Punta della Dogana
Punta della Dogana – galeria sztuki współczesnej mieszczące się w Dogana da Mar, budynku byłego morskiego urzędu celnego. Tworzy wspólną jednostkę organizacyjną z muzeum sztuki współczesnej w Palazzo Grassi, zakupionym w maju 2005 roku przez francuskiego przedsiębiorcę i kolekcjonera sztuki François Pinaulta.
 Widok budynku Dogana da Mar od strony Canal Grande | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Punta della Dogana, |
| Data założenia |
2007 |
| Zakres zbiorów |
sztuka współczesna |
| Dyrektor |
Martin Bethenod |
Położenie na mapie Wenecji  | |
Położenie na mapie Włoch  | |
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |
 45°25′51,6″N 12°20′09,6″E/45,431000 12,336000
| |
| Strona internetowa | |
Na mocy umowy pomiędzy François Pinault Foundation a Miastem Wenecja budynek został wydzierżawiony Fundacji na okres 33 lat na cele muzealno-wystawiennicze. W muzeum są prezentowane zbiory z kolekcji François Pinaulta, organizuje się w nim również wystawy sztuki współczesnej.
Dogana da Mar (XVII–XX wiek) edytuj
Od 1414 roku w tym miejscu, zwanym Punta della Dogana, znajdowała się morska komora celna, w której pobierano opłaty za towary przywiezione drogą morską. Znajdował się tu też system umocnień strzegących wejścia do Canal Grande, w tym potężny, żelazny łańcuch, odcinający drogę[1].
W 1676 roku rozpoczęto prace budowlane na Punta della Dogana[2]. Spośród kilku projektów (Longheny, Sardiego i Cominellego) wybrano ten, który przygotował Giuseppe Benoni[3]. Budynek Dogana da Mar został wzniesiony w latach 1676–1682 na miejscu dawnej wieży obronnej[1].
W XIX wieku Dogana da Mar przechodził różne przebudowy i renowacje, w szczególności te, które wykonali Austriacy w czasie okupacji oraz te, które zrealizował architekt Alvise Pigazzi, odnawiając budynek w latach 1835–1838[2].
Punta della Dogana (XXI wiek) edytuj
Budynek Dogana da Mar przez dziesięciolecia stał pusty. Były plany przebudowania go na hotel lub apartamentowiec, ale zostały odrzucone przez władze i mieszkańców Wenecji. Zwycięski okazał się dopiero pomysł francuskiego przedsiębiorcy i kolekcjonera sztuki François Pinaulta, aby budynek zaadaptować na muzeum sztuki współczesnej[4].
W czerwcu 2007 roku François Pinault został wybrany przez Miasto Wenecja jako podmiot mający dokonać transformacji Punta della Dogana w nowe centrum sztuki współczesnej, w którym miałyby być prezentowane eksponaty z jego kolekcji. Modernizacji dokonał japoński architekt Tadao Andō[5]. Postanowił on pozostawić bez zmian zewnętrzny wygląd budynku, między innymi ze względu na restrykcyjne wymogi władz miasta. Dekoracja stiukowa, kamienna i ceglana ścian została starannie odrestaurowana, a tam gdzie zaistniała potrzeba – wzmocniona kotwami ze stali nierdzewnej. Na drewnianej konstrukcji nośnej zamontowano nowy dach, przypominający dach pierwotny, a w jego powierzchnię wstawiono świetliki. Wewnątrz usunięto naleciałości dwóch ostatnich stuleci, w tym ścianki działowe i schody. Ściany pozostawiono w dużym stopniu w stanie surowym. Uzupełniono jedynie brakujące cegły nowymi, zbliżonymi wyglądem do oryginalnych. Posadzki, w zależności od miejsca wylano betonem, lub wyłożono linoleum tworząc w ten sposób kontrast pomiędzy nimi, a ceglanymi ścianami i drewnianymi belkami stropowymi pierwotnego budynku. Takie rozwiązanie ma, według symboliki przyjętej przez Andō jego zespół, oznaczać jedność przeszłości (budynek), teraźniejszości (dokonana przez niego modernizacja wnętrza) i przyszłości (galeria sztuki współczesnej)[4].
W czerwcu 2009 roku inauguracyjną wystawą Mapping the Studio (2009–2011) otwarto muzeum Punta della Dogana. Po tej wystawie miały miejsce kolejne: In Praise of Doubt (2011–2013), którą połączono z równoległą ekspozycją The World Belongs to You (2011) prezentowaną jednocześnie w Palazzo Grassi), Madame Fisscher (2012), Voice of Images (2012–2013), Rudolf Stingel (2013–2014) i Prima Materia (2013–2014)[5].
