RIM-24 Tartaramerykański kierowany pocisk rakietowy klasy woda-powietrze średniego zasięgu, opracowany pod koniec lat 50.

RIM-24 Tartar
Ilustracja
Informacje podstawowe
Rodzaj systemu

przeciwlotniczy morski

Zwalczane cele

statki powietrzne
cele nawodne

Warstwa obrony

średniego zasięgu

Państwo

 Stany Zjednoczone

Producent

General Dynamics

Pociski
Naprowadzanie

półaktywne

Rodzaje głowic

odłamkowa

Zasięg

RIM-24A: 13,7 km
RIM-24B: 32,5 km
RIM-24C: 46,3 km

Pułap plot.

RIM-24A: 15 – 16 765 m
RIM-66B: 15 – 21 335 m

System
Liczba pocisków

2 lub 1

Użytkownicy
USA, Niemcy, Francja, Włochy, Japonia, Australia, Holandia

Historia

edytuj

Pocisk Tartar został opracowany w latach 50. w odpowiedzi na potrzebę lżejszego systemu przeciwlotniczego, niż opracowane wcześniej RIM-2 Terrier i RIM-8 Talos, który zmieściłby się na okrętach wielkości niszczycieli, a ponadto mógłby niszczyć cele na bliższych dystansach. Nowy pocisk został opracowany przez firmę General Dynamics; powstał w uproszczeniu przez pozbawienie pocisku RIM-2C Terrier pierwszego stopnia. W odróżnieniu od Terriera, był samonaprowadzany za pomocą półaktywnej głowicy radiolokacyjnej[1]. Pocisk był jednostopniowy, miał silnik rakietowy na paliwo stałe. Miał zasięg od 1,85 do 13,7 km (1 – 7,5 Mm) i pułap od 15 do 16 765 m (50 – 55 000 stóp)[1]. Pociski Tartar miały także możliwość zastosowania do zwalczania celów morskich, z zasięgiem ok. 18 km.

Pocisk nie otrzymał oznaczenia we wczesnym systemie SAM-N-x, lecz oznaczany był początkowo jedynie Missile Mk 15 (pocisk model 15), aż do wprowadzenia systemu oznaczeń RIM w 1963, kiedy został oznaczony RIM-24A.

Ulepszona wersja RIM-24B (Improved Tartar) miała skuteczniejszą głowicę poszukiwawczą i bojową oraz nowy silnik rakietowy, pozwalający na zwiększenie zasięgu do 32,5 km i pułapu do 21 335 m (70 000 stóp)[1]. Weszła do służby w 1963 roku[1].

Część wyprodukowanych pocisków została zmodyfikowana w ramach programu TRIP (Tartar Reliability Improvement Program), otrzymując oznaczenie RIM-24C, znanych także jako ITR (Improved Tartar Retrofit). Ulepszono w nich elektronikę, w tym zwiększono odporność głowicy na zakłócenia. Ich zasięg wzrósł do ok. 46,3 km (25 Mm)[2].

Wyprodukowano ok. 6500 pocisków RIM-24 wszystkich wersji[1]. Pocisków Tartar używano na szeregu typów okrętów, głównie amerykańskich (zarówno marynarki USA, jak i sprzedawanych do krajów sojuszniczych, jak RFN i Australia), a także sam system był przedmiotem eksportu, instalowany na okrętach francuskich, włoskich, japońskich i holenderskich[1][a]. Jednymi z pierwszych okrętów wyposażonymi weń były niszczyciele rakietowe typu Charles F. Adams.

 
Pocisk Tartar na wyrzutni pojedynczej

Początkowo używano podwójnych wyrzutni Mk 11, późniejsze okręty używały wyrzutni pojedynczych Mk 13 i Mk 22, z pionowymi magazynami bębnowymi pocisków pod wyrzutnią[3]. Przeładowanie z bębna następowało automatycznie, po uniesieniu ramienia wyrzutni do pozycji pionowej. Wyrzutnie pocisków Tartar współpracowały z parą stacji radiolokacyjnych naprowadzania pocisków AN/SPG-51. System kierowania ogniem Mk 74 Guided Missile Fire Control System określany był również jako Tartar Fire Control System, nawet na późniejszych okrętach wyposażonych w pociski rodziny Standard[4].

Następcą pocisku Tartar jest szeroko rozpowszechniona rodzina pocisków RIM-66 Standard MR, opracowana na bazie kadłuba pocisku Tartar w celu umożliwienia modernizacji okrętów do wystrzeliwania nowszych pocisków (wizualnie od pocisków Standard MR, Tartar odróżnia się prostymi brzechwami stabilizującymi na całej długości, bez wcięcia).

Dane taktyczno-techniczne

edytuj
  • Zasięg: od 1,85 do 13,7 km (RIM-24A) lub do 32,375 km (RIM-24B)[1]
  • Pułap: od 15 do 16 765 (RIM-24A), od 15 do 21 335 m (RIM-24B)[1]
  • Prędkość: 1,8 Ma[1]
  • Długość: 457 cm (RIM-24A), 472 cm (RIM-24B)
  • Rozpiętość: 610 cm[1]
  • Średnica kadłuba: 34,30 cm
  • Masa: 580 kg (RIM-24A), 594,2 kg (RIM-24B)
  • Masa głowicy bojowej: 60 kg
  • Naprowadzanie: półaktywne[1]

Zastosowanie

edytuj

Zobacz też

edytuj
  1. Nie jest jasne, czy holenderskie fregaty rakietowe typu Tromp otrzymały system Tartar, czy już Standard 1MR.

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k A fully illustrated guide to Naval Surface-to-Air Missiles. „War Machine”. vol. 6 (64), s. 1275, 1984. (ang.). 
  2. Robert Gardiner (red.), Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947-1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996, s. 552.
  3. A fully illustrated guide to Naval Surface-to-Air Missiles. „War Machine”. vol. 6 (64), s. 1279, 1984. (ang.). 
  4. John Pike: MK-74 Guided Missile Fire Control System (GMFCS). FAS. [dostęp 2021-02-09]. (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • A fully illustrated guide to Naval Surface-to-Air Missiles. „War Machine”. vol. 6 (64), 1984. Londyn: Orbis Publishing. (ang.). 

Linki zewnętrzne

edytuj