shade which covers the Earth and comes in contact with it at the horizon.'" Lucien Levy-Bruhl, Primitive Mentality (repr. Boston: Beacon, 1966) 353; "The usual primitive conception of the world's form ... [is] flat and round below and surmounted above by a solid firmament in the shape of an inverted bowl." H. B. Alexander, The Mythology of All Races 10: North American (repr. New York: Cooper Square, 1964) 249.
- ↑ Continuation of Greek concept into Roman and medieval Christian thought: Reinhard Krüger: Materialien und Dokumente zur mittelalterlichen Erdkugeltheorie von der Spätantike bis zur Kolumbusfahrt (1492)
- ↑ Direct adoption of the Greek concept by Islam: Ragep, F. Jamil: "Astronomy", in: Krämer, Gudrun (ed.) et al.: Encyclopaedia of Islam, THREE, Brill 2010, without page numbers
- ↑ Direct adoption by India: D. Pingree: "History of Mathematical Astronomy in India", Dictionary of Scientific Biography, Vol. 15 (1978), pp. 533−633 (554f.); Glick, Thomas F., Livesey, Steven John, Wallis, Faith (eds.): "Medieval Science, Technology, and Medicine: An Encyclopedia", Routledge, New York 2005, ISBN 0-415-96930-1, p. 463
- ↑ Adoption by China via European science: Jean-Claude Martzloff, "Space and Time in Chinese Texts of Astronomy and of Mathematical Astronomy in the Seventeenth and Eighteenth Centuries", Chinese Science 11 (1993-94): 66-92 (69) and Christopher Cullen, "A Chinese Eratosthenes of the Flat Earth: A Study of a Fragment of Cosmology in Huai Nan tzu 淮 南 子", Bulletin of the School of Oriental and African Studies, Vol. 39, No. 1 (1976), pp. 106-127 (107)
- ↑ H. and H. A. Frankfort, J. A. Wilson, and T. Jacobsen, Before Philosophy (Baltimore: Penguin, 1949) 54.
- ↑ Anthony Gottlieb: The Dream of Reason. 2000, s. 6. ISBN 0-393-04951-5.
- ↑ Cosmology and creation. W: The Oxford Dictionary of the Jewish Religion. 2011.
- ↑ Pyramid Texts, Utterance 366, 629a-629c: "Behold, thou art great and round like the Great Round; Behold, thou are bent around, and art round like the Circle which encircles the nbwt; Behold, thou art round and great like the Great Circle which sets."(Faulkner 1969, 120)
- ↑ Ancient Near Eastern Texts, Pritchard, 1969, s.374.
- ↑ Coffin Texts, Spell 714.