Architektura edytuj
Budynek Punta della Dogana ma kształt trójkąta, którego dłuższe boki, biegnące wzdłuż Canal Grande i Canale della Giudecca mierzą po 105 m długości, podstawa natomiast ma 75 m długości. Fasady są przebite dwudziestoma monumentalnymi bramami. Wewnątrz budynek jest podzielony na dziewięć poprzecznie ułożonych hal, z których każda ma średnio 10 m szerokości i 7 m wysokości do belki stropowej. Powierzchnia budynku wynosi prawie 5000 m². Zewnętrzne balkony usytuowane są na wysokości 9 m[6]. Na malowniczej, narożnej wieży, dominującej nad płaskim i długim budynkiem, zbudowanej na planie kwadratu i wysokiej na 28 m, umieszczono pozłacany glob ziemski, podtrzymywany przez parę odlanych z brązu posągów Atlantów. Glob wieńczy posąg Fortuny, autorstwa Bernarda Falcone, obracający się zgodnie z kierunkiem wiatru[1][3][6].
-
Punta della Dogana widziana z dzwonnicy San Giorgio Maggiore. -
Punta della Dogana widziana z Bacino di San Marco. -
Gondolierzy wypływający z Punta della Dogana w Wenecji. -
Wejście do muzeum -
San Marco widziany z Punta della Dogana. -
Zwieńczenie wieży – złoty glob z posągiem Fortuny -
Wnętrze – jedna z sal wystawowych -
Fragment ekspozycji Prima Materia -
L'Île de San Giorgio Maggiore vue de la Punta della Dogana.
.JPG)
_(3740670938).jpg)
.JPG)
.jpg)
_(15465882818).jpg)
.JPG)
Zbiory edytuj
Z okazji 55. Biennale w Wenecji (2013) w Punta della Dogana wystawiono około 80 eksponatów z kolekcji Pinaulta pod zbiorczym tytułem Prima Materia; opiekę kuratorską nad wystawą sprawowali Michael Govan i Caroline Bourgeois[7]. Złożyły się na nią dzieła sztuki współczesnej: obrazy, rzeźby, instalacje, performance i wideo:
- Décor (2012) – Adel Abdessemed
- Marquee (2013) – instalacja Philippe’a Parreno
- No, No Museum (1987) – wideo Bruce’a Naumana
- Raining (2012) – instalacja dźwiękowa Dominique Gonzalez-Foerster
- prace Lizzie Fitch i Ryana Trecartina
- obrazy Marlene Dumas, w tym Mamma Roma (2012)
- Turkish Forest (2012) – Mark Grotjahn
- Deliverance (2007) – Llyn Foulkes
- prace artystów nurtu Arte povera: Alighiero Boettiego, Mario Merza, Giuseppe Penone, Michelangela Pistoletta
- prace Lee Ufana
- prace Zenga Fanzhi
- Well and Truly (2009) – Roni Horn
- Six Color Sun Vertical Stack (2000) – Diana Thater[8].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Stefańska 1980 ↓, s. 58–59.
- ↑ a b Palazzo Grassi: The history. www.palazzograssi.it. [dostęp 2016-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
- ↑ a b Zucchoni 1993 ↓, s. 97.
- ↑ a b Jäger (red.) 2010 ↓, s. 69.
- ↑ a b Palazzo Grassi: François Pinault. www.palazzograssi.it. [dostęp 2016-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-10)]. (ang.).
- ↑ a b Palazzo Grassi: The project. www.palazzograssi.it. [dostęp 2016-03-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-26)]. (ang.).
- ↑ Elisa Carmichael: The Best of the 55th Venice Biennale. www.complex.com. [dostęp 2016-03-08]. (ang.).
- ↑ Jacqueline Ceresoli: Punta della Dogana e delle meraviglie. www.exibart.com. [dostęp 2016-03-08]. (wł.).
Bibliografia edytuj
- Danuta Stefańska: Wenecja i okolice. Przewodnik turystyczny. Wyd. I. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980.
- Guido Zucchoni: Venezia: guida all'architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.).
- Frank Peter Jäger (red.): Old & New: Design Manual for Revitalizing Existing Buildings. Basel: Birkhäuser, 2010. ISBN 978-3-0346-0525-0. (ang.).