Plac Bohaterów w Budapeszcie

Plac Bohaterów (węg. Hősök tere, nazywany również placem Tysiąclecia lub placem Millenijnym) – jeden z największych i najważniejszych placów w Budapeszcie. Położony jest w VI dzielnicy (Terézváros – Miasto Teresy), na końcu Andrássy útca, przy Parku Miejskim (Városliget). Przy placu znajduje się stacja metra Hősök tere, budapeszteńskiej linii M1.

plac Bohaterów

Hősök tere

Plac Bohaterów w Budapeszcie
Państwo	Węgry
Miejscowość	Budapeszt
Położenie na mapie Budapesztu plac Bohaterów
Położenie na mapie Węgier plac Bohaterów
47°30′55,0″N 19°04′41,0″E

Pomnik księcia Arpada

Projekty różnych wersji Pomnika Tysiąclecia

Po obu stronach placu znajdują się okazałe budynki Muzeum Sztuk Pięknych (Szépművészeti Múzeum), w eklektyczno-klasycystycznym stylu (wybudowane w latach 1900–1906) oraz Pałacu Sztuki (Műcsarnok), z roku 1895 (w takim samym stylu jak Muzeum). Architektem i pomysłodawcą takiej konstrukcji był Albert Schickedanz.

Zakończenie wszystkich prac na placu Bohaterów nastąpiło dopiero w 1929. Wtedy też na placu znalazł się pomnik (Hősök emlékkövét) poświęconym poległym podczas I wojny światowej (stąd oficjalna nazwa placu).

Plac przez cały okres swojego istnienia był miejscem wielu demonstracji politycznych. W czasie Węgierskiej Republiki Rad zniszczono znajdujący się tutaj pomnik Franciszka Józefa (odbudowano go w nieco innej formie w 1926), a całość pokryto czerwoną draperią. Po II wojnie światowej stanął na placu pomnik Stalina, zniszczony przez Węgrów podczas powstania w 1956; następnie władze ustawiły pomnik Lenina, który po upadku komunizmu zawędrował do specjalnego parku pomników. W 1989 250 tysięcy ludzi zebrało się tutaj podczas symbolicznego pogrzebu Imre Nagy i anonimowych powstańców z 1956.

Pomnik Tysiąclecia

Najważniejszym obiektem na placu jest Pomnik Tysiąclecia (Millenniumi emlékmű), którego budowę rozpoczęto 1896 z okazji hucznie obchodzonego 1000-lecia państwa węgierskiego. Autorem projektu był Albert Schickedanz, a wykonawcą – rzeźbiarz György Zala. Na środku wznosi 36-metrowa kolumna archanioła Gabriela, który według legendy miał okazać się pierwszemu królowi Stefanowi i nakazał przyjęcie korony. Posąg został wyróżniony podczas wystawy światowej w Paryżu w 1900. Cokół kolumny otaczają posągi jeźdźców – księcia Arpada i sześciu jego wodzów, którzy na przełomie VIII i IX przyprowadzili Madziarów na teren dzisiejszych Węgier.

Kolumnada

Kolumnę z archaniołem Gabrielem otacza półkolista kolumnada, podzielona na dwie części. Przedstawia ważne postacie z węgierskiej historii:

od lewej

• św. Stefan,
• król Władysław I,
• król Koloman,
• Andrzej II,
• Bela IV,
• Karol Robert,
• Ludwik I (w Polsce Ludwik Węgierski),

a w następnej części

• Jan Hunyady,
• Maciej Korwin,
• Stefan Bocskai (Bocskai István) – przywódca powstania antyhabsburskiego z XVIII w.,
• Gábor Bethlen,
• Imre Thököly,
• książę Franciszek II Rakoczy,
• Lajos Kossuth.

Rozpiętość ramion kolumnady wynosi 85 metrów – górne krawędzie zdobią posągi Pracy i Dobrobytu oraz Wiedzy i Chwały, a także boga Wojny i bogini Pokoju.

Początkowo ostatnie pięć miejsc w lewej kolumnadzie zajmowali monarchowie węgierscy z dynastii Habsburgów – Ferdynand I, Leopold I, Karol III, Maria Teresa i Franciszek Józef I. Posągi te zostały uszkodzone podczas II wojny światowej i po 1945 zastąpione obecnymi postaciami.

Podczas swej Podróży apostolskiej na Węgry dnia 20 sierpnia 1991 papież Jan Paweł II odprawił na placu Millenijnym mszę świętą.

Linki zewnętrzne

• Wirtualna panorama Budapeszt – 3D Plac Bohaterów