Rodzina Leonarda da Vinci

Leonardo da Vinci był nieślubnym synem przyszłego florenckiego prawnika i księgowego ser Piera da Vinci i dziewczyny o imieniu Caterina lub Catarina.

Od strony ojca

edytuj

Ród da Vinci

edytuj

Da Vinci był rodem notariuszy. Członkowie rodu cieszyli się dobrym imieniem i pozycją. Prowadzili interesy w mieście i posiadali gospodarstwa na wsi[1].

Członkowie rodziny

edytuj
  • Albiera da Vinci – córka bogatego florenckiego notariusza[2], od 1452 r. pierwsza żona ser Piera (młodszego)[2]. Pochodziła z szanowanej rodziny mieszczańskiej[3]. Umarła przy porodzie[4].
  • Alessandro Amadori – brat Albiery[5], Leonardo bardzo długo utrzymywał z nim kontakt[5].
  • Antonio da Vinci (starszy) – ur. ok. 1372 r.[6], ojciec ser Piera (młodszego). Jako jedyny z rodu da Vincich nie wykonywał zawodu notariusza. Zamiast tego wybrał życie ziemianina[7]. Pasjonowała go gra w tryktraka[1]. Ze sporządzonego w 1427 r. zeznania podatkowego wiadomo, że był wówczas właścicielem gospodarstwa w Costereccia, znajdującego się niedaleko Vinci i kilku mniejszych posiadłości. Posiadał też 2 działki budowlane w Vinci, jedną w obrębie murów, drugą poza nimi. Po 1427 r. rodzina mieszkała w domku na wsi. Właściciel domu był winny Antoniowi pieniądze, więc odbierał dług mieszkając tam bez płacenia. W 1433 r. rodzina przeniosła się do Vinci[8].
  • Francesca da Vinci – córka Giuliana Lanfrediniego, druga żona ser Piera (młodszego)[5].
  • Francesco da Vinci – ur. w 1436 r.[9], zm. w połowie 1507 r.[10] syn Antonia (starszego) i Lucii. Podobnie jak ojciec nie był notariuszem. Zajmował się hodowlą jedwabników[11]. Darzył wielką sympatią Leonarda, któremu zapisał w testamencie cały swój majątek, czemu sprzeciwiły się prawowite dzieci ser Piera (młodszego)[10].
  • Giovanni da Vinci – zm. w 1406 r. w Hiszpanii syn Guida Antonio[1].
  • Giuliano da Vinci – ur. w 1427 r. syn Antonia (starszego) i Lucii. Najprawdopodobniej zmarł w dzieciństwie, gdyż zeznania podatkowe wymieniają go tylko raz[8].
  • Giulio Lanfredini – ojciec Franceski[5].
  • Guglielm da Vinci – syn ser Piera (młodszego). Jego wnuk i imiennik w 1624 r. sprzedał budynek w Anchiano dla zakonu z Florencji[12].
  • ser Guido Antonio da Vinci – syn ser Michela, ojciec Giovanniego i ser Piera (starszego). Był z zawodu notariuszem[1].
  • Lucia da Vinci – żona Antonia (starszego), matka ser Piera (młodszego), Giuliana i Violante[7]. Jej dom rodzinny znajdował się w Toia di Bacchereto, na wschodnim stoku Mont’Albano, niedaleko Vinci. Jej rodzina zajmowała się produkcją ceramiki[6].
  • Lucrezia di Guglielmo Cortigiani – czwarta żona ser Piera (młodszego)[12]. Według niedatowanej relacji miała ona pięcioro dzieci oraz szóste w drodze[13].
  • Margherita di Gacopo di Guglielmo – zm. 1486, trzecia żona ser Piera (młodszego). Urodziła sześcioro dzieci[12][14]. Gdy wychodziła za mąż, wniosła w posagu 400 florenów[14].
  • ser Michele da Vinci – ojciec ser Guida Antonio[1].
  • ser Piero da Vinci (młodszy) – ur. 19 kwietnia 1426 r., zm. 9 lipca 1504 r., syn Antonia (starszego) i Lucii[15]. Przed 1466 r. wyjechał z Vinci[16]. Małżonkowie zamieszkali przy Via delle Prestanze[3]. W 1472 r. zawarł z Franceskiem umowę w sprawie ziemi, o której poświadczał Antonio di Piero Buti del Vacca di Accattabriga[17]. Następnie przez kilka lat praktykował w Pistoi[16]. Później przebywał w Pizie, ale szybko wrócił do Florencji. Jego insygnium notarialne, widniejące na umowie z listopada 1458 r. dotyczącego Rucellaich, przedstawia obłok z literą P w środku, z wychodzącym z niego mieczem[16].
  • ser Piero da Vinci (starszy) – syn Guida Antonio, ojciec Antonia (starszego). Był najsłynniejszym notariuszem z rodu da Vincich. Zyskał uznanie we Florencji w drugiej połowie XIV w. W 1360 r. zyskał uprawnienia do wykonywania zawodu. W 1361 r. został posłem Florencji na dworze w Sassoferrato, potem zaś był notariuszem Signorii[1].
  • Violante da Vinci – córka Antonia (starszego) i Lucii[16].

