Posterunek ruchu – Są to miejsca na linii kolejowej połączone wzajemnie szlakami, które zapewniają sprawne i bezpieczne prowadzenie ruchu kolejowego[1]. Posterunki ruchu regulują odstęp między pociągami, a niektóre mogą zmieniać kolejność jazd pociągów, i umożliwiać wyprzedzanie, krzyżowanie, odstawianie, rozpoczynanie i kończenie biegu pociągów. Posterunki ruchu urządza się niezależnie od punktów ekspedycyjnych (przystanki osobowe, ładownie, bocznice).

W Polsce dzielą się na: posterunki następcze (w tym zapowiadawcze), posterunki osłonne i posterunki pomocnicze[2]. Na posterunkach ruchu mogą znajdować się posterunki techniczne (np. nastawnie).

Rodzaje posterunków ruchu na sieci PKP Polskie Linie Kolejowe

edytuj
 
Schematyczny podział linii na szlaki i posterunki ruchu

Posterunki następcze

edytuj
 
Posterunek odstępowy Kazín w Černošice

Posterunek następczy reguluje następstwo pociągów, to znaczy umożliwia jazdę pociągu tylko, gdy odstęp jest wolny. Do posterunków następczych zaliczamy:

1. Posterunki odstępowe i bocznicowe

edytuj

Posterunek odstępowy dzieli szlak na odstępy osłaniane przez semafory. Jazda pociągu jest możliwa wyłącznie gdy odstęp przed nim jest wolny. Na jednym szlaku można urządzić wiele posterunków odstępowych, a same posterunki mogą być obsługiwane przez dyżurnego ruchu, albo sterowane automatycznie (APO, automatyczny posterunek odstępowy)

Posterunek bocznicowy normalnie pełni funkcję posterunku odstępowego, ale umożliwia wjazd i wyjazd pociągów z przyległej bocznicy.

2. Posterunki zapowiadawcze

edytuj

Posterunek zapowiadawczy umożliwia zmianę kolejności wyprawianych pociągów na przyległe szlaki. Do posterunków zapowiadawczych zaliczamy:

 
Warszawa Zachodnia, stacja węzłowa przed przebudową
 
Mijanka w Penryn
a) Stacje
edytuj

Stacja posiada co najmniej jeden tor główny dodatkowy, a pociągi mogą rozpoczynać i kończyć swój bieg, krzyżować się i wyprzedzać lub zmieniać kierunek jazdy. Do stacji zaliczamy:

 
Posterunek odgałęźny Kłodzko Nowe oddzielający linię kolejową nr 276 od linii kolejowej nr 309
b) Posterunki odgałęźne
edytuj

Posterunek odgałęźny urządza się poza stacją, na szlaku w miejscu rozgałęzienia się linii kolejowej lub połączenia torów szlakowych, albo przejścia linii jednotorowej w dwutorową.

Posterunki pomocnicze

edytuj

Posterunek pomocniczy bierze udział w prowadzeniu ruchu pociągów tylko jadących na bocznicę szlakową. Nie wyposaża się go w semafory, posiada wyłącznie urządzenia niezbędne do bezpiecznego wjazdu i wyjazdu z bocznicy.

Dawniej na sieci PKP rozróżniano również posterunek osłonny. Jego jedynym zadaniem była ochrona za pomocą semafora, a czasem i rozjazdów ochronnych, miejsca niebezpiecznego na sieci kolejowej (np. most zwodzony, skrzyżowanie jednopoziomowe torów kolejowych).


Na sieciach innych zarządców infrastruktury rozróżnia się również:

Przypisy

edytuj
  1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji Dz.U. z 2005 r. nr 172, poz. 1444.
  2. Bronisław Gajda: Technika ruchu kolejowego Cz. I: Prowadzenie ruchu pociągów. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 28. ISBN 83-206-0290-4.
  3. Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2010-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-07-17)].
  4. http://www.infrasilesia.pl/pdf/Regulamin_2011-2012_Infra-SILESIA_1-0.pdf.

Bibliografia

edytuj
  • § 3 Pojęcie ogólne o szlaku, stacjach i innych posterunkach Ruchu, [w:] J. Januszewski, Kieszonkowy podręcznik do przepisów ruchu Nr. R 1, wyd. 2, polona.pl, Siedlce 1934, s. 7-9 [dostęp 2025-05-15] (pol.).
  • 1.2. ZARYS STRUKTURY SIECI KOLEJOWEJ. W: Mirosława Dąbrowa-Bajon: Podstawy sterowania ruchem kolejowym. Funkcje, wymagania, zarys techniki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2014, s. 15-18. ISBN 978-83-7814-320-8.
  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18 lipca 2005 r. w sprawie ogólnych warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji Dz.U. z 2005 r. nr 172, poz. 1444.
  • § 3 Posterunki ruchu, [w:] PKP Polskie Linie Kolejowe, Instrukcja o prowadzeniu ruchu pociągów Ir-1, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., s. 8-10 [dostęp 2025-05-15] (ang.), tekst ujednolicony z dnia 8 kwietnia 2025 r.