Pisma literackie i artystyczne Cypriana Kamila Norwida

Pisma literackie i artystyczne Cypriana Kamila Norwida – zbiór pism filozoficznych, krytycznych i publicystycznych Cypriana Kamila Norwida na tematy literackie i artystyczne.

Portret własny. C. Norwid. 1877.

Filozofia sztuki

Tytuł	Rodzaj	Powstanie	Publikacja
Sztuka w obliczu dziejów		1842	1956
Prototypy formy	rozprawka	1851	1937
Piast i jego rewolucja	uwagi	1851	1935
Słowo i litera	rozprawka	1851	1935
O prawdzie		1851	1937
Rotacja słowa		1852	1937
O sztuce (dla Polaków)	studium	1858	1858

Pisma krytyczne

Tytuł	Rodzaj	Powstanie	Publikacja
Litkup na Pradze i pojedynek z Wojciechem	recenzja	1841	1841
Wyjątek z listu z Krakowa	korespondencja	1842	1842
O rzeźbiarzach florenckich dziś żyjących	artykuł	1845	1908
Do obywatela Dmochowskiego – rzeźbiarza	list	1849	1849
Z pamiętnika	sprawozdanie	1851	1851
O felietonie felieton	felieton	1851	1851
Pół-listu	felieton	1851	1851
Tańce polskie	dopowiedzenie	1852	1937
Widowiska w ogóle uważane	szkic	1852	1909
Una picciolissima osservazione	replika	1852	1912
Uwaga o «Wielkiej Improwizacji»	uwaga	1856	1856
Uwagi o «Pamiętniku pieśniarza»	uwagi	1856	1926
Ktoś się zamordował	uwagi	1856	1926
O Juliuszu Słowackim	wykład	1860	1861
O Balladynie	rozprawka	1860	1861
Objaśnienia żądane	komentarz	1861	1916
O tłumaczeniach z Byrona	uwagi	1868	1933
O portrecie i przeznaczeniu jego	instrukcja	1868	1909
O deklamacji	uwagi	1869	1933
Obywatel Gustaw Courbet	pamflet	1872	1968
«Boga-rodzica» pieśń	rozprawka	1873	1904
Sfinks	rozprawka	1874	1874
Dwie aureole	szkic	1877	1877
Salon paryski 1881	notatka	1881	1912
Z powodu podręcznika Szujskiego			1937

Pisma publicystyczne

Tytuł	Rodzaj	Powstanie	Publikacja
Uwagi o ekspozycjach	uwagi	1850	1935
Uwagi dla nowej redakcji «Gazety Codziennej»	uwagi	1859	1912
Kwestia popiersia Goszczyńskiego	uwagi	1869	1929
Przedstawienie w sprawie monety narodowej	projekt	1869	1937
O warunkach rozwoju sztuki	przemówienie	1870	1912
Autobiografia artystyczna		1872	1897
W kwestii losów artystów polskich	uwagi	1874-1876	1937
«Sobótka»	odpowiedź	1874	1933
Skarby polskie	nota	1874	1937
Sztuka jako żywy organ społeczny		1876	1912
Trzy tysiące franków i umoralnienie społeczne	nota	1878	1937
O wartości i potrzebie dzienników	uwagi	1878	1902
Interesa sztuki			1937
W sprawie uczczenia pamięci Bronisława Zaleskiego		1880	1935
Żądany list o mogile i mogiłach		1880	1937
Jubileatyzm		1882	1937

Polemiki i sprostowania

Tytuł	Rodzja	Powstanie	Publikacja
Ze względu artykułu o cynkografii	rozprawka	1841	1841
W odpowiedzi na dziewiąty «List z Poznania»	polemika	1849	1849
Krytycy i artyści	polemika	1849	1849
Jasność i ciemność	apologia	1850	1924
Do ogników błędnych na cmentarzu	odezwa	1851	1851
Ostatnie słowo to nie są litery	list otwarty	1851	1918
Wyjaśnienie udziału w broszurze o Towiańskim		1856	1930
Korespondencja i sprostowanie		1868	1935

Zawartość

Zbiór, według wydania Gomulickiego Pism wszystkich z 1971, obejmuje pięćdziesiąt siedem tekstów z lat 1841-1882. W stosunku do Pism wybranych, o trzy lata wcześniejszych, nastąpiły cztery zmiany. Do pism literackich i artystycznych z działu moralia trafiłyː O wartości i potrzebie dzienników oraz Trzy tysiące franków i umoralnienie społeczne. Natomiast z pism literackich do działu pism medytacyjnych wydawca przesunął Milczenie, a z muzycznych do nekrologów – Nekrolog Fryderyka Chopina.

Podział

Pierwszą próbę klasyfikacji zbioru podjął Zenon Przesmycki w 1912 wydając Pisma zebrane. Podzielił on wówczas pisma o sztuce i literaturze na Juwenilia (1841-1845), Pierwszy cykl uwag o sztuce (1849-1851), Wspomnienia i rozmyślania (1850, 1856), Drugi cykl uwag o sztuce (1852-1876), O Juliuszu Słowackim. O Balladynie (1860), «Boga-Rodzica» pieśń (1872), Milczenie (1882). W wydaniu z 1937 pisma o sztuce i literaturze umieścił w jednym niezróżnicowanym dziale. Z kolei Wiktor Gomulicki w wydaniu Pism wybranych z 1968 dokonał tematycznego podziału zbioru na pisma o literaturze, muzyce i sztukach plastycznych. W Pismach wszystkich (1971) odszedł od tego podziału na rzecz podziału formalnego na pisma filozoficzne, krytyczne, publicystyczne i polemiczne.

Bibliografia

• Cyprian Kamil Norwid: Pisma wybrane. T. 4. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.
• Cyprian Kamil Norwid: Pisma wszystkie. T. 6. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.
• Cyprian Kamil Norwid: Pisma wszystkie. T. 7. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.