Od strony matki

edytuj

Rodzina Buti

edytuj

Przez pokolenia rodzina uprawiała ziemię w Campo Zeppi, na wzniesieniu nad rzeką Vincio, niedaleko na zachód od Vinci. Ziemia ta była jej własnością. Wartość domu wynosiła 10 florenów, a ziemi 60. Ziemie uprawne dostarczały 5 buszli ziarna, a winnice 4 baryłki wina rocznie. W hierarchii społecznej członkowie rodziny znajdowali się stopień wyżej od dzierżawców rolnych, jednakże ledwo wystarczało im pieniędzy na podstawowe potrzeby, a ich zeznania podatkowe z XV w. świadczą, że zaczęło im się gorzej powodzić[18].

Członkowie rodziny

edytuj
  • Antonio di Piero Buti del Vacca di Accattabriga – mąż Cateriny. Jego przezwisko można przetłumaczyć jako „ten, który szuka zaczepki”[19]. Antonio zajmował się obróbką kamienia, wypalając wapno na zaprawę murarską do wyrobów garncarskich i na nawóz. Jego dzierżawiony (w latach 1449–1453) od mnichów z florenckiego klasztoru San Pier Martire piec znajdował się w Mercatale, niedaleko na południe od Vinci. W 1469 r. ser Piero da Vinci (młodszy) wynajął dla niego ten piec[18]. Antonio uczestniczył 8 września 1470 r. w zamieszkach podczas obchodów narodzin Marii Panny[17]. W 1472 r. poświadczał zawarcie umowy w sprawie ziemi przez ser Piera (młodszego) i Francesca da Vincich. Kilka lat później był we Florencji świadkiem testamentu uwierzytelnionego notarialnie przez ser Piera da Vinci. Zaś w sierpniu 1480 r. sprzedawał działkę zwaną Caffaggio dla rodziny Ridolfich. Później Antonio podzielił majątek w Campo Zeppi z bratem Jacopem[20].
  • Antonia Buti del Vacca – druga żona Piera. Mieszkała razem z mężem w Campo Zeppi[21]
  • Caterina Buti del Vacca (lub Catarina) – ur. ok. 1427 r.[2] matka Leonarda, Piery, Marii, Lisabetty, Francesca i Sandry[17]. Prawdopodobnie była sierotą mieszkającą z babką w majątku w okolicach Vinci. Według jednej z hipotez pracowała u Antonio da Vinci[22]. Po urodzeniu syna wyszła za mieszkańca Vinci Antoniego di Piero Butiego nazywanego „Accattabriga” lub „Accattabrighe” (awanturnik)[19][23], trudniącego się wypalaniem cegieł i dachówek[11]. Według późniejszych hipotez mogła być niewolnicą sprowadzoną z Bliskiego Wschodu[24].
  • Fiore Buti del Vacca – żona Jacopa, matka Lisy, Simony i Michele. Mieszkała razem z rodziną w Campo Zeppi[17].
  • Francesco Buti del Vacca – ur. 1461 r., zm. ok. 1491 r. syn Antonia i Cateriny. Został ochrzczony w kościele parafialnym San Pantaleone. W dzieciństwie mieszkał razem z rodziną w Campo Zeppi. Potem zaciągnął się do wojska i zginął od pocisku, wystrzelonego ze spingardy[17].
  • Jacopo Buti del Vacca – syn Monny Piery i Piera, mąż Fiore, ojciec Lisy, Simony i Michele. Mieszkał razem z rodziną w Campo Zeppi[17].
  • Lisa Buti del Vacca – córka Jacopa i Fiore. W dzieciństwie mieszkała razem z rodziną w Campo Zeppi[17].
  • Lisabetta Buti del Vacca – córka Antonia i Cateriny. Została ochrzczona w kościele parafialnym San Pantaleone. Mieszkała razem z rodziną w Campo Zeppi[17].
  • Maria Buti del Vacca – ur. 1457, córka Cateriny i Antonia. Została ochrzczona w kościele parafialnym San Pantaleone. Mieszkała razem z rodziną w Campo Zeppi[17].
  • Michele Buti del Vacca – córka Jacopa i Fiore. W dzieciństwie mieszkała razem z rodziną w Campo Zeppi[17].
  • Monna Piera Buti del Vacca – pierwsza żona Piera, matka Jacopa i Antonia[25].
  • Piera Buti del Vacca – córka Cateriny i Antonia. Została ochrzczona w kościele parafialnym San Pantaleone. Mieszkała razem z rodziną w Campo Zeppi[17].
  • Piero Buti del Vacca – mąż Monny Piery, a potem Antonii, ojciec Jacopa i Antonia. Mieszkał w Campo Zeppi[21].
  • Sandra Buti del Vacca – ur. w 1463 r. córka Antonia i Cateriny. Została ochrzczona w kościele parafialnym San Pantaleone. W dzieciństwie mieszkała razem z rodziną w Campo Zeppi[17].
  • Simona Buti del Vacca – córka Jacopa i Fiore. W dzieciństwie mieszkała razem z rodziną w Campo Zeppi[17].

