Ratusz w Bańskiej Szczawnicy

Ratusz w Bańskiej Szczawnicy (słow. Radnica v Banskej Štiavnici) – historyczna, zabytkowa budowla w Bańskiej Bystrzycy na Słowacji. Od czasu powstania siedziba władz miasta.

Ratusz w Bańskiej Szczawnicy
Ratusz od strony północnej; z lewej kościół św. Katarzyny

Położenie edytuj

Znajduje się w centrum historycznej zabudowy miasta, przy Placu Ratuszowym nr 1 (słow. Radničné námestie nr 1), tuż obok kościoła św. Katarzyny.

Historia edytuj

Na miejscu, w którym dziś wznosi się ratusz, w XIV w. stał parterowy budynek, w którym zbierała się ówczesna rada miasta. Pod koniec XV w. został on rozbudowany. W 1507 r. dobudowano do niego późnogotycką kaplice pod wezwaniem św. Anny, zburzoną w XVIII w. W latach 1678-79 został znacznie przebudowany w stylu renesansowym[1]. Wieża była zwieńczona ostrosłupowym dachem hełmowym z czterema wieżyczkami w narożach[2]. W piwnicach mieściło się więzienie, a koło ratusza stał pręgierz. Ostatnia znaczna przebudowa, tym razem w stylu późnobarokowym, miała miejsce w latach 1787-88[1].

Obecnie mieści się w nim Urząd Miasta Bańska Szczawnica (słow. Miestny úrad Banská Štiavnica).

Charakterystyka edytuj

Budowla murowana, czterokondygnacyjna, na planie prostokąta z wyciętym północno-wschodnim narożnikiem, z kwadratową wieżą dostawioną do południowo-wschodniego narożnika pod kątem 45 stopni. Główny budynek nakryty dachem wielospadowym. Wieża zwieńczona wydatnym gzymsem, wygiętym ponad czterema tarczami zegarowymi, nad którym wznosi się trójkondygnacyjny, cebulasty dach hełmowy. W wieży dzwon z 1509 r. Na wysokości piątej kondygnacji wieżę obiega nadwieszony ganek z kutą balustradą, z którego w dni targowe i świąteczne koncertowali miejscy trębacze. Tarcze zegarowe, jak we wszystkich bańskoszczawnickich zegarach, charakteryzują się odwrotnym ustawieniem wskazówek: duża pokazuje godziny, a mała minuty[2]. Część pomieszczeń nakryta renesansowymi sklepieniami. Na stropie sali obrad rady miejskiej malowidło przedstawiające alegorię Sprawiedliwości: kobiecą postać trzymającą w jednej ręce wagę, w drugiej miecz, prawdopodobnie autorstwa miejscowego malarza A. Schmidta[1]. Zegar w sali obrad jest dziełem miejscowego zegarmistrza Jozefa Stadla z roku 1788[2].

Przypisy edytuj

  1. a b c Albert Kelemen a kolektív: Štiavnické vrchy. Turistický sprievodca ČSSR, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1986, s. 169
  2. a b c Vladimír Bárta, Ján Novák: Banská Štiavnica. Stručný vlastivedný sprievodca, wyd. abARTPRESS, Banská Bystrica 1991, s. 16