Pałac Mańkowskich w Krakowie
Pałac Mańkowskich – zabytkowy, neoklasycystyczny pałac znajdujący się w Krakowie, w dzielnicy II Grzegórzki, przy ulicy Topolowej 5, na Wesołej.
nr rej. A-111 z 2 stycznia 1968[1] | |
Widok od strony południowej, z ul. Kurkowej | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres | |
Styl architektoniczny | |
Architekt |
Józef Sowiński |
Rozpoczęcie budowy |
1901 |
Ukończenie budowy |
1904 |
Pierwszy właściciel |
Leon Mańkowski |
Obecny właściciel |
Wojewódzki Sąd Administracyjny |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie Krakowa | |
50°03′59,50″N 19°57′03,82″E/50,066528 19,951061 |
Wzniesiony został w latach 1901–1903 według projektu Józefa Sowińskiego i Władysława Kaczmarskiego dla dr. Leona Mańkowskiego – indologa i wykładowcy sanskrytu. Przy budowie z architektami współpracował historyk sztuki Emanuel Świeykowski. Pałac ma fasadę z kolumnowym portykiem i dach mansardowy; otoczony jest ogrodem. Pierwotna dekoracja wnętrz (sztukaterie i polichromie) nawiązywała do klasycyzmu. Na frontonie od strony południowej widnieje herb Mańkowskich – Prawdzic.
Po II wojnie światowej pałac początkowo był siedzibą wojewodów krakowskich, a w latach 1950–1990 mieścił Muzeum Lenina.
W rezultacie adaptacji budynku dla potrzeb wystawienniczych zniszczono sztukaterie, polichromie i marmurowe kominki, ponadto pałac przeorientowano, dostawiając do północnej elewacji wielkoporządkowy portyk. W dachu utworzono lukarny i zmieniono ogród. W latach 70. XX w. pałac przeszedł remont konserwatorski.
Decyzją prezydenta miasta Krakowa z 28 lutego 1990 roku Muzeum Lenina przestało istnieć; rok później pałac zwrócono właścicielowi. Obecnie jest siedzibą Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
-
Pałac widziany z północy, od ul. Topolowej.
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .
Bibliografia
edytuj- Praca zbiorowa Encyklopedia Krakowa, wydawca Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, Kraków 2023, ISBN 978-83-66253-46-9 t. I s. 142
- Michał Rożek, Przewodnik po zabytkach Krakowa, Kraków: WAM, 2006.