Wikipedia

Roman Peszko

Roman Józef Peszko[1] (ur. 1 listopada 1893 w Krzemienicy, zm. między 13 a 14 kwietnia[2] 1940 w Katyniu) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, kawaler Krzyża Walecznych, ofiara zbrodni katyńskiej[3].

Roman Józef Peszko
kapitan administracji kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia

1 listopada 1893
Krzemienica

Data i miejsce śmierci

między 13 a 14 kwietnia 1940
Katyń

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Jednostki

16 Pułk Piechoty Ziemi Tarnowskiej,
Batalion KOP „Borszczów”,
39 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich,
Komenda Rejonu Uzupełnień Jarosław

Stanowiska

kierownik referatu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa:

Odznaczenia
Krzyż Walecznych (1920–1941) Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę Medal Brązowy za Długoletnią Służbę

Życiorys edytuj

Był synem Andrzeja i Marii z Bytnarów[4]. Absolwent Seminarium Nauczycielskiego w Krakowie i szkoły oficerskiej w Trydencie[5]. Uczestnik I wojny światowej w szeregach armii austro-węgierskiej.

W Wojsku Polskim od 1918. 12 października 1919 w stopniu porucznika został przeniesiony z DOLK Kraków do 6 Dywizji Piechoty[6]. Następnie w szeregach 16 pułku piechoty. W jego szeregach walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Został odznaczony Krzyżem Walecznych. W 1924 w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 947 lokatą służył nadal w 16 pp. 26 lutego 1925 został przeniesiony z 16 pp do Korpusu Ochrony Pogranicza[7]. Służył w baonie KOP „Borszczów”. 26 maja 1926 została zawiązana spółdzielnia 14 baonu KOP z siedzibą w Borszczowie. Peszko wszedł w skład zarządu spółdzielni[8]. 8 sierpnia 1930 został powołany na XVI czteromiesięczny kurs unitarny w Doświadczalnym Centrum Wyszkolenia w Rembertowie[9]. W 1931 został przeniesiony do 39 pułku piechoty[10]. Z dniem 1 marca 1934 został przeniesiony z 39 pułku piechoty do PKU Jarosław „celem odbycia praktyki poborowej”[11]. Z dniem 1 stycznia 1935 został wyznaczony na stanowisko kierownika I referatu PKU Jarosław[12][13]. Ostatni przydział z marca 1939 to kierownik I referatu ewidencji w KRU Jarosław[14].

Po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 został wzięty do niewoli na drodze z Tarnopola na południe, 14 kilometrów od miejscowości Kopyczyńce. Według stanu z grudnia 1939 był jeńcem obozu w Kozielsku. Ostatnią wiadomość rodzina otrzymała w lutym 1940, był to list z Kozielska z datą 30 stycznia 1940. Między 11 a 12 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD[2] – lista wywózkowa 022/2 poz 68, nr akt 3110[15] z 9.04.1940[2]. Został zamordowany między 13 a 14 kwietnia 1940 przez NKWD w lesie katyńskim[2]. Zidentyfikowany podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców w 1943 wpis w księdze czynności pod datą 07.05.1943. Figuruje liście AM-203-1351 i Komisji Technicznej PCK GARFF-45-01351. Przy szczątkach w mundurze kapitana znaleziono książeczkę oszczędnościową, świadectwo szczepień z Kozielska, wykręcany ołówek, zegarek na łańcuszku, łańcuszek z medalikiem, list z kopertą[16][17][18]. Znajduje się na liście ofiar opublikowanej w Gońcu Krakowskim nr 115 i Nowym Kurierze Warszawskim nr 125.

W Archiwum Robla znajduje się: list wysłany przez siostrę ppor. rez. Michała Mazura. W liście Peszko (bez imienia) jest wspomniany, jako znajdujący się w tym samym miejscu co adresat listu (pakiet 01987-01). Peszko wymieniony jest na liście oficerów znajdującej się w kalendarzyku kpt. Feliksa Gadomskiego (pakiet 0747-06).

Życie prywatne edytuj

Żonaty z Anną z Kozarów, miał dzieci: Adama, Marię, Stanisława, Macieja[4].

