Pałac Szczuków w Szczuczynie
Pałac Szczuków w Szczuczynie – nieistniejący barokowy pałac na terenie miasta Szczuczyna, w powiecie grajewskim, w województwie podlaskim. Ruiny pałacu są wpisane do rejestru zabytków i znajdują się pod ochroną.
 nr rej. 197 z 29.12.1964[1]
| |
 Ruiny pałacu w Szczuczynie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Henryka Sienkiewicza |
| Rozpoczęcie budowy |
1687 |
| Ukończenie budowy |
1690 |
| Ważniejsze przebudowy |
1705-1709 |
| Zniszczono |
1712 |
| Pierwszy właściciel |
Szczukowie |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu grajewskiego  | |
Położenie na mapie gminy Szczuczyn  | |
Położenie na mapie Szczuczyna  | |
 53°33′57,9″N 22°17′18,2″E/53,566083 22,288389
| |
Pałac barokowy rozpoczęto budować w stylu palazzo in fortezza we wrześniu 1687 roku rozpoczynając od prac ziemnych i melioracyjnych, które ukończono w 1691 roku. Z listu Stanisława Antoniego Szczuki do żony z 1696 r. wynika, że starszy dwór od budowanego ówcześnie usytuowany był nad południowym brzegiem dużego stawu przy obecnej ul. Sienkiewicza.
Późniejszy obiekt usytuowany był 200 m na południe od stawu i spalonego drewnianego dworu. Początkowo zbudowano niewielki zameczek obronny otoczony fortyfikacjami, nad którymi prace prowadził Francuz de Flaniers[2][3].
W 1704 roku architekt Józef Piola zaprojektował nowy pałac barokowy, którego budowę rozpoczęto w 1705 roku. Na miejscu prace budowlane były prowadzone przez młodego architekta Józefa II Fontanę[2], który realizował od 1698 roku na terenie Szczuczyna także inne projekty dla Stanisława A. Szczuki. W latach 1705–1709 prowadzono prace budowlane przy pałacu. W 1709 roku Fontana sprowadził kamień do okładziny elewacji pałacowych[2]. W 1710 Stanisław A. Szczuka zmarł, ale budowę kontynuowała jego żona Konstancja Maria Anna Potocka. W 1712 roku, podczas wojny północnej pałac został uszkodzony przez wojska szwedzkie Karola XII, jednak przypuszczalnie zniszczenia nie były duże, ponieważ w 1716 roku odnotowano, że rozwieszano w pałacu obrazy[2]. Dawne fortyfikacje zastąpiły otaczające pałac ogrody[2].
W roku 1733 pałac był zrujnowany, a w 1890 odnotowano, że pozostał po nim tylko wał, kamienie, belki i piwnice. Ruiny pałacu były rozbierane przez okoliczną ludność od końca XIX wieku do okresu międzywojennego[3].
Fundamenty pałacu zostały odkryte i zbadane w latach 1966–1967 i 1977–1979[4].
Pałac powstał na rzucie prostokąta o wymiarach 18 x 32 m z dwoma narożnymi alkierzami[3]. Budynek miał dwa trakty i od południa dwubiegową klatkę schodową[2]. Budynek był usytuowany na "godzinę 11" i był widokowo powiązany z zespołem kościoła i klasztoru pijarów[2].
Badania archeologiczne
edytuj- 1966-1967 - dr Anna Czapska,
- 1977-1979 - dr Maciej Czarnecki na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ a b c d e f g Anna Czapska, Rozwój przestrzenny i architektura Szczuczyna od XVII do XIX w., „Rocznik Białostocki”, 10, 1971, s. 163-190.
- ↑ a b c Maciej Czarnecki, Archeologiczne badania późnobarokowej rezydencji Szczuków w Szczuczynie nad Wissą, „Studia Łomżyńskie”, 19, 2008, s. 103-127.
- ↑ Ruiny pałacu rodu szczuków w szczuczynie. Kurier Poranny. [dostęp 2024-06-16]. (pol.).