Morze Egejskie
Morze Egejskie (ang. Aegean Sea, gr. Αιγαίο Πέλαγος – Egeo Pelagos, łac. Mare Aegeum, tr. Ege Denizi) – morze wewnątrzkontynentalne we wschodniej części Morza Śródziemnego, położone między Półwyspem Bałkańskim, Azją Mniejszą a wyspami Kretą, Karpatos i Rodos. Poprzez cieśninę Dardanele łączy się z Morzem Marmara i Morzem Czarnym, a przez Kanał Koryncki z Morzem Jońskim.
| ||
 Obraz satelitarny Morza Egejskiego | ||
| Kontynent | Europa i Azja | |
|---|---|---|
| Państwa |  Grecja Turcja
| |
| Powierzchnia | 196 350 km² | |
| Średnia głębokość | 377 m | |
| Największa głębia | 2529 m | |
| Zasolenie | od 33 do 39‰ | |
| Temperatura | w zimie 11 do 16 °C w lecie 22 do 25 °C | |
| Wyspy | Cyklady, Dodekanez, Sporady i wiele innych | |
Położenie na mapie Grecji  | ||
 39°N 25°E/39,000000 25,000000
| ||
| ||
GeografiaEdytuj
Topografia[1]Edytuj
Linia brzegowa tego morza jest bardzo rozwinięta (liczne półwyspy i zatoki), a na powierzchnię urozmaicają Wyspy Egejskie – archipelagi Cyklad, Dodekanezu, Sporadów Północnych, pojedyncze wyspy: Eubea, Chios, Limnos, Lesbos, Samotraka, Imroz i inne. Dodatkowo wewnątrz wyróżniono trzy akweny: Morze Trackie na północy, Morze Mirtejskie i Kreteńskie na południu. Pod względem budowy geologicznej Morze Egejskie leży na obszarze płyty tektonicznej (mikropłyty) egejskiej. Występuje wiele rowów (m.in. Kreteński, Anatolijski) i basenów. Czynne 2 wulkany: Kajmeni (na wyspie Santoryn) i Nisiros.
Informacje ogólneEdytuj
- długość: 649 km
- szerokość: 320 km
- duże porty morskie: Pireus, Saloniki, Eleusis (Grecja), Izmir (Turcja)
- główne rzeki uchodzące do Morza: Wardar, Struma, Marica, Menderes
- zasoby geologiczne: bogate złoża gazu ziemnego, nieeksploatowane.
- temperatura wód powierzchniowych: lato 22–25 °C, zima 12–15,5 °C
- zasolenie 38–39‰
Przynależność politycznaEdytuj
Obszar Morza Egejskiego podzielony jest pomiędzy Grecję i Turcję. Pomiędzy tymi państwami istnieje poważny spór dotyczący zarówno przynależności państwowej niektórych wysp Morza Egejskiego (powstały wskutek pewnych nieścisłości w traktatach międzynarodowych z początku XX w.), jak i interpretacji przepisów prawa międzynarodowego dotyczących zasięgu wód terytorialnych i szelfu kontynentalnego i związanych z tym praw do eksploatacji zasobów ekonomicznych morza (Turcja m.in. sprzeciwia się poszerzeniu przez Grecję pasa wód terytorialnych do 10 mil morskich)[2]. Spór ten jest jednym z czynników wpływających na pojawianie się napięć w stosunkach grecko-tureckich, w jego trakcie dochodziło do szeregu incydentów międzynarodowych, niekiedy skutkujących ofiarami w ludziach[3].
Miasta nad Morzem Egejskim[4]Edytuj
- Volos
- Dimini
- Sesklo
- Agnia
- Pinkates
- Kala
- Nera
- Marathos
- Velanidia
- Chania
- Anakazis
- Koropi
- Afissos
- Kalamos
- Argalasti
- Chorto
- Lavkos
- Milina
- Alatas
- Palatio
- Trikeri
- Korfalki
- Almiros
- Platanos
- Amaloapoli
- Sourpi
- Limnos
- Izmir
- Chlos
- Ateny
- Rodos
- Kos
- Thessaloniki
- Kavala
FaunaEdytuj
W morzu poławia się makrele i sardynki, krewetki, gąbki. Morze Egejskie zamieszkuje około 35 gatunków rekinów[5].
EtymologiaEdytuj
Pochodzenie nazwy jest najczęściej wiązane z postacią Egeusza, mitycznego króla Aten.
Zobacz teżEdytuj
PrzypisyEdytuj
- ↑ Egejskie, Morze, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-11-10].
- ↑ Por. m.in.: John C. K. Daly: [tt_news=34146 Greece and Turkey Spar over Offshore Oil Exploration]. W: Eurasia Daily Monitor Volume: 5 Issue: 222 [on-line]. The Jamestown Foundation, 2008-11-19. [dostęp 2010-12-02].; William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126–130. ISBN 1-85043-580-4.; Constantinos Stephanopoulos: Aegean peace: international law and the Greek-Turkish conflict. W: Harvard International Review [on-line]. AllBusiness.com, 1998-12-22. [dostęp 2010-12-02].; Deniz Bölükbaşı: Turkey and Greece: The Aegean Disputes: A Unique Case in International Law. London/Portland: Cavendish Publishing, 2004. ISBN 1-85941-953-4.
- ↑ Np.: William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126. ISBN 1-85043-580-4.; Greek, Turkish jetfighters collide over Aegean Sea. Embassy of Greece, Press Office, 2006-05-24. [dostęp 2010-12-02].
- ↑ Morze Egejskie, www.travelin.pl [dostęp 2020-11-10].
- ↑ Rekiny Morza Egejskiego – forum.gazeta.pl.