Roman Janta-Połczyński (1849–1916)
Roman Teodor Janta-Połczyński (pseudonim Roman Bończa, ur. 27 marca 1849 w Wielkiej Komorzy koło Tucholi, zm. 30 września 1916 w Sopocie[1]) – polski działacz polityczny i gospodarczy, właściciel majątku rycerskiego, kompozytor, publicysta.
.jpg)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 marca 1849 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1916 |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
działacz polityczny i gospodarczy, publicysta, kompozytor |
| Rodzice |
Stanisław Janta-Połczyński, Natalia z Grąbczewskich |
| Małżeństwo |
Anna Wałdowska |
| Dzieci |
Maria Janta-Połczyńska, Roman Mieczysław Janta-Połczyński |
Życiorys
edytujBył synem Stanisława i Natalii z Grąbczewskich[2]. Był żonaty z Anną Wałdowską. Miał córkę Marię i syna Romana Mieczysława[3].
Początkowo kształcił się w domu. W latach 1859–1868 uczył się w gimnazjum realnym w Poznaniu. W latach 1868–1869 studiował teorię muzyki i kompozycji w Dreźnie[2]. Po studiach zajmował się rolnictwem w swoich majątkach i posiadłościach oraz podróżował po Europie. Relacje z wypraw publikował w prasie i reportażach pod pseudonimem Roman Bończa (Listy z podróży 1888, Listy z Włoch 1890)[2]. Reportaże w prasie dotyczył głównie sztuki europejskiej. Był przewodniczącym stowarzyszeń rolniczych w powiecie wągrowieckim[1].
Publikował artykuły z dziedziny gospodarki i oświaty między innymi w Dzienniku Poznańskim i Gazecie Gdańskiej[4]. Współpracował również z Wartą i Ziemianinem. W 1904 roku współtworzył Towarzystwo Wydawnicze „Gazeta Gdańska”[5].
Do Romana Janty-Połczyńskiego należały majątki rycerskie w Michorowie, Mątkach i Żabiczynie[1]. W Żabiczynie osiadł w 1873 roku[2]. W 1903 roku kupił dom w Sopocie[5].
W latach 1890–1911[4][5] (według innego źródła do 1912[1]) był posłem do Reichstagu Cesarstwa Niemieckiego. Startował z okręgu wyborczego Kartuzy-Wejeherowo (niem. Karthaus-Neustadt) do Koła Polskiego[1]. W Kole Polskim sprawował stanowisko sekretarza[5]. Współzakładał wejherowską spółkę handlową „Merkury” i gdańskie Towarzystwo „Jedność, zrzeszające polskich robotników i rzemieślników”[6]. Współpracował z ruchem młodokaszubskim i wspierał powstanie Towarzystwa Młodokaszubów w 1912 roku[7]. Po tragicznej śmierci Ignacego Cyry, w 1915 roku Janta-Połczyński został prezesem Towarzystwa Młodokaszubów. Wspierał powstanie Muzeum Kaszubsko-Pomorskiego w Sopocie[7].
Był członkiem Towarzystwa Pomocy Naukowej dla Młodzieży Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Towarzystwa Pomocy Naukowej w Chełmnie, Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz Towarzystwa Kupców i Towarzystwa Przemysłowego w Wągrowcu, gdzie pełnił stanowisko honorowego prezesa[5].
Wydał drukiem kilka własnych utworów na śpiew i fortepian[5].
Zmarł 30 września 1916 roku w Sopocie. Został pochowany w Dąbrówce. W testamencie zapisał Towarzystwu Młodokaszubów 10 tysięcy marek niemieckich[8].
Upamiętnienia
edytujW 1981 roku przy ulicy Grunwaldzkiej 19 w Sopocie odsłonięto tablicę upamiętniającą Romana Jantę-Połczyńskiego[3].
Zobacz też
edytuj- Roman Mieczysław Janta-Połczyński - syn Romana Teodora
- Pałac Janta-Połczyńskich w Żabiczynie
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Połczyński (Półczyński), Roman Teodor Stanisław Janta. porta-polonica.de. [dostęp 2021-10-13].
- ↑ a b c d Borzyszkowski i Obracht-Prondzyński 2012 ↓, s. 149.
- ↑ a b Borzyszkowski i Obracht-Prondzyński 2012 ↓, s. 154.
- ↑ a b Janta-Połczyński Roman Teodor, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-13].
- ↑ a b c d e f Borzyszkowski i Obracht-Prondzyński 2012 ↓, s. 150.
- ↑ Borzyszkowski i Obracht-Prondzyński 2012 ↓, s. 150-151.
- ↑ a b Borzyszkowski i Obracht-Prondzyński 2012 ↓, s. 151.
- ↑ Borzyszkowski i Obracht-Prondzyński 2012 ↓, s. 153.
Bibliografia
edytuj- Józef Borzyszkowski, Cezary Obracht-Prondzyński: Młodokaszubi. Szkice biograficzne. Gdańsk: Instytut Kaszubski, 2012. ISBN 978-83-63368-11-1.