Benedikt Dema
Benedikt Dema (ur. 28 kwietnia 1904 we wsi Boriç jako Mark Dema, zm. 22 marca 1971 w Szkodrze) – albański franciszkanin, nauczyciel, publicysta, leksykograf i encyklopedysta. Autor słownika słownika albańskiego oraz słownika encyklopedycznego; opublikował łącznie ponad 50 artykułów i opracowań naukowych oraz publikacji[1].
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie | |
| Inkardynacja | |
| Śluby zakonne |
12 września 1920 |
| Diakonat |
7 kwietnia 1928 |
Jako publicysta udzielał się w czasopismach Zani i Shna Ndout oraz Hylli i Drita pod pseudonimami Ben-dea oraz P. B. D.[1]
Życiorys
edytujPo ukończeniu 5-letniej franciszkańskiej szkoły podstawowej w Szkodrze wyraził chęć wstąpienia do Zakonu Braci Mniejszych; którego stał się członkiem dnia 12 września 1920 roku[2] oraz zmienił imię Mark na Benedikt[1]. Kontynuował naukę w latach 1921-1924 w szkole franciszkańskiej przez księdza Gjergja Fishtę; w celu pogłębienia wiedzy teologicznej został wysłany na studia filozoficzno-teologiczne na Papieskim Uniwersytecie Antonianum w Rzymie[3], po których ukończeniu przyjął święcenia kapłańskie w dniu 7 kwietnia 1928 roku[1][4].
W latach 1937–1946 pełnił obowiązki redaktora naczelnego czasopisma Zani i Shna Ndout, następnie był dyrektorem jednej z drukarni oraz szkoły średniej Illyricum, w której również nauczał geografii i religii oraz projektował podręczniki do matematyki[1].
Pełnił posługę duszpasterską jako proboszcz od 1952 do zdelegalizowania działalności związków wyznaniowych w ramach rewolucji ideologicznej i kulturalnej w 1967 roku.
W czerwcu 1967 roku ubiegał się do albańskich władz o opublikowanie słownika encyklopedycznego, nad którym pracował od 1949 roku; nie została jednak wydana, a Demie skonfiskowano większość książek[1]. Słownik ten jest złożony z siedmiu tomów (pierwszy liczy sobie 1156 stron[5]), aktualnie znajduje się w Centralnym Archiwum Państwowym[1]. Poświęcony medycynie jeden z tomów został sporządzony na podstawie notatek szlachcica Luigja Bushatiego oraz po 1976 roku był używany przez historyków[6].
Benedikt Dema zmarł 22 marca 1971 roku w szpitalu w Szkodrze[2]. Znał jęzki grecki, łaciński, włoski, francuski i niemiecki[1].
- Nji dorëshkrim i vjetit 1671 mbi Shqypnín (1923)
- Shqypnija katolike në vjetin 1671 (1933)
- Kontributi i rregulltarve per zhvillimin e kulturës së pergjithët (1934)
- Jeta e krishtenë (1941)
- Paraqitja e gjendjes etnologjike në Balkan (1943)
- Shtypi Françeskan në Shqypni (1943)
- Mesimi i besimit katolik (1944)
Życie prywatne
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Admirina Peçi: Më 22 mars 1971 ndërroi jetë At Benedikt Dema, françeskan e studiues.. archivioradiovaticana.va, 2018-03-22. (alb.).
- ↑ a b Elsie 2012 ↓, s. 100.
- ↑ Kurti 2003 ↓, s. 61.
- ↑ Kurti 2003 ↓, s. 65.
- ↑ Ndoja 2013 ↓, s. 17.
- ↑ Ndoja 2013 ↓, s. 126-127.
- ↑ Malaj 1990 ↓, s. 40-41.
- ↑ Kurti 2003 ↓, s. 117.
Bibliografia
edytuj- Vinçenc Malaj, Apostolic and educational work of the Francisacan Order among the Albanian people, San Francisco 1990.
- Donat Kurti, Provinça Françeskane Shqiptare, Szkodra: Botime Françeskane, 2003, ISBN 99927-789-1-1.
- Robert Elsie, A Biographical Dictionary of Albanian History, Londyn: I.B. Tauris, 2012, ISBN 978-1-78076-431-3.
- Leka Ndoja, Tjetërsimi i veprës intelektuale gjatë komunizmit në Shqipëri, Tirana: Instytut Studiów nad Zbrodniami i Konsekwencjami Komunizmu, 2013, ISBN 978-9928-168-12-2.