Pu-erh (chiń. 普洱茶, pǔ’ěr chá) – gatunek herbaty, w Polsce zaliczany do herbat czerwonych (w Chinach zaś do „czarnych”, gdyż Chińczycy dzielą herbaty według koloru naparu, a nie suszu, jak Europejczycy)[1][2], uprawiany w Chinach.

Pu-erh
Pu-erh

Uprawiana w Chinach od ponad 1700 lat. Ojczyzną pu-erh jest region Pu’er w prowincji Junnan na południu Chin. Pochodzi z tej samej rośliny co herbata czarna, ale różni się od niej tym, że zostaje poddana dodatkowemu procesowi fermentacji. Ma ona smak bardziej gorzki niż czarna, przez co w krajach europejskich często dodaje się do niej aromaty, aby go złagodzić – najczęściej cytrynowy. Czerwoną herbatę pija się zwłaszcza w krajach wschodniej Azji. Istnieje 10 kategorii jakościowych tej herbaty (od pierwszej – najwyższej do dziesiątej – najniższej). Stopień na skali określa pochodzenie liści i ich jakość, sposób ich przetworzenia i przechowywania. Istnieją dwa rodzaje herbaty Pu-erh – Sheng oraz Shu[3]. Różnią się one produkcją. Pu-erh Sheng poddawany jest naturalnemu starzeniu poprzez leżakowanie herbaty. Proces ten może trwać nawet kilkadziesiąt lat. Natomiast Pu-erh Shu poddawany jest procesowi postarzania zwanemu wodui. Polega on na poddaniu herbaty procesom fermentacji za pomocą drobnoustrojów i szlachetnych grzybów, które rozwijają się poprzez poddanie herbaty działaniu pary wodnej oraz podwyższonej temperatury przez co herbata w smaku jest podobna do dojrzałych Pu-erhów Sheng. Pu-erh Shu może być spożywany natychmiast po przeprowadzeniu „wodui”, ale może również być pozostawiony do wieloletniego leżakowania podobnie jak Pu-erh Sheng. Obie wersje często można spotkać w formie prasowanej.

Właściwości zdrowotne

edytuj

Masa ciała

edytuj

W jednym badaniu ekstrakt z pu-erh wykazał nieznaczny wpływ na utratę masy ciała wśród mężczyzn z zespołem metabolicznym[4]. W innym badaniu na osobach z hiperlipidemią wpływ ekstraktu pu-erh na utratę masy ciała był znaczący[5].

Cholesterol

edytuj

Pu-erh zawiera minimalne ilości statyn[6], które są stosowane do obniżania poziomu cholesterolu. W badaniu na szczurach ekstrakt z herbaty pu-erh zmniejszał LDL („zły cholesterol”), bez wpływu na HDL („dobry cholesterol”)[7]. Z kolei badanie z osobami z zespołem metabolicznym wykazało, że ekstrakt z pu-erh może znacząco poprawić parametry takie jak zmniejszenie LDL oraz zwiększenie HDL[8].

Zatrucie fluorem

edytuj

Niektóre rodzaje herbaty prasowanej, ze względu na to, że są produkowane z gałązek i starych liści mogą zawierać duże ilości fluoru (200-300 razy więcej niż herbata produkowana z młodych listków). Jej duża konsumpcja może prowadzić do fluorozy[9][10].

Inne właściwości

edytuj

Kilka innych właściwości zdrowotnych herbaty Pu-erh:

  • łagodzi skutki spożycia alkoholu
  • zapobiega powstawaniu agresywnych związków tlenu – wolnych rodników
  • wzmacnia organizm
  • zmniejsza wchłanianie tłuszczu w jelitach[11][12]
  • pobudza mikrokrążenie
  • poprawia pamięć
  • uspokaja

Część tych właściwości może wynikać z obecności kofeiny w herbacie pu-erh.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Gilles Brochard, Herbaty świata, Warszawa 2004, s.53
  2. Justyna Mrowiec, Herbata – moc smaku i aromatu, Warszawa 2015, ISBN 978-83-280-0784-0.
  3. Herbata czerwona – Pu Erh [online], Czas na herbatę [dostęp 2022-02-07] (pol.).
  4. Tsung-Yuan Yang i inni, Weight reduction effect of Puerh tea in male patients with metabolic syndrome, „Phytotherapy research: PTR”, 28 (7), 2014, s. 1096–1101, DOI10.1002/ptr.5111, ISSN 1099-1573, PMID24399768 [dostęp 2018-04-15].
  5. Gitte S Jensen i inni, Reduction of body fat and improved lipid profile associated with daily consumption of a Puer tea extract in a hyperlipidemic population: a randomized placebo-controlled trial, „Clinical Interventions in Aging”, 11, 2016, s. 367–376, DOI10.2147/CIA.S94881, ISSN 1176-9092, PMID27069360, PMCIDPMC4818050 [dostęp 2018-04-15].
  6. Kee-Ching Jeng i inni, Effect of microbial fermentation on content of statin, GABA, and polyphenols in Pu-Erh tea, „Journal of Agricultural and Food Chemistry”, 55 (21), 2007, s. 8787–8792, DOI10.1021/jf071629p, ISSN 0021-8561, PMID17880152 [dostęp 2018-04-15].
  7. Zhen-Hui Cao i inni, Effect of pu-erh tea on body fat and lipid profiles in rats with diet-induced obesity, „Phytotherapy research: PTR”, 25 (2), 2011, s. 234–238, DOI10.1002/ptr.3247, ISSN 1099-1573, PMID20641056 [dostęp 2018-04-15].
  8. Song-Ling Chu i inni, A randomized double-blind placebo-controlled study of Pu'er tea extract on the regulation of metabolic syndrome, „Chinese Journal of Integrative Medicine”, 17 (7), 2011, s. 492–498, DOI10.1007/s11655-011-0781-4, ISSN 1672-0415, PMID21725873 [dostęp 2018-04-15].
  9. J Cao i inni, The relationship of fluorosis and brick tea drinking in Chinese Tibetans, „Environmental Health Perspectives”, 104 (12), 1996, s. 1340–1343, ISSN 0091-6765, PMID9118877, PMCIDPMC1469557 [dostęp 2018-04-15].
  10. J. Cao, Y. Zhao, J. Liu, Brick tea consumption as the cause of dental fluorosis among children from Mongol, Kazak and Yugu populations in China, „Food and Chemical Toxicology: An International Journal Published for the British Industrial Biological Research Association”, 35 (8), 1997, s. 827–833, ISSN 0278-6915, PMID9350228 [dostęp 2018-04-15].
  11. Jing Ye i inni, Pu-erh tea ameliorates obesity and modulates gut microbiota in high fat diet fed mice, „Food Research International (Ottawa, Ont.)”, 144, 2021, s. 110360, DOI10.1016/j.foodres.2021.110360, ISSN 1873-7145, PMID34053553 [dostęp 2024-02-23].
  12. Kazumitsu Kubota i inni, Improvements of mean body mass index and body weight in preobese and overweight Japanese adults with black Chinese tea (Pu-Erh) water extract, „Nutrition Research (New York, N.Y.)”, 31 (6), 2011, s. 421–428, DOI10.1016/j.nutres.2011.05.004, ISSN 1879-0739, PMID21745623 [dostęp 2024-02-23].