Wikipedia

Rozruchy głodowe w Rawiczu (1921)

Rozruchy w Rawiczu w 1921 (tzw. krwawy piątek[1]) – demonstracja głodowa i starcia robotników, chłopów oraz bezrobotnych z policją, do jakich doszło w Rawiczu 19 sierpnia 1921.

Tablica pamiątkowa

Podłoże zajść edytuj

Podłożem rozruchów była sytuacja gospodarcza w Polsce, na obszarze byłego zaboru pruskiego. Do czerwca 1921 tereny te były nadal oddzielone granicą celną od reszty kraju, co powodowało utrzymywanie się tutaj innego systemu płac i cen. Po zniesieniu granicy celnej doszło do gwałtownego wzrostu cen i wszechobecnej drożyzny, co wywołało intensywne protesty ludności, demonstracje i rozruchy. Często dochodziło do ostrych starć z policją, która bezwzględnie obchodziła się z protestującymi. Do jednych z najostrzejszych wystąpień należały rozruchy w Rawiczu[2].

Przebieg zajść edytuj

 
Ratusz w Rawiczu - tutaj rozpoczęły się rozruchy

W końcu lipca w okolicach Rawicza dochodziło do wybuchów niezadowolenia wśród chłopów i robotników. M.in. zbuntowali się pracownicy zatrudnieni przy regulacji Dąbroczni. Odmówili pracy za głodową płacę i wyruszyli w stronę Rawicza pod wodzą Lewandowskiego, aby przedstawić swoje postulaty lokalnym władzom. Żądań płacowych robotników nie przyjęto, co wywołało ich wściekłość. Rozpoczęły się walki uliczne – brukiem obrzucono rawicki ratusz. Policja zareagowała bardzo ostro – doszło do walk wręcz. Demonstrantom udało się rozbroić kilku policjantów. Reszta nierozbrojonych funkcjonariuszy wycofała się w ul. Paderewskiego, skąd oddała pierwszą salwę do głodujących. Walki trwały kilka godzin, gdyż z okolicznych wsi nadciągali uzbrojeni w kosy i widły chłopi. Miasto zostało otoczone kordonem wojska. Do nocy wyłapano lub zabito większość uczestników zajść.

Uczestnicy wydarzeń rawickich zostali osądzeni i uwięzieni. Po odbyciu wyroku duża część z nich, m.in. Lewandowski, wyjechała do Francji.

W 1962 wmurowano w ścianę ratusza w Rawiczu tablicę upamiętniającą poległych[3][1].

Lista poległych edytuj

Podczas zajść zginęło siedem osób – trzy poległy na miejscu o 11:30, pozostałe zmarły w szpitalu 19, 20 i 21 sierpnia 1921. Najmłodszy miał 17 lat. Zbiorowy pogrzeb nastąpił 25 sierpnia na rawickim cmentarzu[1].

Lista poległych:

  • Stefan Cyburski (Rawicz, 22 lata),
  • Władysław Dąbrowicz (Wydawy, 18 lat),
  • Franciszek Robaszyński (Piaski, 23 lata),
  • Wincenty Szukalski (Słupia Kapitulna, 37 lat),
  • Kazimierz Szwarc (Rawicz, 17 lat),
  • Jan Tatarek (Zaorle, 22 lata),
  • Jan Tyca (Ostoje, 26 lat)[1][4].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Jakub Latusek, Rawicz. Rocznica rozruchów głodowych - 99 lat temu na rynku w Rawiczu zginęli ludzie [online], Rawicz Nasze Miasto, 19 sierpnia 2020 [dostęp 2021-12-28] (pol.).
  2. ↑ Tadeusz Becela, Lata górne i chmurne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1965, s.33 (przypis autora)
  3. ↑ Tadeusz Becela, Lata górne i chmurne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1965, s.33
  4. ↑ tablica pamiątkowa na ratuszu w Rawiczu
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rozruchy_głodowe_w_Rawiczu_(1921)&oldid=72658517”