Rezyliencja (psychologia)
Rezyliencja inaczej prężność, sprężystość, giętkość[1] (z łac. resilire – odbić z powrotem, sprężyście odbić się) – umiejętność lub proces dostosowywania się człowieka do zmieniających się warunków, adaptacja do otoczenia, uodpornianie się, plastyczność umysłu, zdolność do odzyskiwania utraconych lub osłabionych sił i odporność na działanie szkodliwych czynników. Zdolność do regeneracji po urazach psychicznych[2][3].
Rezyliencja to wewnętrzne przymioty umysłu i charakteru - zarówno wrodzone, jak i nabyte - umożliwiające człowiekowi odpowiednie reagowanie na przeciwności, w tym zdolność do:
- zapobiegania zaburzeniom powiązanym ze stresem, takim jak depresja czy lęk, lub ich nawrotowi;
- szybszego i pełniejszego dochodzenia do siebie po doświadczeniu stresu i zależnych od niego zaburzeń;
- poprawy sprawności umysłowej i funkcjonowania w różnych obszarach życia[4].
Rezyliencja wynika z predyspozycji genetycznych i doświadczeń[5], może także być rozwijana[6]. Sprzyja jej optymizm i wsparcie społeczne[5].
Rezyliencja pomaga zapobiegać negatywnym skutkom stresu – sprzyja profilaktyce problemów psychicznych i chorób. Wspiera też ogólne funkcjonowanie i dobrostan[7].
Pojęcie odnosi się również do społeczności (lokalnych i większych), całych państw lub regionów i ich reakcji na znane lub nieznane zdarzenia o różnej gwałtowności i skali[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Irena Heszen-Niejodek, Helena Sęk (red.), Psychologia zdrowia, Wydanie nowe, wydanie pierwsze, Warszawa: PWN, 2020, s. 167, ISBN 978-83-01-21062-5, OCLC 1241606057.
- ↑ Rick Hanson, Forrest Hanson: Rezyliencja Jak ukształtować fundament spokoju, siły i szczęścia (oryg. Resilient. How to Grow an Unshakable Core of Calm, Strength and Happiness). Anna Sawicka-Chrapkowicz (tłum.). 2018. ISBN 978-83-748-9762-4. (znak.com.pl)
- ↑ Rick Hanson, tłumaczenie: Anna Sawicka-Chrapkowicz: Szczęśliwy mózg. Wykorzystaj odkrycia neuropsychologii, by zmienić swoje życie. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2016, s. 254 ss. ISBN 978-83-7489-678-8.
- ↑ Glenn R. Schiraldi, Siła rezyliencji : jak poradzić sobie ze stresem, traumą i przeciwnościami losu?, Sopot: GWP, 2023, s. 10, ISBN 978-83-8258-127-0 (pol.).
- ↑ a b James Kalat, Biologiczne podstawy psychologii, Warszawa: PWN, 2020, s. 459, ISBN 978-83-01-21262-9.
- ↑ Glenn R. Schiraldi, Siła rezyliencji : jak poradzić sobie ze stresem, traumą i przeciwnościami losu?, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2019, s. 11, ISBN 978-83-7489-786-0, OCLC 1103813075.
- ↑ Glenn R. Schiraldi, Siła rezyliencji : jak poradzić sobie ze stresem, traumą i przeciwnościami losu?, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2019, s. 11-12, ISBN 978-83-7489-786-0, OCLC 1103813075.
- ↑ dir. Noeleen Heyzer, Shamika Sirimanne, dir. Information and Communications Technology and Disaster Risk Reduction Division i inni: Theme Study on Building Resilience to Natural Disasters and Major Economic Crises. [w:] Raport [on-line]. UN ESCAP, kwiecień 2013. s. 254 ss. [dostęp 2019-08-27]. (ang.). (Box I-3: Definitions of resilience)