Drzewo genealogiczne

edytuj
4. Antonio da Vinci (starszy)      
    2. ser Piero da Vinci (młodszy)
5. Lucia da Vinci        
      1. Leonardo da Vinci
6. NN    
    3. Caterina II    
7. NN      
 

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f Nicholl 2006 ↓, s. 35.
  2. a b c Nicholl 2006 ↓, s. 40.
  3. a b Zöllner 2005 ↓, s. 92.
  4. Isaacson 2019 ↓, s. 55.
  5. a b c d Nicholl 2006 ↓, s. 76.
  6. a b Nicholl 2006 ↓, s. 36.
  7. a b Nicholl 2006 ↓, s. 36–37.
  8. a b Nicholl 2006 ↓, s. 37.
  9. Nicholl 2006 ↓, s. 39.
  10. a b Vallentin 1959 ↓, s. 466.
  11. a b Vezzosi 2019 ↓, s. 14.
  12. a b c Nicholl 2006 ↓, s. 535.
  13. Vallentin 1959 ↓, s. 332.
  14. a b Vallentin 1959 ↓, s. 47.
  15. Nicholl 2006 ↓, s. 37, 404.
  16. a b c d Nicholl 2006 ↓, s. 38.
  17. a b c d e f g h i j k l m Nicholl 2006 ↓, s. 43.
  18. a b Nicholl 2006 ↓, s. 42.
  19. a b Nicholl 2006 ↓, s. 41.
  20. Nicholl 2006 ↓, s. 43–44.
  21. a b Nicholl 2006 ↓, s. 42–43, 525.
  22. Bastek 2019 ↓, s. 16.
  23. Kemp 2020 ↓, s. 85.
  24. Vezzosi 2019 ↓, s. 13.
  25. Nicholl 2006 ↓, s. 42, 525.

Bibliografia

edytuj
  • Grażyna Bastek. „Boski był w tym, co czynił”. Leonardo w poszukiwaniu piękna i teorii wszystkiego. „Pomocnik Historyczny. Leonardo da Vinci 1452–1519. Człowiek renesansu i jego epoka”. 3, 2019. 
  • Walter Isaacson: Leonardo da Vinci. Kraków: Insignis Media, 2019. ISBN 978-83-66071-41-4.
  • Martin Kemp: Mój Leonardo. Pięćdziesiąt lat rozsądku i szaleństwa w świecie sztuki i poza jego granicami. Warszawa: Arkady, 2020. ISBN 978-83-213-5113-1.
  • Charles Nicholl: Leonardo Da Vinci. Lot wyobraźni. Warszawa: WAB, 2006.
  • Antonina Vallentin: Leonardo da Vinci. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1959.
  • Alessandro Vezzosi: Leonardo da Vinci. Malarstwo: nowe spojrzenie. Kielce: Jedność, 2019. ISBN 978-83-8144-143-8.
  • Frank Zöllner: Leonardo da Vinci 1452–1519. Warszawa: Taschen, Edipresse Polska S. A., 2005. ISBN 83-89571-85-4.