Pomnik Józefa Piłsudskiego w Katowicach

pomnik w Katowicach, na placu Bolesława Chrobrego

Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego – odsłonięty w 1993 r.[1] pomnik Józefa Piłsudskiego znajdujący się na placu Bolesława Chrobrego, przed frontonem gmachu Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach. Pomnik ustawiono tyłem do gmachu dawnej Wojewódzkiej Rady Związków Zawodowych (obecnie Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego).

Pomnik
Marszałka Józefa Piłsudskiego
w Katowicach
Ilustracja
Pomnik w 2018 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Katowice

Miejsce

pl. Bolesława Chrobrego

Typ obiektu

pomnik konny

Projektant

Antun Augustinčić, Andrzej Grzybowski

Materiał

brąz, marmur

Data odsłonięcia

1993

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, u góry znajduje się punkt z opisem „pomnik J. Piłsudskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „pomnik J. Piłsudskiego”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „pomnik J. Piłsudskiego”
Ziemia50°15′15,66″N 19°01′30,95″E/50,254350 19,025264

Autorem pomnika jest chorwacki rzeźbiarz Antun Augustinčić, który wyrzeźbił m.in. stojącą w ogrodach ONZ w Nowym Jorku Statuę Pokoju. Pomnik zamówiło społeczeństwo Górnego Śląska jeszcze przed II wojną światową. Posąg z brązu nie dotarł jednak do Polski w 1939. Przez wiele lat stał w muzeum rzeźbiarza[2] najpierw w Jugosławii, a następnie w Chorwacji. W czasach komunistycznych postać marszałka była swego rodzaju tabu. Monument trafił do Katowic dopiero w 1990. Poddano go pracom konserwatorskim. Przed postawieniem pomnika zasypano olbrzymią niedziałającą fontannę w kształcie vesica piscis, która znajdowała się na placu Chrobrego. W 1998 postać Piłsudskiego na koniu ustawiono na 6-metrowym cokole. Pierwotnie cokół miał być otoczony grupą rzeźb: powstańcy śląscy oraz Ślązaczka z martwym synem powstańcem. Autorem projektu współczesnego pomnika i samego cokołu był architekt Andrzej Grzybowski[3].

Rzeźba przedstawia marszałka siedzącego na koniu (przedstawiono go na ogierze, chociaż wiadomo, iż dosiadał zawsze klaczyKasztanki). W prawej dłoni trzyma szablę. Na cokole od strony ul. Jagiellońskiej widnieje napis: Józef Piłsudski 1867–1935; od strony ul. J. Lompy: Konny posąg Józefa Piłsudskiego został sprowadzony z Chorwacji do Katowic w 1991 roku z inicjatywy Międzystowarzyszeniowej Komisji Związków Twórczych SH, SARP i TUI staraniem rządu, władz województwa i miasta, ustawiony tymczasowo w 1993 roku w miejscu pierwotnej lokalizacji, w 1998 roku wyniesiony na cokół. W roku 1994 szabla Piłsudskiego zniknęła. Podejrzewano kradzież. Odnalazły ją później dzieci bawiące się w krzakach w pobliżu pomnika.

Przypisy

edytuj
  1. Urząd Miasta Katowice: Wartości dziedzictwa kulturowego (załącznik 1.9). www.bip.um.katowice.pl. [dostęp 2011-06-01]. (pol.).
  2. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2007-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-14)].
  3. Powrót Marszałka. Dzieje budowy pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Katowicach, [w:] Ana Syska, Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach, Podróż ku nowoczesności: architektura XX wieku w województwie śląskim, Katowice 2016, ISBN 978-83-939745-3-5, OCLC 982981826 [dostęp 2021-03-18].

Bibliografia

edytuj
  • Sztuka Górnego Śląska od średniowiecza do końca XX wieku, red. Ewa Chojecka, wydawca: Muzeum Śląskie, Katowice 2004, ISBN 83-87455-77-6, s. 335.
  • Katowice − Informator, red. S. Adamczyk, wyd. Urząd Miasta w Katowicach, Katowice 1993, s. 20.
  • Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010, s. 39. ISBN 978-83-7729-021-7.