Morze Egejskie

Morze Egejskie
	; Obraz satelitarny Morza Egejskiego
Kontynent	Europa i Azja
Państwa	Grecja; Turcja
Powierzchnia	196 350 km²
Średnia głębokość	377 m
Największa głębia	2529 m
Zasolenie	od 33 do 39‰
Temperatura	w zimie 11 do 16 °C; w lecie 22 do 25 °C
Wyspy	Cyklady, Dodekanez, Sporady i wiele innych
	Położenie na mapie Grecji Morze Egejskie
	39°N 25°E/39,000000 25,000000
	Multimedia w Wikimedia Commons

Morze Egejskie (ang. Aegean Sea, gr. Αιγαίο Πέλαγος – Egeo Pelagos, łac. Mare Aegeum, tr. Ege Denizi) – morze wewnątrzkontynentalne we wschodniej części Morza Śródziemnego, położone między Półwyspem Bałkańskim, Azją Mniejszą a wyspami Kretą, Karpatos i Rodos. Poprzez cieśninę Dardanele łączy się z Morzem Marmara i Morzem Czarnym, a przez Kanał Koryncki z Morzem Jońskim.

GeografiaEdytuj

Topografia^[1]Edytuj

Linia brzegowa tego morza jest bardzo rozwinięta (liczne półwyspy i zatoki), a na powierzchnię urozmaicają Wyspy Egejskie – archipelagi Cyklad, Dodekanezu, Sporadów Północnych, pojedyncze wyspy: Eubea, Chios, Limnos, Lesbos, Samotraka, Imroz i inne. Dodatkowo wewnątrz wyróżniono trzy akweny: Morze Trackie na północy, Morze Mirtejskie i Kreteńskie na południu. Pod względem budowy geologicznej Morze Egejskie leży na obszarze płyty tektonicznej (mikropłyty) egejskiej. Występuje wiele rowów (m.in. Kreteński, Anatolijski) i basenów. Czynne 2 wulkany: Kajmeni (na wyspie Santoryn) i Nisiros.

Informacje ogólneEdytuj

długość: 649 km
szerokość: 320 km
duże porty morskie: Pireus, Saloniki, Eleusis (Grecja), Izmir (Turcja)
główne rzeki uchodzące do Morza: Wardar, Struma, Marica, Menderes
zasoby geologiczne: bogate złoża gazu ziemnego, nieeksploatowane.
temperatura wód powierzchniowych: lato 22–25 °C, zima 12–15,5 °C
zasolenie 38–39‰

Przynależność politycznaEdytuj

Obszar Morza Egejskiego podzielony jest pomiędzy Grecję i Turcję. Pomiędzy tymi państwami istnieje poważny spór dotyczący zarówno przynależności państwowej niektórych wysp Morza Egejskiego (powstały wskutek pewnych nieścisłości w traktatach międzynarodowych z początku XX w.), jak i interpretacji przepisów prawa międzynarodowego dotyczących zasięgu wód terytorialnych i szelfu kontynentalnego i związanych z tym praw do eksploatacji zasobów ekonomicznych morza (Turcja m.in. sprzeciwia się poszerzeniu przez Grecję pasa wód terytorialnych do 10 mil morskich)^[2]. Spór ten jest jednym z czynników wpływających na pojawianie się napięć w stosunkach grecko-tureckich, w jego trakcie dochodziło do szeregu incydentów międzynarodowych, niekiedy skutkujących ofiarami w ludziach^[3].

Miasta nad Morzem Egejskim^[4]Edytuj

Wolos
Dimini
Sesklo
Agnia
Pinkates
Kala
Nera
Marathos
Velanidia
Chania
Anakazis
Koropi
Afissos
Kalamos
Argalasti
Chorto
Lavkos
Milina
Alatas
Palatio
Trikeri
Korfalki
Almiros
Platanos
Amaloapoli
Sourpi
Limnos
Izmir
Chlos
Ateny
Rodos
Kos
Saloniki
Kawala

FaunaEdytuj

Port w Heraklion nad Morzem Egejskim, Grecja

W morzu poławia się makrele i sardynki, krewetki, gąbki. Morze Egejskie zamieszkuje około 35 gatunków rekinów^[5].

EtymologiaEdytuj

Pochodzenie nazwy jest najczęściej wiązane z postacią Egeusza, mitycznego króla Aten.

Zobacz teżEdytuj

PrzypisyEdytuj

↑ Egejskie, Morze, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-11-10] .
↑ Por. m.in.: John C. K. Daly: [tt_news=34146 Greece and Turkey Spar over Offshore Oil Exploration]. [w:] Eurasia Daily Monitor Volume: 5 Issue: 222 [on-line]. The Jamestown Foundation, 2008-11-19. [dostęp 2010-12-02].; William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126–130. ISBN 1-85043-580-4.; Constantinos Stephanopoulos: Aegean peace: international law and the Greek-Turkish conflict. [w:] Harvard International Review [on-line]. AllBusiness.com, 1998-12-22. [dostęp 2010-12-02].; Deniz Bölükbaşı: Turkey and Greece: The Aegean Disputes: A Unique Case in International Law. London/Portland: Cavendish Publishing, 2004. ISBN 1-85941-953-4.
↑ Np.: William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126. ISBN 1-85043-580-4.; Greek, Turkish jetfighters collide over Aegean Sea. Embassy of Greece, Press Office, 2006-05-24. [dostęp 2010-12-02].
↑ Morze Egejskie, www.travelin.pl [dostęp 2020-11-10] .
↑ Rekiny Morza Egejskiego – forum.gazeta.pl.

[1] Egejskie, Morze, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-11-10] .

[2] Por. m.in.: John C. K. Daly: [tt_news=34146 Greece and Turkey Spar over Offshore Oil Exploration]. [w:] Eurasia Daily Monitor Volume: 5 Issue: 222 [on-line]. The Jamestown Foundation, 2008-11-19. [dostęp 2010-12-02].; William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126–130. ISBN 1-85043-580-4.; Constantinos Stephanopoulos: Aegean peace: international law and the Greek-Turkish conflict. [w:] Harvard International Review [on-line]. AllBusiness.com, 1998-12-22. [dostęp 2010-12-02].; Deniz Bölükbaşı: Turkey and Greece: The Aegean Disputes: A Unique Case in International Law. London/Portland: Cavendish Publishing, 2004. ISBN 1-85941-953-4.

[3] Np.: William Mallinson: Cyprus: A Modern History. London: I.B. Tauris, 2005, s. 126. ISBN 1-85043-580-4.; Greek, Turkish jetfighters collide over Aegean Sea. Embassy of Greece, Press Office, 2006-05-24. [dostęp 2010-12-02].

[4] Morze Egejskie, www.travelin.pl [dostęp 2020-11-10] .

[5] Rekiny Morza Egejskiego – forum.gazeta.pl.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]