Pomnik żubra w Zambrowie

posąg w Zambrowie

Pomnik żubra w Zambrowie – naturalnej wielkości posąg żubra stojący w Zambrowie na placu przy rondzie Romana Dmowskiego przed terenami zielonymi nad zalewem na Jabłonce. Symbol miasta związany z jego nazwą, herbem i legendą o jego założeniu.

Pomnik żubra w Zambrowie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Zambrów

Miejsce

plac przy rondzie R. Dmowskiego

Typ obiektu

Posąg

Projektant

Jerzy Piechnik

Fundator

Urząd Miasta Zambrów i Kampania Piwowarska S.A.

Materiał

brąz

Całkowita wysokość

1,80 m

Data budowy

2008

Data odsłonięcia

6 sierpnia 2008

Położenie na mapie Zambrowa
Mapa konturowa Zambrowa, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik żubra w Zambrowie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik żubra w Zambrowie”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Pomnik żubra w Zambrowie”
Położenie na mapie powiatu zambrowskiego
Mapa konturowa powiatu zambrowskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Pomnik żubra w Zambrowie”
Ziemia52°59′01,7″N 22°14′39,1″E/52,983806 22,244194

Opis pomnika edytuj

Pomnik na formę posągu żubra w skali 1:1. Ma 160–180 cm wysokości oraz 220–240 cm długości[1]. Wykonano go z brązu. Przedstawia zwierzę w pozycji stojącej w wieku około 3 lat[2]. Ustawiony jest na kole z kostki brukowej, w którą wmurowane są dwie tabliczki datowane na rok jego odsłonięcia i nadania imienia: ze wskazaniem pomysłodawców i fundatorów oraz z nazwą. Żubr stoi w centralnym punkcie placu. Rzeźba zwrócona jest głową ku zambrowskiemu zalewowi. Wokół pomnika znajdują się ławki, kwietniki kaskadowe oraz drzewa, w tym świerk przyozdabiany co roku na czas Bożego Narodzenia.

 
Zambrowski żubr w bożonarodzeniowej krasie
 
Zambrowski żubr pod choinką

Znaczenie edytuj

Pomnik jest symbolem Zambrowa. Ma podkreślać genezę miasta i jego związek z przyrodą. Żubr widnieje w herbie miasta, którym jest głowa żubra na czerwonym tle oraz na fladze miasta. Monument ma przypominać etymologię nazwy miasta. Pochodzi ona od staropolskiego rzeczownika "ząbr" i oznacza miejsce pobytu żubrów[3]. Istnieje również legenda wyjaśniająca początki Zambrowa związane ze spotkaniem z żubrem księcia Konrada I mazowieckiego[4]. W plebiscycie mieszkańcy Zambrowa nadali mu imię "Zambruś"[5][6]. Tabliczka z imieniem jest umieszczona na chodniku z przodu przed pomnikiem. Imię to podkreśla, że żubr był pierwszym mieszkańcem Zambrowa.

Odsłonięcie edytuj

Projektantem figury jest artysta Jerzy Piechnik. Posąg został wykonany przez Artystyczną Odlewnię Metali ART-ODLEW w Opolu[7]. Pomnik został odsłonięty 6 sierpnia 2008 r. przy udziale burmistrza Kazimierza Jana Dąbrowskiego, władz miasta i mieszkańców. Uroczystość muzycznie uświetniła Zambrowska Kapela Eli. Rzeźba żubra była ozdobiona biało-czerwoną szarfą. Z okazji odsłonięcia pomnika powstał wiersz lokalnego poety opiewający związki żubrów z Zambrowem[8]. Uroczystość nadania imienia odbyła się 28 września 2008 r., a matką chrzestną była Krystyna Rzodkiewicz – emerytowana nauczycielka[9].

Otoczenie edytuj

Rzeźba żubra znajduje się w centrum miasta na placu u zbiegu ulic Tadeusza Kościuszki, Świętokrzyskiej, Józefa Piłsudskiego przed rondem Romana Dmowskiego przed terenami zielonymi nad zalewem na Jabłonce oraz parkiem „Księżym Laskiem”. Są to tereny rekreacyjne i spacerowe. Pomnik znajduje się na historycznym miejscu z założenia Zambrowa położonym między zambrowskim rynkiem usytuowanym na obecnym Placu Sikorskiego a terenem Parafii pw. Trójcy Przenajświętszej. Z placu, na którym usytuowany jest pomnik roztacza się widok na zambrowski zalew i fasadę kościoła. W najbliższym sąsiedztwie w kierunku zalewu znajduje się ukwiecone rondo Romana Dmowskiego, a za nim instalacja fontanna świetlna i kwietniki wieże.

Zambrowski żubr w kulturze edytuj

Oprócz wiersza z okazji odsłonięcia pomnika, legendy zambrowskiej o genezie miasta i etymologi nazwy występują następujące odniesienia do niego w kulturze:

  • doroczna nagroda Burmistrza miasta Zambrów „Zambrowskie żubry”[10];
  • pocztówka z wizerunkiem „Zambrusia” wydana przez UM Zambrów[11][12];
  • pomnikowi towarzyszy żubr maskotka miasta[13];
  • kostium żubra „Zambruś”[14];
  • monety „ząbry”[15][16];
  • legenda o „Zambrusiu” spełniającym marzenia mieszkańców Zambrowa[17].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Ewa Glińska, Karolina Brutkowska: Posąg żubra ma swoje miejsce w Zambrowie. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)].
  2. Zambruś czeka na chrzciny. Gazeta Współczesna, 2008-09-07. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
  3. Krzysztof Sychowicz: Zambrów na przestrzeni dziejów. Zambrów: Urząd Miasta Zambrów, 2006, s. 19. ISBN 83-918848-7-2.
  4. Legendy polskie: Żubr symbol Zambrowa. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
  5. A na imię mu będzie... „Zambruś”. 4lomza.pl. [dostęp 2019-08-04].
  6. Karolina Brutkowska: Zambrowski żubr otrzyma imię Zambruś. Urząd Miasta Zambrów. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)]. (pol.).
  7. Zambrowski Portal Internetowy: Znamy już wykonawcę, który wykona pomnik Żubra. 2008-03-05. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
  8. Zambrowski Portal Internetowy: Dosiądź żubra!. 2008-08-07. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
  9. Karolina Brutkowska: Powrót lwów i chrzciny Zambrusia. Urząd Miasta Zambrów. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)]. (pol.).
  10. Zambrowskie żubry. [dostęp 2019-08-04].
  11. Zambrowskie pocztówki. Urzd Miasta Zambrów. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)].
  12. Pocztówkowe podróże po Polsce. 2016-04-02. [dostęp 2019-08-04].
  13. Zambrowski Portal Internetowy: „Zambruś” oficjalną maskotką Zambrowa. 2014-06-02. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
  14. Strój maskotka „Żubr”. [dostęp 2019-08-04]. (pol.).
  15. Serwis historyczny ziemi łomżyńskiej: Ząbr-dukat lokalny. historialomzy.pl. [dostęp 2019-08-04].
  16. Dukaty lokalne ząbry już w obiegu w Zambrowie. Urząd Miasta Zambrów. [dostęp 2019-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-08-05)]. (pol.).
  17. Paweł Ireneusz Szepietowski, Legendy zambrowskie, wyd. 1, Zambrów: Urząd Miasta Zambrów, 2017, s. 35-37, ISBN 978-83-941396-3-6 (pol.).