Pont Neuf
Pont Neuf (pol. „Nowy Most”) – XVII-wieczny most przez Sekwanę w Paryżu, łączący wyspę Île de la Cité z lewym i prawym brzegiem rzeki; najstarszy istniejący most w mieście.
 Pont Neuf | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Podstawowe dane | |
| Przeszkoda | |
| Długość |
232 m |
| Szerokość: • całkowita |
|
| Liczba przęseł |
12 |
| Data budowy |
1578–1607 |
| Projektant |
zespół architektów |
Położenie na mapie Francji  | |
Położenie na mapie Île-de-France  | |
Położenie na mapie Paryża  | |
| 48°51′27″N 2°20′30″E/48,857500 2,341667 | |
Lokalizacja
edytujPont Neuf na Sekwanie w centrum Paryża łączy zachodni kraniec wyspy Île de la Cité z lewym i prawym brzegiem rzeki[1].
Historia
edytujBudowę nowego mostu na Sekwanie zarządził w 1577 roku król Francji Henryk III (1551–1589)[1]. Projekt opracował zespół architektów, wśród których znaleźli się m.in. Baptiste Androuet du Cerceau (1544–1602), Pierre des Illes i Thibault Métezeau (1533–1596)[1].
Prace rozpoczęte w 1578 roku zostały przerwane w okresie francuskich wojen religijnych i ukończone w 1607 roku za panowania Henryka IV (1553–1610)[1][a]. Sam Henryk IV podczas inauguracji mostu miał przejechać po nim na białym koniu[2].
Pont Neuf był pierwszym mostem kamiennym w Paryżu i na życzenie Henryka IV pierwszym mostem niezabudowanym domami[2][1]. Od samego początku był wyposażony w chodniki – pierwsze w mieście[2]. W jego środkowej części, na Île de la Cité, powstał plac, na którym wzniesiono konny pomnik Henryka IV[1]. Oryginalny posąg z 1618 roku został przetopiony na armaty podczas rewolucji francuskiej, a w 1818 roku w tym samym miejscu stanęła jego replika[2].
Most szybko stał się symbolem Paryża, miejscem spotkań, usług i rozrywki – na moście m.in. wyrywano zęby, prowadzono lekcje szermierki, urządzano pokazy akrobatyczne, sprzedawano kawę, pomarańcze i żywy drób[2]. Był również popularnym motywem w sztuce[2] – był malowany m.in. przez Williama Turnera (1775–1851), Auguste’a Renoira (1841–1919), Camille’a Pissarra (1830–1903), Paula Signaca (1863–1935), Pabla Picassa (1881–1973) i Alberta Marqueta (1875–1947)[3].
Był wielokrotnie odnawiany i przebudowywany[2], m.in. za panowania Napoleona III (w latach 1852–1870) przebudowano fundamenty mostu i przęsła części łączącej Île de la Cité z prawym brzegiem rzeki[4]. W 1889 roku uzyskał status zabytku (fr. Monument historique)[5].
We wrześniu 1985 roku został zapakowany przez amerykańskiego twórcę sztuki krajobrazu Christo (1935–2020) w ramach projektu The Pont Neuf Wrapped[3]. W 1994 roku japoński projektant mody Kenzō Takada (1939–2020) ozdobił most 32 tys. doniczek z różnokolorowymi begoniami[2].
W 2007 roku, w 400. rocznicę ukończenia budowy mostu, przeprowadzono jego gruntowną restaurację[4]. Współcześnie jest najstarszym istniejącym mostem w Paryżu[2].
Architektura
edytujOryginalny most był masywny, z 12 kamiennymi przęsłami[1], przy czym ich szerokość wahała się od ok. 9 do ok. 19 metrów[6], a najszersze przęsło miało 19,4 m[1]. 7 przęseł łączyło prawy brzeg rzeki z zachodnią częścią Île de la Cité, a 5 wyspę z lewym brzegiem[6]. Most miał 232 m długości i 22 m szerokości, co czyniło go najdłuższym i najszerszym mostem miasta[2]. Przęsła ozdobiło prawie 400 kamiennych maszkaronów, które miały odstraszać złe duchy[2]. Most zachował swój oryginalny charakter do dziś[2].
Uwagi
edytuj- ↑ Inne źródła podają inne daty ukończenia budowy – 1606, zob. Dupré 2017 ↓.
Przypisy
edytujBibliografia
edytuj- Ayers, Andrew: The Architecture of Paris: An Architectural Guide. Edition Axel Menges, 2004. ISBN 978-3-930698-96-7. [dostęp 2021-06-29]. (ang.).
- Baal-Teshuva, Jacob, Christo, Jeanne-Claude: Christo and Jeanne-Claude. Taschen, 2001. ISBN 978-3-8228-5996-4. [dostęp 2021-06-29]. (ang.).
- Dupré, Judith: Bridges: A History of the World’s Most Spectacular Spans. Hachette UK, 2017. ISBN 978-0-316-47380-4. [dostęp 2021-06-28]. (ang.).
- Pont-Neuf. [w:] structurae.net [on-line]. [dostęp 2021-06-29]. (niem.).
- Sciolino, Elaine: The Seine: The River that Made Paris. W. W. Norton & Company, 2019. ISBN 978-0-393-60936-3. [dostęp 2021-06-29]. (ang.).
- Pont Neuf, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-06-29] (ang.).