Paroząb śniady

Paroząb śniady
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	mchy
Klasa	prątniki
Rząd	płoniwowce
Rodzina	płoniwowate
Rodzaj	paroząb
Gatunek	paroząb śniady
	Nazwa systematyczna
	Didymodon luridus Hornsch.; Syst. Veg. 4(1): 173 1827.
	Multimedia w Wikimedia Commons

Paroząb śniady (Didymodon luridus Hornsch.) – gatunek mchu należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.).

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

W Polsce podawany m.in. z województwa śląskiego^[4] i Bieszczadów Zachodnich^[5].

Morfologia edytuj

Gametofit: Formuje niskie, ciemnozielone kępy. Łodyżki osiągają od 0,5 do 1 cm wysokości. Listki stosunkowo szerokie, długości około 1,25–1,75 mm, z wierzchołkiem zaokrąglonym lub z ostrym kończykiem. W stanie suchym listki są wyprostowane i stulone^[6].
Sporofit: Puszka zarodni cylindryczna, Perystom o krótkich bladożółtych zębach^[6].

Pokrój
Listek

Biologia i ekologia edytuj

Gatunek dwupienny, kilkuletni. Puszki zarodni występują rzadko, zimą^[6]. Na terenie Bieszczadów nie obserwowano sporogonów^[5].

Gatunek światłolubny, mezofilny, kalcyfilny^[5]. W Bieszczadach występuje w zbiorowiskach epilitycznych, powyżej górnej granicy lasu, maksymalnie do 1200 m n.p.m.^[5] Rośnie na wilgotnych skałach, kamieniach i murach, na przykład w lasach czy wokół budynków. Może też rosnąć na płytkiej glebie, a także na kamieniach i korzeniach drzew w strefach zalewowych rzek, jak również na wilgotnym piasku wydm^[6].

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Synonimy: Barbula imbricata Herrnst. & Heyn.^[3], Barbula lurida Hornsch.^[5] (nazwa uznana przez The Plant List za odrębny gatunek), Barbula trifaria^[6] (Hedw.) Mitt. (nazwa uznana przez The Plant List za odrębny gatunek).

Zagrożenia i ochrona edytuj

Gatunek został wpisany na czerwoną listę mchów województwa śląskiego z kategorią zagrożenia „DD” (o nieokreślonym zagrożeniu, wymagające dokładniejszych danych, stan na 2011 r.)^[4], tę samą kategorię otrzymał w Bieszczadach^[5]. W 2001 r. na Słowacji również nadano mu kategorię „DD”, zaś w 2005 r. w Czechach kategorię „LR” (o niskim stopniu zagrożenia)^[4].

Stanowiska w Bieszczadach występujące na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego objęte są ochroną^[5].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-11] (ang.).
↑ ^a ^b Didymodon luridus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-11]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jan Żarnowiec, Adam Stebel: Mchy polskich Bieszczadów Zachodnich i Bieszczadzkiego Parku Narodowego - stan poznania, ekologia, zagrożenia. Wyd. I. Ustrzyki Dolne, Bielsko-Biała: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 2014, seria: Monografie Bieszczadzkie. Tom XVI. ISBN 978-83-88505-49-2.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Didymodon luridus. W: Mosses and Liverworts of Britain and Ireland - a field guide. Ian Atherton, Sam Bosanquet, Mark Lawley (red.). Wyd. I. British Bryological Society, 2010, s. 461. ISBN 978-0-9561310-1-0. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[goffinet-2] B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-11] (ang.).

[tpl-3] Didymodon luridus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).

[redslask-4] Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-11]. (pol.).

[zarnowiec-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Jan Żarnowiec, Adam Stebel: Mchy polskich Bieszczadów Zachodnich i Bieszczadzkiego Parku Narodowego - stan poznania, ekologia, zagrożenia. Wyd. I. Ustrzyki Dolne, Bielsko-Biała: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 2014, seria: Monografie Bieszczadzkie. Tom XVI. ISBN 978-83-88505-49-2.

[bbs-6] Didymodon luridus. W: Mosses and Liverworts of Britain and Ireland - a field guide. Ian Atherton, Sam Bosanquet, Mark Lawley (red.). Wyd. I. British Bryological Society, 2010, s. 461. ISBN 978-0-9561310-1-0. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]