Język grecki

język indoeuropejski z grupy helleńskiej
(Przekierowano z Grecki)

Język grecki, greka (stgr. Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. ελληνική γλώσσα, ellinikí glóssa lub ελληνικά, elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej[1], w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W kulturze europejskiej zaadaptowany, obok łaciny, jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim.

Ελληνικά
Obszar

Grecja, Cypr, Włochy, Albania, Macedonia Północna i inne

Pismo/alfabet

greckie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
język urzędowy  Grecja
 Cypr
Organ regulujący Kiendro Elinikis Glosas
UNESCO 1 bezpieczny
Kody języka
ISO 639-5 grk
IETF grk
Glottolog gree1276
GOST 7.75–97 гре 157
Występowanie
Ilustracja
Występowanie (jasnoniebieski = język w użyciu, ciemnoniebieski = język urzędowy)
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku greckim
Słownik języka greckiego
w Wikisłowniku
Słownik języka nowogreckiego
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Wyraz „Grecja” napisany po nowogrecku
Wyraz „Cypr” napisany po nowogrecku

Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym żywym językiem helleńskim.

Etymologia nazwy

edytuj

Określenia „język grecki”, „greka” pochodzą od Rzymian, którzy nazywali ten język po łacinie lingua Graeca. Nazwa stosowana przez samych Greków w grece klasycznej brzmiała ἡ Ἑλληνικὴ γλῶττα = he Hellenikè glõtta (nowogr. η Ελληνική γλώσσα = i Ellinikí glóssa lub τα Ελληνικά = ta Elliniká), co można by przetłumaczyć jako „język helleński”.

Fazy rozwoju

edytuj

Termin „język grecki” jest z naukowego punktu widzenia mało precyzyjny, ponieważ może się odnosić do kilku faz rozwojowych języka, z których każda posiada własną nazwę. Może więc odnosić się do następujących bardziej szczegółowych terminów:

Poniżej przedstawiono uproszczony schemat historii rozwoju poszczególnych odmian języka greckiego:

mykeński
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
greka archaiczna
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
greka klasyczna
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
koine
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
średniogrecki
(greka bizantyjska)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
kapadocki[a]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
nowogrecki
(demotyk[b], katharewusa[c],
współczesne dialekty)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
pontyjski[d]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
jewanik[e]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
cakoński[f]
 
 
 
 
 
 
 
 
 
griko[g]
 

Alfabet

edytuj
Osobny artykuł: Alfabet grecki.

Zobacz też

edytuj
  1. Istniał już w XII wieku (przez ponad dwieście lat równolegle do greki bizantyjskiej, z której się wywodzi).
  2. Współczesny standard literacki, rozwinął się pod silnym wpływem katharewusy.
  3. Język sztuczny, używany dawniej tylko w kontekstach oficjalnych (w dokumentach urzędowych, wiadomościach, polityce). Luźno oparty na grece klasycznej i dialektach mówionych języka nowogreckiego.
  4. Wywodzi się z koine i dialektu jońskiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem greki bizantyjskiej i języka tureckiego.
  5. Wywodzi się z koine okresu hellenistycznego (z zapożyczeniami z języka hebrajskiego), należy do języków żydowskich. Wymarły w końcu XX w.
  6. Wywodzi się z dialektu doryckiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem kolejno koine, greki średniowiecznej i języka nowogreckiego.
  7. Wywodzi się z dialektu doryckiego greki klasycznej, przez wieki pod silnym wpływem najpierw łaciny, później języka włoskiego.

Przypisy

edytuj
  1. a b Kazimierz Polański i inni, Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Kazimierz Polański (red.), wyd. 3, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2003, ISBN 83-04-04680-6, OCLC 69602560 [dostęp 2019-12-28] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj