Portal:Śródziemie/Artykuł miesiąca/2013/lip
Palantíry – kryształy służące do komunikacji między osobami, jak i do oglądania wybranych przez spoglądającego miejsc, często bardzo odległych. Nie można było nic usłyszeć przez palantír, lecz możliwe było odczytywanie tych myśli drugiej osoby, które chciała przekazać. Kryształy te, w liczbie ośmiu, były najprawdopodobniej dziełem Fëanora, wielkiego rzemieślnika i mistrza wiedzy wśród Ñoldorów Pierwszej Ery.
W Drugiej Erze elfowie z Nieśmiertelnych Krain przekazali siedem spośród nich Amandilowi, przywódcy wiernych Númenorejczyków. Jego syn, Elendil, zabrał je ze sobą, gdy uciekał z zatopionego Númenoru do Śródziemia. Tam rozdzielił je pomiędzy królestwa, Arnor i Gondor, które założył z synami, Isildurem oraz Anárionem.
W ciągu kolejnych stuleci Trzeciej Ery część kryształów przepadła i pozostały tylko cztery. Trzy spośród nich miały znaczący wpływ na losy Wojny o Pierścień.