Upamiętnienie edytuj

  • Minister obrony narodowej Aleksander Szczygło decyzją Nr 439/MON z 5 października 2007 awansował go pośmiertnie na stopnień majora. Awans zostały ogłoszone 9 listopada 2007, w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”
  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (nr 14384) – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie żołnierzy polskich zamordowanych w Katyniu i innych nieznanych miejscach kaźni, nadane przez prezydenta RP na uchodźstwie profesora Stanisława Ostrowskiego (11 listopada 1976)
  • Krzyż Kampanii Wrześniowej – zbiorowe, pośmiertne odznaczenie pamiątkowe wszystkich ofiar zbrodni katyńskiej (1 stycznia 1986)
  • Dąb Pamięci zasadzony przez Zespół Szkół im. Obrońców Westerplatte, ul Dąbrówki 211, Łańcut[13] oraz w Krakowie-Prokocimiu przez Publishing School[19]

Ordery i Odznaczenia edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ 26 stycznia 1934 w Dzienniku Personalnym R.15, nr 2, zostało sprostowane nazwisko Peszki. Zmiana nastąpiła z Romana Reszko na Romana Józefa Peszko.
  2. ↑ a b c d УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, s. 573.
  3. ↑ Jędrzej Tucholski, Mord w Katyniu, 1991, s. 188.
  4. ↑ a b Kiński i inni, Katyń, Księga Cmentarna, 2000, s. 473.
  5. ↑ УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, s. 587.
  6. ↑ Rozkaz nr 161, Kraków: Dowództwo Generalnego Okręgu w Krakowie, 12 października 1919, s. 2.
  7. ↑ „Dziennik Personalny” (R.6, nr 75), Warszawa: MSWojsk., 21 lipca 1925, s. 398.
  8. ↑ „Polska Zbrojna” (R.6, nr 267), Warszawa, 28 września 1926, s. 8.
  9. ↑ „Dziennik Personalny” (R.11, nr 12), Warszawa: MSWojsk., 28 czerwca 1930, s. 262.
  10. ↑ „Dziennik Personalny” (R.12, nr 3), Warszawa: MSWojsk., 26 marca 1931, s. 123.
  11. ↑ „Dziennik Personalny” (R.15, nr 2), Warszawa: MSWojsk., 26 stycznia 1934, s. 9.
  12. ↑ Rozkaz Dowództwa Okręgu Korpusu Nr X Nr 5 z 25 lutego 1935 w: Żandarmeria Wojskowa w dokumentach z lat 1918–1939. Jan Tarczyński (nadzór merytoryczny). T. 2: Dzienniki Rozkazów Dowództw Okręgów Korpusów. Warszawa: Centralna Biblioteka Wojskowa, 2017, s. 613. ISBN 978-83-63050-46-7..
  13. ↑ a b Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty, Warszawa: MSWojsk., 1935, s. 38.
  14. ↑ a b c Rybka R. Stepan K., Rocznik oficerski 1939, Kraków 2006, s. 291, 848.
  15. ↑ J. Tucholski, op cit, s. 643.
  16. ↑ Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943, s. 178.
  17. ↑ Listy katyńskie w zasobie Archiwum Państwowego w Lublinie – Archiwum Państwowe w Lublinie [online] [dostęp 2019-09-29] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-07] (pol.).
  18. ↑ The Katyn Forest Massacre, Washington 1952, s. 131
  19. ↑ Sadzenie Dębu Pamięci [online], publishingschool.pl [dostęp 2019-09-28] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-29].
  20. ↑ „Dziennik Personalny”, R.19, nr 3, MSWojsk., 11 listopada 1938, s. 40.
  21. ↑ a b BETA Księgi Cmentarne [online], ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl [dostęp 2019-09-28].
  22. ↑ a b na podstawie http://www.muzeumkatynskie.pl/pl/13223/11387/fotografia_roman_peszko_w_mundurze_kpt_39_pp_mk_707_ik.html

Bibliografia edytuj

  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
  • Rocznik Oficerski 1923, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1923
  • Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1924
  • Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
  • Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
  • УБИТЫ В КАТЫНИ, Москва Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья» 2015, ISBN 978-5-78700-123-5.
  • Auswaertiges Amt – Amtliches Material Zum Massenmord Von Katyn, Berlin 1943.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • The Katyn Forest Massacre : hearings before the Select Committee to Conduct an Investigation of the Facts, Evidence and Circumstances of the Katyn Forest Massacre, Eighty-second Congress, first[-second] session, on investigation of the murder of thousands of Polish officers in the Katyn Forest near Smolensk, Russia, Washington 1952.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Roman_Peszko&oldid=71195502”