Paroząb kasztanowaty
Paroząb kasztanowaty (Didymodon spadiceus (Mitt.) Limpr.) – gatunek mchu należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.). W Polsce podawany m.in. z województwa śląskiego[4], pasma Gorców[5] czy Bieszczadów[6].
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
paroząb kasztanowaty |
Nazwa systematyczna | |
Didymodon spadiceus (Mitt.) Limpr. Laubm. Deutschl. 1: 556 1888.[3] |
Morfologia edytuj
- Gametofit
- Rośliny zielonkawo-brązowe, zazwyczaj wysokości 1,5–3 cm. Listki proste, długości około 2–4 mm, ustawione prawie pod kątem prostym do łodyżki, gdy wilgotne[7].
- Sporofit
- Puszki zarodni cylindryczne, perystom o krótkich, prostych zębach[7].
-
Pokrój
-
Listki
-
Puszka z widocznym perystomem
-
Zarodniki
Biologia i ekologia edytuj
Roślina dwupienna, kilkuletnia. Gatunek podgórski, w Bieszczadach występuje do wysokości 730 m n.p.m. Gatunek cieniosnośny, hydrofilny, słabo kalcyfilny. Rośnie na skałach, w zbiorowiskach przypotokowych i w lasach[6].
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Synonimy[3]: Barbula insidiosa Jur. & Milde, Didymodon barbuloides Lib. ex Marchal, Didymodon zetterstedtii Schimp., Limneria viridula Stirt., Trichostomum baurianum Warnst. ex J.J. Amann.
Taksony niższego rzędu[3]:
- Didymodon spadiceus subsp. poeninus (J.J. Amann) Wijk & Margad
Zagrożenia i ochrona edytuj
Gatunek został wpisany na czerwoną listę mchów województwa śląskiego z kategorią zagrożenia „LC” (najmniejszej troski, stan na 2011 r.)[4], tę samą kategorię otrzymał w Bieszczadach[6]. W 2001 r. na Słowacji nadano mu kategorię „VU” (narażony na wyginięcie), zaś w Czechach w 2005 r. kategorię „DD” (o nieokreślonym zagrożeniu, wymagające dokładniejszych danych)[4].
Stanowiska w Bieszczadach występujące na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego objęte są ochroną[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ B. Goffinet , W.R. Buck , Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-03-12] (ang.).
- ↑ a b c Didymodon spadiceus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-03-12]. (ang.).
- ↑ a b c Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-03-11]. (pol.).
- ↑ Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.
- ↑ a b c d Jan Żarnowiec, Adam Stebel: Mchy polskich Bieszczadów Zachodnich i Bieszczadzkiego Parku Narodowego - stan poznania, ekologia, zagrożenia. Wyd. I. Ustrzyki Dolne, Bielsko-Biała: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego w Ustrzykach Dolnych, Instytut Ochrony i Inżynierii Środowiska Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej, 2014, seria: Monografie Bieszczadzkie. Tom XVI. ISBN 978-83-88505-49-2.
- ↑ a b Didymodon spadiceus. W: Mosses and Liverworts of Britain and Ireland - a field guide. Ian Atherton, Sam Bosanquet, Mark Lawley (red.). Wyd. I. British Bryological Society, 2010, s. 459. ISBN 978-0-9561310-1-0. [dostęp 2017-03-11]. (ang.).