Ratusz w Rawiczu
Ratusz w Rawiczu – budynek ratusza z lat 1753–1756, znajdujący się w Rawiczu, pośrodku rynku[3].
 nr rej. 329/Wlkp/A z 8.11.1965[1]
| |
 Elewacja północno-wschodnia (2012) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
Rynek 1 |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Inwestor | |
| Kondygnacje |
2 |
| Rozpoczęcie budowy | |
| Ukończenie budowy | |
| Ważniejsze przebudowy |
1853 1967[3] |
| Pierwszy właściciel |
Władze miasta Rawicza |
| Obecny właściciel | |
Położenie na mapie Rawicza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu rawickiego  | |
Położenie na mapie gminy Rawicz  | |
 51°36′32″N 16°51′28″E/51,608889 16,857778
| |
Historia
edytujPierwszy ratusz w Rawiczu, drewniany[4], wybudowano po nadaniu ówczesnej wsi praw miejskich, ale spłonął podczas potopu szwedzkiego[3]. Fundamenty pod nowy ratusz położono w 1683, ale dalszych prac nie podejmowano aż do 1753[5]. Wówczas Katarzyna z Opalińskich Sapieha zaangażowała architekta Leopolda Ostritza z Trzebnicy do zaprojektowania i wybudowania ratusza[2][3]. Rok 1753 został uwieczniony na jednej z belek sklepienia[2]. Rok później umieszczono w wieży złotą gałkę z dokumentami i monetami z epoki, odkrytą pod koniec XIX wieku[5].
W 1783 na ratuszu dzięki burmistrzowi Krystianowi Styeglerowi zainstalowano pierwszy w Polsce piorunochron[2][3][4]. Jednak w obecnych granicach Polski pierwszy piorunochron został zainstalowany w Żaganiu w 1769 na wieży kościoła parafialnego przez opata Johanna Ignatza Felbigera[6][7].
Początkowo oprócz siedziby magistratu w budynku ratusza znajdowała się również komora celna, posterunek straży, areszt i waga miejska, a dookoła powstały jatki i sklepy, które przetrwały do czasu zaborów[3].
Władze miasta urzędowały w ratuszu do lat 70. XX wieku[3]. Podczas remontu w 1967 ponownie znaleziono zawartość pamiątkowej kuli, którą przeniesiono do muzeum i w jej miejsce wstawiono współczesne pamiątki[4][2]. W 1974 w budynku urządzono siedzibę Muzeum Ziemi Rawickiej[3]. Na piętrze znajduje się Urząd Stanu Cywilnego[3].
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa wielkopolskiego od 8 listopada 1965[1].
Ratusz
edytujBudynek został wybudowany w stylu barokowym, na planie prostokąta[3]. Remonty w 1853 i 1967 nie wprowadziły większych zmian[3]. Elewacja liczy 9 osi[3]. Wizualnie jest podzielona sięgającymi dachu pilastrami[3]. Budynek jest pokryty dachem mansardowym z lukarnami rozświetlającymi poddasze[3]. Ze środka kalenicy wyłania się mała czworoboczna wieżyczka z zegarem i nakryta blaszanym hełmem[3][4]. Fundatorka budynku, Katarzyna z Opalińskich Sapieżanka umieściła swój herb w kartuszu portalu wejściowego po zachodniej stronie budynku[3][4]. Wschodnią fasadę zdobi rokokowy kartusz z herbem miasta[2]. W kilku salach zachowały się sklepienia kolebkowe z lunetami[3][2].
W budynku znajduje się ekspozycja Muzeum Ziemi Rawickiej[3]. Wystawiane są m.in. portrety właścicieli miasta pędzla miejscowego malarza, Gottloba Siegemunda Knoefvela, malowane w latach 1762–1780[4][2].
Pod ratuszem rozpoczęły się wydarzenia krwawego piątku – rozruchów głodowych z 1921 roku[2][4]. Wydarzenie i jego ofiary upamiętnia tablica na południowej ścianie budynku[2][4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 203. [dostęp 2016-11-12].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Bogdan Zgodziński: Województwo leszczyńskie. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1981, s. 113-114.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Roman Pawlak: Polska – Zabytkowe ratusze. Warszawa: Sport i Turystyka, Muza SA, 2003, s. 307-309. ISBN 83-7200-991-0.
- ↑ a b c d e f g h Kazimierz Szalewski: Leszno i okolice. Sport i Turystyka, 1981, s. 116-118. ISBN 83-217-2348-9.
- ↑ a b Ratusz w Rawiczu, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 568.
- ↑ Żagań – poaugustiański zespół klasztorny. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2013-04-18. [dostęp 2016-12-02]. (pol.).
- ↑ Żagań – Zespół Kasztorny Poaugustiański. Lubuski Urząd Wojewódzki. [dostęp 2016-12-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-12-02)]. (pol.).