Sędzia kalosz – obraźliwy[1] związek frazeologiczny[2] występujący w języku polskim na określenie źle lub nie po myśli kibiców sędziującego arbitra sportowego[1].

Określenie wywodzi się prawdopodobnie z meczów hokejowych[3][4]. W 1931, podczas II Mistrzostw świata w hokeju na lodzie w Krynicy-Zdroju, drużyna polska rozgrywała ważne i dość brutalne spotkanie z Czechosłowacją o mistrzostwo Europy. Kiedy belgijski sędzia André Poplimont, zamiast najlepszego z Czechów, Josefa Malečka, usunął z lodowiska przez pomyłkę Polaka, z trybun rzucono na lód kalosz, którego długo nikt nie usuwał (zrobił to dopiero po dłuższym czasie Maleček). Od tej pory nie tylko na meczach hokejowych, ale również piłkarskich na arbitra niesprawiedliwie sędziującego zaczęto wołać lub krzyczeć sędzia kalosz[4]. Inne źródła wskazują na krakowskie[5] lub lwowskie[6] pochodzenie sformułowania.

Tytuł amerykańskiego filmu Jury Duty z 1995 w reżyserii Johna Fortenberry’ego został przez polskiego dystrybutora przetłumaczony jako Sędzia kalosz[7].

Przypisy edytuj

  1. a b sędzia kalosz – WSJP. wsjp.pl. [dostęp 2020-12-22].
  2. Julia Murrmann, Język sportu w ujęciu leksykografów. Analiza terminograficzna wybranych słowników z terminologią sportową, w: Socjolingwistyka, nr XXIX/2015, s. 261, ISSN 0208-6808
  3. Wspólny mianownik | już uratowane słowa | Sędzia kalosz. wspolnymianownik.pl. [dostęp 2020-12-23].
  4. a b O kaloszach i okrzyku sędzia kalosz – Polszczyzna od ręki Pana Literki. Obcy język polski, 2014-12-29. [dostęp 2020-12-22].
  5. Sedzia Kalosz – artykuły w serwisie Nasze Miasto. Kraków Nasze Miasto. [dostęp 2020-12-22].
  6. Recenzja: Lwów. Dzieje miasta – Ryszard Jan Czarnowski, Eugeniusz Wojdecki. granice.pl. [dostęp 2020-12-22].
  7. Sędzia kalosz / Jury Duty. [dostęp 2020-12-23].