Pomnik żubra w Zambrowie
Pomnik żubra w Zambrowie – naturalnej wielkości posąg żubra stojący w Zambrowie na placu przy rondzie Romana Dmowskiego przed terenami zielonymi nad zalewem na Jabłonce. Symbol miasta związany z jego nazwą, herbem i legendą o jego założeniu.
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Miejsce |
plac przy rondzie R. Dmowskiego |
Typ obiektu | |
Projektant | |
Fundator |
Urząd Miasta Zambrów i Kampania Piwowarska S.A. |
Materiał |
brąz |
Całkowita wysokość |
1,80 m |
Data budowy |
2008 |
Data odsłonięcia |
6 sierpnia 2008 |
Położenie na mapie Zambrowa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego | |
Położenie na mapie powiatu zambrowskiego | |
52°59′01,7″N 22°14′39,1″E/52,983806 22,244194 |
Opis pomnika edytuj
Pomnik na formę posągu żubra w skali 1:1. Ma 160–180 cm wysokości oraz 220–240 cm długości[1]. Wykonano go z brązu. Przedstawia zwierzę w pozycji stojącej w wieku około 3 lat[2]. Ustawiony jest na kole z kostki brukowej, w którą wmurowane są dwie tabliczki datowane na rok jego odsłonięcia i nadania imienia: ze wskazaniem pomysłodawców i fundatorów oraz z nazwą. Żubr stoi w centralnym punkcie placu. Rzeźba zwrócona jest głową ku zambrowskiemu zalewowi. Wokół pomnika znajdują się ławki, kwietniki kaskadowe oraz drzewa, w tym świerk przyozdabiany co roku na czas Bożego Narodzenia.
Znaczenie edytuj
Pomnik jest symbolem Zambrowa. Ma podkreślać genezę miasta i jego związek z przyrodą. Żubr widnieje w herbie miasta, którym jest głowa żubra na czerwonym tle oraz na fladze miasta. Monument ma przypominać etymologię nazwy miasta. Pochodzi ona od staropolskiego rzeczownika "ząbr" i oznacza miejsce pobytu żubrów[3]. Istnieje również legenda wyjaśniająca początki Zambrowa związane ze spotkaniem z żubrem księcia Konrada I mazowieckiego[4]. W plebiscycie mieszkańcy Zambrowa nadali mu imię "Zambruś"[5][6]. Tabliczka z imieniem jest umieszczona na chodniku z przodu przed pomnikiem. Imię to podkreśla, że żubr był pierwszym mieszkańcem Zambrowa.
Odsłonięcie edytuj
Projektantem figury jest artysta Jerzy Piechnik. Posąg został wykonany przez Artystyczną Odlewnię Metali ART-ODLEW w Opolu[7]. Pomnik został odsłonięty 6 sierpnia 2008 r. przy udziale burmistrza Kazimierza Jana Dąbrowskiego, władz miasta i mieszkańców. Uroczystość muzycznie uświetniła Zambrowska Kapela Eli. Rzeźba żubra była ozdobiona biało-czerwoną szarfą. Z okazji odsłonięcia pomnika powstał wiersz lokalnego poety opiewający związki żubrów z Zambrowem[8]. Uroczystość nadania imienia odbyła się 28 września 2008 r., a matką chrzestną była Krystyna Rzodkiewicz – emerytowana nauczycielka[9].
Otoczenie edytuj
Rzeźba żubra znajduje się w centrum miasta na placu u zbiegu ulic Tadeusza Kościuszki, Świętokrzyskiej, Józefa Piłsudskiego przed rondem Romana Dmowskiego przed terenami zielonymi nad zalewem na Jabłonce oraz parkiem „Księżym Laskiem”. Są to tereny rekreacyjne i spacerowe. Pomnik znajduje się na historycznym miejscu z założenia Zambrowa położonym między zambrowskim rynkiem usytuowanym na obecnym Placu Sikorskiego a terenem Parafii pw. Trójcy Przenajświętszej. Z placu, na którym usytuowany jest pomnik roztacza się widok na zambrowski zalew i fasadę kościoła. W najbliższym sąsiedztwie w kierunku zalewu znajduje się ukwiecone rondo Romana Dmowskiego, a za nim instalacja fontanna świetlna i kwietniki wieże.
Zambrowski żubr w kulturze edytuj
Oprócz wiersza z okazji odsłonięcia pomnika, legendy zambrowskiej o genezie miasta i etymologi nazwy występują następujące odniesienia do niego w kulturze:
- doroczna nagroda Burmistrza miasta Zambrów „Zambrowskie żubry”[10];
- pocztówka z wizerunkiem „Zambrusia” wydana przez UM Zambrów[11][12];
- pomnikowi towarzyszy żubr maskotka miasta[13];
- kostium żubra „Zambruś”[14];
- monety „ząbry”[15][16];
- legenda o „Zambrusiu” spełniającym marzenia mieszkańców Zambrowa[17].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Ewa Glińska, Karolina Brutkowska: Posąg żubra ma swoje miejsce w Zambrowie. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)].
- ↑ Zambruś czeka na chrzciny. Gazeta Współczesna, 2008-09-07. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
- ↑ Krzysztof Sychowicz: Zambrów na przestrzeni dziejów. Zambrów: Urząd Miasta Zambrów, 2006, s. 19. ISBN 83-918848-7-2.
- ↑ Legendy polskie: Żubr symbol Zambrowa. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
- ↑ A na imię mu będzie... „Zambruś”. 4lomza.pl. [dostęp 2019-08-04].
- ↑ Karolina Brutkowska: Zambrowski żubr otrzyma imię Zambruś. Urząd Miasta Zambrów. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)]. (pol.).
- ↑ Zambrowski Portal Internetowy: Znamy już wykonawcę, który wykona pomnik Żubra. 2008-03-05. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
- ↑ Zambrowski Portal Internetowy: Dosiądź żubra!. 2008-08-07. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
- ↑ Karolina Brutkowska: Powrót lwów i chrzciny Zambrusia. Urząd Miasta Zambrów. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)]. (pol.).
- ↑ Zambrowskie żubry. [dostęp 2019-08-04].
- ↑ Zambrowskie pocztówki. Urzd Miasta Zambrów. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)].
- ↑ Pocztówkowe podróże po Polsce. 2016-04-02. [dostęp 2019-08-04].
- ↑ Zambrowski Portal Internetowy: „Zambruś” oficjalną maskotką Zambrowa. 2014-06-02. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
- ↑ Strój maskotka „Żubr”. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
- ↑ Serwis historyczny ziemi łomżyńskiej: Ząbr-dukat lokalny. historialomzy.pl. [dostęp 2019-08-04].
- ↑ Dukaty lokalne ząbry już w obiegu w Zambrowie. Urząd Miasta Zambrów. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)]. (pol.).
- ↑ Paweł Ireneusz Szepietowski , Legendy zambrowskie, wyd. 1, Zambrów: Urząd Miasta Zambrów, 2017, s. 35-37, ISBN 978-83-941396-3-6 (pol.).