Papieska elekcja 1280–1281

Papieska elekcja 22 sierpnia 1280 – 22 lutego 1281 – ostatnia papieska elekcja, która odbywała się w Viterbo. Wyniosła na tron papieski Marcina IV.

Papieska elekcja 1280-1281
Ilustracja
Daty i miejsce
22 sierpnia 1280 – 22 lutego 1281
Viterbo
Główne postacie
Dziekan

Ordoño Alvares

Protoprezbiter

Simon de Brion (do wyboru 22 lutego)
Ancher Pantaleon (w dniu 22 lutego)

Protodiakon

Giacomo Savelli

Wybory
Liczba elektorów
• uczestnicy
• nieobecni


13
0

Wybrany papież
Zdjęcie papieża
Simon de Brion
Przybrane imię: Marcin IV

Śmierć Mikołaja III

edytuj

Mikołaj III z rodu Orsini zmarł 22 sierpnia 1280 w Viterbo. Był on przeciwnikiem króla Sycylii Karola I Andegaweńskiego i w trakcie swojego pontyfikatu próbował z powodzeniem osłabić jego dominację we Włoszech. W polityce wewnętrznej cechował go nepotyzm – mianował kardynałami dwóch swoich krewnych, ale jednocześnie ogłosił amnestię dla skłóconego z Orsinimi rodu Colonna i po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat wprowadził jego przedstawiciela do Świętego Kolegium.

Lista uczestników

edytuj

W chwili śmierci Mikołaja III Święte Kolegium liczyło trzynastu kardynałów (dziewięciu Włochów, trzech Francuzów i Hiszpan), z czego siedmiu mianował Urban IV, a sześciu Papież Mikołaj III. Aż trzech kardynałów było krewnymi Mikołaja III (Matteo, Latino i Giordano Orsini), choć jeden z nich (Matteo) otrzymał nominację jeszcze od Urbana IV. W elekcji początkowo brali udział wszyscy, jednak w trakcie obrad dwóch kardynałów zostało uwięzionych z czego jeden (Matteo Orsini) nie odzyskał wolności już do końca elekcji. W ostatnim głosowaniu uczestniczyło dwunastu elektorów:

Podziały wśród kardynałów

edytuj

Kardynałowie byli podzieleni na dwie frakcje. Jedna była skupiona wokół krewnych zmarłego papieża z rodu Orsini (Latino, Giordano i Matteo), a druga składała się z kardynałów opozycyjnych wobec Mikołaja III. Przeciwnicy Orsinich mieli większość, jednak nie aż taką, by wybrać samodzielnie papieża. Dominującą wśród nich grupą byli Francuzi, którzy mieli potężnych sojuszników w osobie króla Karola I z rodu Andegawenów oraz rzymskiego rodu Annibaldi. Kandydatem popieranym przez Karola I był Francuz Simon de Brion, były kanclerz króla Francji Ludwika IX[1][2].

Przebieg elekcji

edytuj

Elektorzy zgromadzili się w Viterbo krótko po śmierci papieża. Frakcja Orsinich od samego początku za wszelką cenę starała się blokować wybór Simona de Brion. Impas trwał prawie pół roku, a do jego przełamania doszło nie w wyniku kompromisu, lecz użycia siły. Opinia publiczna w Viterbo była wrogo nastawiona do Orsinich, gdyż Mikołaj III mianował podestą Viterbo swego kuzyna Orso Orsiniego, który był bardzo niepopularny. Ludność Viterbo obaliła Orso Orsiniego i wybrała nowego podestę. Pod jego przywództwem 2 lutego 1281 tłum wtargnął do miejsca obrad i uwięził kardynałów Matteo i Giordano Orsini. Kolegium Kardynalskie zaprotestowało przeciwko aresztowaniu dwóch swoich członków i nałożyło na miasto interdykt. Giordano został po trzech dniach zwolniony, natomiast Matteo nie odzyskał wolności aż do końca elekcji. Frakcja Orsinich, pozbawiona lidera, ugięła się i przeszło na stronę kandydata andegaweńskiego[3][2].

Wybór Marcina IV

edytuj

22 lutego 1281 roku, po sześciu miesiącach obrad, Simon de Brion został jednogłośnie wybrany na papieża i przyjął imię Marcin IV[3][2]. W rzeczywistości był dopiero drugim papieżem o tym imieniu, jednak w XIII-wiecznych katalogach papieży jako Marcina II i Marcina III błędnie nazywano papieży Maryna I (882-884) i Maryna II (942-946)[4][3][2]. Krótko po ogłoszeniu wyniku elekcji zwolniono kardynała Matteo Orsiniego[2].

Wybór Francuza na Stolicę Apostolską spotkał się z wrogim przyjęciem ze strony mieszkańców Rzymu, którzy nie wpuścili Marcina IV do miasta. W rezultacie nowy papież udał się do Orvieto, gdzie 23 marca został konsekrowany na biskupa przez kardynała biskupa Ostii Latino Malabrancę Orsiniego[3][2][4]. Jak się później okazało, Marcin IV w ciągu czterech lat swego pontyfikatu nigdy nie wjechał do Rzymu.

Przypisy

edytuj
  1. Johann Peter Kirsch: The Catholic Encyclopedia: Orsini. 1911. [dostęp 2015-03-06].
  2. a b c d e f Horace Mann: The lives of the Popes in the Middle Ages. Vol. 16. Londyn: 1932, s. 171-176.
  3. a b c d John Paul Adams: Sede Vacante 1280-1281. 2010. [dostęp 2015-03-06].
  4. a b Michael Ott: The Catholic Encyclopedia: Martin IV. 1910. [dostęp 2015-03-06].